سرویس تاریخ جوان آنلاین: اثری که هم‌اینک در باب آن سخن می‌رود، در‌بردارنده خاطرات حجت‌الاسلام والمسلمین قربانعلی دری نجف‌آبادی از روحانیون مبارز پیش از پیروزی انقلاب و کارگزاران پرسابقه نظام اسلامی است. در این اثر راوی، از دانسته‌های خویش پیرامون بسا موضوعات پرده برداشته و بر ابعاد گوناگون آن نورافکنده است. به‌ویژه دانسته‌های وی از زندگی و چند و، چون عزل آقای منتظری قائم‌مقام پیشین رهبری، خواندنی و در خور توجه می‌نماید. این اثر به همت حیدر نظری تدوین یافته و مرکز اسناد انقلاب اسلامی نیز آن را منتشر کرده است. مقدمه ناشر تا حدودی خصال راوی و خاطرات وی را روشن ساخته است: «خاطرات مبارزان و شخصیت‌هایی که در جریان مبارزه علیه رژیم پهلوی در شهر‌های دور و نزدیک سهم و نقشی داشته‌اند، در کنار اسناد و مدارک معتبر، برای محققان و پژوهشگرانی که تاریخ انقلاب را مورد بررسی و پژوهش قرار می‌دهند، منبع بسیار با ارزشی به شمار می‌آید. با توجه به این نکته، مرکز اسناد انقلاب اسلامی درصدد است تا خاطرات نیروهای مذهبی و روحانیونی را که به انحای مختلف در جریان مبارزه نقش داشته‌اند، جمع‌آوری نماید. از این رو، پس از چاپ تعدادی از خاطرات علما و روحانیون مبارز، اینک خاطرات حجت‌الاسلام دری نجف‌آبادی را به علاقه‌مندان تحولات تاریخی ایران در دوره محمدرضا پهلوی تقدیم می‌نماید.
حجت‌الاسلام دری نجف‌آبادی تحصیلات دینی خود را در حوزه نجف‌آباد آغاز کرد و سپس برای ادامه تحصیل در سطوح عالی، عازم قم شد. اندکی پس از ورود او به قم، نهضت امام خمینی (ره) با موضع‌گیری ایشان علیه لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی آغاز شد. این واقعه در شکل‌گیری شخصیت وی و تنفرش از رژیم پهلوی نقش عمیقی داشت، زیرا به همراه بسیاری از طلاب جوان به نهضت اسلامی پیوست. در این خاطرات، جنبه‌هایی از احساس وی نسبت به این رویداد‌ها که بیانگر احساسات طلبه‌های هم‌دوره اوست، بیان شده است. قسمت دیگر خاطرات حجت‌الاسلام دری نجف‌آبادی شامل مسافرت‌های تبلیغی او به نقاط مختلف ایران است. او در این سفرها سخنرانی‌های خود را بر محوریت اسلام، فقاهت و مرجعیت امام خمینی (ره) قرار داده بود. شرح این سفرها، در واقع، شمه‌ای از مبارزه استراتژیک روحانیت شیعه در طول تاریخ است. روحانیت شیعه به عنوان مخالفان همیشگی حکومت‌های استبدادی با سلاح وعظ و خطابه در بسیج توده‌ها می‌کوشیدند و همین سلاح و استراتژی بود که توانست بر حدت روش‌های نوین احزاب سیاسی و گروه‌های مسلح فائق آید، زیرا تشکیلات وسیع روحانیت و ارتباط با توده‌های مردمی، سرمایه‌های عظیمی هستند که احزاب از آن محروم بودند. پس از شهادت حاج آقا مصطفی و اهانت علنی به حضرت امام در روزنامه اطلاعات، سلسله مخالفت‌های روحانیت و مردم علیه رژیم پهلوی گسترش یافت. در جریان این مبارزه مساجد و روز‌های نمادین مذهبی، دو بستر قابل‌توجه برای مبارزان مسلمان در مبارزه با رژیم پهلوی بود که خاطرات دری نجف‌آبادی رویداد‌های این ایام را به خوبی توضیح داده است.
ضبط خاطرات حجت‌الاسلام دری نجف‌آبادی به سال ۱۳۵۷ بازمی‌گردد. از سال مذکور تاکنون بیش از ۲۵ جلسه از خاطرات ایشان ضبط گردیده و در هشت فصل تدوین شده است. در تدوین این خاطرات سعی بر آن بوده که ابهامات مصاحبه‌های اولیه با مصاحبه‌های تکمیلی برطرف شده و توضیحات لازم با مدد از اسناد و منابع دیگر اضافه گردد.»
