ماجرای زایمانهای تقویمی یا زایمان در تاریخهای خاص، حدود ۱۱ سال پیش و با ولادت امام رضا (ع) در تاریخ ۸/ ۸/ ۸۸ مورد توجه قرار گرفت. اما کمکم تاریخهای خاص هم به حواشی زایمانهای لاکچری اضافه شد. حالا کم نیستند زوجهایی که علاوه بر آلبوم جنینی، عکسهای آتلیهای بارداری و اتاق خاص زایمان و فیلمبرداری و هزار حاشیه نمایش ثروت و خاص بودن، برای اوج این متفاوت و لاکچری بودن به هر دری میزنند تا فرزندشان در تاریخی خاص متولد شود.
هزینههای نجومی برای به دنیا آوردن نوزادان نارس و ناقص!
بچههایی که با دخالتهایی همچون سزارین یا استفاده از داروهایی برای جلو انداختن زایمان در تاریخهای رندی همچون ۹/۹/ ۹۹ متولد میشوند با بچههایی که در تاریخ طبیعی و طبق روال فیزیولوژیکی به دنیا میآیند یک تفاوت جدی دارند و آن اگر و اماهایی است که در برابر سلامت این نوزادان وجود دارد. تعداد قابل توجهی از نوزادان با تاریخ تولدهای لاکچری هم اکنون یکروزگیشان را در بیمارستان، در دستگاه و حتی در بخش مراقبتهای ویژه مخصوص نوزادان بستری هستند و حتی برخی از این نوزادان شاید زنده نمانند.
به گفته پزشکان متخصص، وقتی زایمان در زمان فیزیولوژیک خود شروع میشود جنین تکامل پیدا کرده است و بر اثر درد مادهای در خون مادر ترشح و موجب تکامل ریه جنین میشود.
انقباضات شکمی مادر در زمان زایمان فیزیولوژیک به تخلیه آب ریه جنین کمک میکند و نوزاد با شرایط بهتری متولد میشود. وقتی اجازه داده نشود که پروسه فیزیولوژیک زایمان اتفاق بیفتد، اختلالات تنفسی پس از تولد در نوزاد به وجود میآید و نیاز است که نوزاد را به دلیل نارس بودن در دستگاه قرار داد.
با وجود این همچنان مادرها از روی ناآگاهی به دنبال چنین زایمانهایی هستند و از سوی دیگر پزشکان و بیمارستانهایی هستند که حاضرند با دریافت مبالغ بیشتر چنین جنایتی را مرتکب شوند. همچنان که طبق گزارشات منتشر شده، برخی پزشکان و برخی زایشگاهها و مراکز درمانی در ازای لاکچریترین تاریخ با رعایت ساعت، دقیقه و ثانیه تا ۱۳۰ میلیون تومان پول طلب کرده بودند.
افزایش ۲ برابری زایمان در تاریخهای رند
تجملگرایی و نمایش ثروت آفتی است که سالهاست به جان زندگی مردم کشورمان افتاده و شکافهای طبقاتی موجود را بیش از پیش تعمیق کرده است. این لاکچری بازیها، اما به عرصه سلامت هم وارد شده و گاهی اوقات با مخاطراتی برای افراد همراه است. حکایت تاریخ تولدهای رند ولاکچری یکی از مصادیق این تجملگراییهای غیرمنطقی و غیرعقلانی است که چند سالی است به جان جامعه افتاده و طی سالهای اخیر چالشبرانگیزتر از پیش شده است.
طبق آمارهای رسمی، از سال ۸۸ به بعد میزان تولد نوزادان در روزهای خاص، بیش از میانگین روزانه در طول سال بوده است. سیفالله ابوترابی، معاون اسبق امور اسناد هویتی سازمان ثبت اسناد در این باره گفته بود: «۴هزار و ۱۹۵ تولد در تاریخ ۸/۸/ ۸۸ به ثبت رسیده است و در روزهای ۵/۵/ ۹۵ و۶/۶/ ۹۶ به ترتیب ۶ هزار و ۱۳ و ۵ هزار و ۶۸۰ نوزاد در سراسر کشور متولد شدهاند، این در حالیست که نرخ تولد روزانه در طول یک دهه اخیر حدود ۳ هزار و ۸۰۰ بوده است.»
مانور تجملگرایی و لاکچری بودن بر سلامت مادر و فرزند
سال گذشته هم ایرج حریرچی، معاون کل وزارت بهداشت درباره زایمانهای لاکچری گفته بود: «متأسفانه در تاریخهای خاص و بعضی روزهای مناسبتی، آمار سزارین در کشور بنا به درخواست بعضی خانوادهها و اجابت بعضی متخصصان در بعضی بیمارستانهای خصوصی به طرز قابل توجهی از چند ۱۰ درصد حتی تا چند برابر بالا میرود.»
به گفته وی، دستکاری کردن تاریخ تولد، بیشترین ضربه را به نوزاد وارد میکند؛ چراکه بیشترین رشد و تکامل مغزی در سه ماهه آخر بارداری صورت میگیرد. این در حالیست که زایمان به روش سزارین معمولاً یک هفته زودتر از موعد طبیعی آن است و نوزاد از یک هفته طلایی رشد مغزی و تکامل ریه محروم میشود و گاهی در معرض عفونت و نارسایی ریه قرار میگیرد.
حریرچی با تأکید بر اینکه تعداد سزارینها در برخی بیمارستانهای خصوصی، بهطور قابل توجهی، بالاتر از سایر بیمارستانهای خصوصی است، افزود: «بهطور مثال در یک بیمارستان در شهرستان، در روز ۶/۵/۹۶ تعداد سزارینها ۱۰مورد بوده است، اما یک ماه بعد و در تاریخ ۶/۶/ ۹۶ تعداد سزارینها، ۱۰۴ مورد بوده یا در یک بیمارستان خصوصی در تهران، در تاریخ ۶/۵/ ۹۶، تعداد سزارینها ۱۱ مورد بوده و یک ماه بعد ۶/۶/۹۶ تعداد سزارینها به ۲۳۱ مورد رسیده است.»
علیرضا رئیسی معاون بهداشت وزارت بهداشت هم گفته بود: «دستکاری در تاریخ زایمانها، میزان بستری نوزاد در NICU و حتی مرگ نوزادان را افزایش میدهد و باید خانوادهها را از این کار منع کنیم.» امسال و با وجود اپیدمی بیماری کرونا، زایمانهای لاکچری برای داشتن تاریخ تولدهای رند در شناسنامه نوزادان، برای سلامت مادران و نوزادانشان چالشبرانگیزتر از قبل هم شده است. بر این اساس در شرایطی که بسیاری از بیمارستانهای کشور درگیر بیماران کرونایی هستند، نگرانی سزارینها برای لاکچری شدن تاریخ تولد نوزاد و درگیری مادر و نوزاد وی با کرونا، به یک نگرانی جدی تبدیل شد.
ماجرای آلبومهای جنینی یک شکل!
حکایت رفتارهای تجملاتی اینچنینی در حوزه زایمان و فرزنددار شدن تنها حکایت تاریخ تولدهای لاکچری نیست. چند سال پیش درست کردن آلبوم جنینی به مد روز خانوادههای نوکیسه و تازه به دوران رسیده تبدیل شده بود؛ آلبومی با سونوگرافیهای سهبعدی از مراحل مختلف تشکیل جنین که به دلیل تحمیل بیدلیل اشعه، خطراتی را به مادر و جنین تحمیل میکرد. در نهایت ماجرا هم آلبومهایی که با این روش تهیه میشد همه شبیه همدیگر بود! چراکه همه ما انسانها در دوران جنینی کاملاً شبیه همدیگر هستیم و انتهای چنین ماجراهایی به نگاه تجاری و سوء استفاده از مسائل پزشکی بهداشتی و تجاریسازی این مقوله باز میگردد و موجب میشود تا سونوگرافی سهبعدی به عنوان یکی از روشهای تشخیصی که در هنگامه خودش ضروری و حیاتی است به دوربین عکاسی برای تهیه آلبوم جنینی تقلیل یابد. تب آلبومهای جنینی رفته رفته با آگاهی بیشتر جامعه و نظارت بیشتر بر انجام سونوگرافیهای غیرضروری فرو نشست و جای خود را به تب تولدهای لاکچری داد.
برخورد با بیمارستانها و پزشکان متخلف
امسال برای پیشگیری از تولدهای لاکچری و عوارض آن بر سلامت مادر و فرزند، قاسم جانبابایی، معاون درمان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در ابلاغی به معاونان درمان دانشگاههای علوم پزشکی سراسر کشور خواستار بررسی عملکرد بیمارستانها و پزشکان در سزارینهای تقویمی ۹/۹/ ۹۹ شد و تصریح کرد: «با بیمارستانها و پزشکان دارای سابقه آمار بالای سزارین مدیریت نشده، برخورد خواهد شد.»
وی با اشاره به افزایش انجام تولدهای تقویمی به روش سزارین طی چند سال گذشته، این موضوع را برخلاف برنامهها و سیاستهای اجرایی وزارت بهداشت در حوزه ترویج زایمان طبیعی و کاهش سزارینهای الکتیو دانست و تأکید کرد: «دستکاری یا تولد زودهنگام یا دیرتر از زمان اصلی، ضمن تحمیل هزینه اضافی به خانوادهها و سیستم درمان، باعث ایجاد عوارض جسمانی و به خطر افتادن سلامت مادر و نوزاد میشود.»
هر روزی فرزندت متولد شود خاصترین روز دنیاست
هر کدام از ما در یکی از روزهای تقویم سالیان گذشته به دنیا آمدهایم؛ تاریخی که ممکن است به هیچ وجه رند و لاکچری و خاص نباشد. اما به طور یقین این تاریخ در ذهن پدر و مادرهایمان به عنوان خاصترین روز زندگیشان ثبت است. همین ماجرا برای ما هم صادق است و فرقی نمیکند فرزندمان را در چه روز یا ساعتی به دنیا بیاوریم؛ هر تاریخی که یک مادر زایمانی سلامت داشته باشد و فرزندی سالم به دنیا بیاورد بیتردید بهترین و خاصترین تاریخ زندگی او خواهد بود. تب تاریخ تولدهای لاکچری هم مثل بسیاری از تبهای تند دیگر فروکش خواهد کرد و نوزادان بیمار یا ناقصی که بر اثر چنین تبی متولد میشوند بیتردید در بزرگسالی پدر و مادر خود را بابت چنین رفتاری نخواهند بخشید.
مادر فهمیده هرگز فرزندش را نارس به دنیا نمیآورد
پروسه بارداری یک پروسه فیزیولوژیک است که ممکن است تا ۴۱ هفته به طول بینجامد. گاهی اوقات نیز اگر از ۳۸ تا ۴۰ هفته علائم تولد وجود داشته باشد، دال بر رسیدگی به زمان زایمان است که با درد زایمان همراه میشود. هیچ تولدی را نمیتوان به تأخیر انداخت و هیچکس نمیتواند زمانی که فرمان تولد توسط مغز مادر صادر میشود جلوی آن را بگیرد، پس برای دستکاری تاریخ تولد این امر شدنی نیست. اما برای زودتر به دنیا آوردن نوزاد میتوان به وسیله سزارین و برخی داروها تولد را زودتر انجام داد.
اگر این اتفاق بدون دلیل پزشکی و علمی انجام شود، ضرر آن برای زندگی آینده نوزاد بسیار زیاد است و برای مادر هم عوارض زیادی دارد. توصیه تمام محققان این است که یک مادر آگاه که به سلامت خود و فرزندش اهمیت میدهد، باید اجازه دهد خود بچه علامت تولد را بدهد و به صورت طبیعی به دنیا آید؛ مگر آنکه مشکل پزشکی متوجه مادر باشد.
تمایل برخی افراد برای اینکه فرزندشان در تاریخهای لاکچری به دنیا بیاید یک فاجعه علمی است. پدر و مادری که بخواهند فرزند خود را تنها به خاطر یک عدد، زودتر متولد کنند یعنی سلامت فرزند برایشان مهم نیست. آینده و سلامت کودک نباید به واسطه دستکاری تاریخ تولد تحت تأثیر قرار گیرد. از طرف دیگر سزارین زودرس بدون علائم زایمان میتواند آینده نوزاد را با بیماری گره بزند. بیماریهای دیابت، آسم، بیشفعالی و... از عوارض زایمان زودرس برای فرزند است. سزارین زودرس برای مادر هم عوارضی دارد و این احتمال به وجود میآید که مادر در زایمان بعدی دچار چسبندگی جفت شود، خونریزیهای وحشتناکی تجربه کند، رحم از دست برود و بسیاری عوارض احتمالی دیگر؛ بنابراین یک مادر فهمیده هرگز اجازه نخواهد داد که جز در تاریخ معینی که تیم درمان تشخیص میدهد، کودکش به دنیا آید.
ناهید خداکرمی
رئیس انجمن مامایی کشور
ورود وزارت بهداشت به پرونده پزشکانی که در تاریخهای لاکچری سزارین میکنند
سزارینهای انتخابی در تاریخهای خاص منجر به ایجاد عوارض برای جنین، نوزاد و حتی مادر میشود، اما در زمان شیوع کرونا معضل چند برابر میشود، چون تعدادی از مادران بدون علامت هستند و به دلیل مداخلههای غیرضروری و جراحیهای بیموردی که امکان دارد انجام شود، کووید- ۱۹ در این افراد میتواند شعلهور شود و جان مادر را به خطر بیندازد و در عین حال باعث آسیبهای جنینی و نوزادی شود. بستری مادر در آیسییو، عوارض خاص کووید-۱۹ و بحثهای مربوط به استفاده از دستگاههای تنفسی، امکان دارد مرگ مادر و خطر بستری نوزادان را در پی داشته باشد.
به همین خاطر هم معاونتهای بهداشت و درمان مکاتباتی را با دانشگاهها انجام دادند که در پی آن بناست تا گزارش افزایش تعداد سزارینها در تاریخهای خاص به معاونت درمان برسد. در پی این گزارشها، با افرادی که سزارین و مداخله غیرضروری دارند برخورد جدی خواهد شد و به هیئتهای عالی انتظامی، نظام پزشکی معرفی میشوند.
این زایمانها عارضه برای مادر و جنین ایجاد میکند. به همین خاطر هم حتی اگر تعداد سزارینهای انجام شده توسط یک پزشک از حد متعارف بالاتر نباشد، اما مشکلاتی برای مادر و نوزاد ایجاد شود، گزارشهایی برای دانشگاه ارسال خواهد شد و خود به خود تا پایان آذر ماه بعد از انتقال اطلاعات، وزارت بهداشت به عنوان شاکی و مدعیالعمومی وارد عمل خواهد شد که بحث برخورد به مراجع قضایی سپرده میشود، اما در عین حال بحث برخوردهای مربوط به عوارض و مشکلات ایجاد شده و بازخورد آن به وزارت بهداشت مربوط است. از سوی دیگر از مادران میخواهیم تا ۹/۹/ ۹۹ را برای خودشان به بدترین تاریخ تبدیل نکنند؛ چراکه که عوارض این زایمانها در کنار کووید -۱۹بسیار خطرناکتر خواهد بود.
نسرین چنگیزی
رئیس اداره سلامت مادران وزارت بهداشت