فقیه، فیلسوف و عارف مجاهد، زندهیاد آیتالله العظمی سیدمحمد عزالدین زنجانی به مدت چهار دهه شهر شهادت را، به دانش و اخلاق بیبدیل خویش میهمان ساخت و آن دیار و در نگاهی کلانتر جهان تشیع را از سرچشمه تربیتهای ناب دینی خود سرشار کرد. او بهرغم شهرتگریزی، بس پرآوازه بود و جمع فراوانی از طالبان ایمان و اندیشه بر گرد شمع وجود وی جمع شدند. اثری که هم اینک به شما معرفی میشود، یادنگاری برای آن استاد حکیم است که توسط دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه خراسان، نشر یافته است. جهانگیر مسعودی، مدیر گروه پژوهشی فلسفه و حکمت اسلامی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، در دیباچهای بر این یادمان چنین آورده است:
«چه خوشاقبال بود سرزمین مادری ما که هم مهد حکیمانی بود ریشه در این خاک و هم میزبان حکیمانی مهاجر که با این خاک میثاقی ماندگار بستند. ۴۰ سال تمام، آبی آسمان این دیار، مهمانپذیر حکیم و فقیهی بود که از دور دستهای خاطره آمده بود، از قلههای بلند حکمت و فلسفه، به خطه خورشید و نور تا در پهن دشت استعداد و شعور این دیار، بذر خرد و اندیشه بیفشاند. او تنها بود، اما به تنهایی، بوستانی از معرفت و آگاهی برای ما به همراه آورد که شمیم آن تا قرون و هزارههای بسیار تنفس خواهد شد. او اگرچه امروز در میانمان نیست، اما شمار بیپایانی از حکمتها و خاطراتش، ما را با او پیوند میدهد. در حیاتش به ما گفتهها آموخت و امروز که خاموش است، ناگفتههای وجودش. آنچه در عمل و سلوک از او دیدیم و تجربه کردیم، ما را در تاریکیهای راههای نرفته و جهانهای معنوی ناگشوده، راهنما و دلالتگر است. اکنون ۴۰ طلوع آفتاب، از غروب وجودش میگذرد و در این مدت، هزاران بامداد از اندیشههایش، در گفتِ این و آن برآمده است. این اندیشهها و گفتهها را که لحظهای کوتاه از حیات پر فروغ او را روایت است، به پیشگاه صاحبان حکمت و اندیشه تقدیم میداریم تا ترنمیدوباره باشد از زمزمههای جاودانه خرد و تذکاری باشد بر این نکته که حکیمان دیر میپایند و دیر میمیرند، اما درخت ستبر حکمت -که حاصل وجود آنان است- همیشه سبز وتر خواهد بود. گفتنی است، به مناسبت چهلمین روز ارتحال آن استاد فقید و مرجع عالیمقام، گروهی از شاگردان ایشان و اصحاب اندیشه، گرد هم آمدند تا خاطرات علمی و معنوی خود را از معظمله با تأکید بر جنبههای حکمی، فلسفی و عرفانی ایشان، به رشته تحریر درآورند. مجموعه حاضر، حاصل تلاش این عزیزان است. بر خود فرض میدانیم از تمامی آنان که به انحای مختلف، در انجام این وظیفه معنوی ما را یاری رساندند، تشکر و قدردانی داشته باشیم. همینطور از تمامی نهادها و مجموعههایی که با مشارکت و همراهی خویش، به پاسداشت و بزرگداشت میراث ماندگار علمی و فرهنگی این سرزمین ادای دین نمودند، بهویژه استانداری خراسانرضوی، دانشگاه فردوسی مشهد، مجمععالی حکمت اسلامی، صداوسیمای جمهوری اسلامی مرکز خراسانرضوی، اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسانرضوی، اداره کل تبلیغات اسلامی خراسانرضوی، مؤسسه مطالعات راهبردی علوم و معارف اسلام و شهرداری مشهد. شایان ذکر است، گروهی از دوستان و همکاران دفتر تبلیغات اسلامی خراسانرضوی، در تمهید و تهیه این اثر، نقش مضاعفی ایفا نمودهاند. سزاوار است از این عزیزان، تقدیر و سپاس ویژه داشته باشیم، آقایان: موسی عمرانی، محمد روزبهمن و حمید محدث.»