سرویس جامعه جوان آنلاین: گزارش اخیر یورونیوز نشان میدهد، نظام لیبرالی اروپا بهرغم تدوین و ابلاغ این دستورالعملها خودش به آنها عمل نمیکند و ۷۱ درصد از محصولات شیمیایی تولیدشده در قاره سبز در حالی روانه بازارها شده است که یا نقصی در روند آزمایش و تستهای آنها قبل از ورود به بازار وجود داشته یا نقص در ارایه اطلاعات درباره خطرات احتمالی آنها دیده میشده است.
از زمانی که انسان با دستبردن در طبیعت توانست موادشیمیایی را استخراج کند و کاربرد آن را یاد بگیرد با خطرات این محصولات مواجه بود. افراد زیادی در این مسیر جان خود را از دست دادند و به چالشهای جدی دچار شدند. آشناترین نمونه خطرات موادشیمیایی مرگ ماری کوری کاشف اورانیوم به دلیل سرطان ناشی از این عنصر رادیواکتیو است. تاریخ علم پر است از دانشمندانی که زمانی متوجه خطرات ناشی از موادشیمیایی برای سلامت انسان و محیطزیست شدند که کار از کار گذشته بود. همین تجربیات تلخ در مسیر علم موجب شد تا مخاطرات موادشیمیایی بیش از گذشته جدیتر گرفته شود و دستورالعملهایی برای زندگی مسالمتآمیز با این مواد تدوین شود تا هم بتوان از موادشیمیایی طبیعی و دستساز بشر استفاده مفید داشت و هم از آسیبهای آنها ایمن بود. یکی از این استانداردها دستورالعمل REACH است. مقررات مربوط به ثبت، ارزیابی، مجوز و محدودیت موادشیمیایی اتحادیه اروپا ایجادشده و در تاریخ اول ژوئن ۲۰۰۷ از اجرای سیستم نظارتی شیمیایی است، اما گزارش اخیر یورونیوز نشان میدهد، خود اروپاییها برای تولید محصولات بیشتر و سود بالاتر این دستورالعمل را زیر پا گذاشتند و ۷۱ درصد از محصولات شیمیایی تولیدشده در قاره اروپا در حالی روانه بازارها شدهاست که یا نقصی در روند آزمایش و تستهای آنها قبل از ورود به بازار وجود داشته یا نقص در ارائه اطلاعات درباره خطرات احتمالی آنها دیده شده است.
دستورالعملی برای ایمنی انسان و محیطزیست
دستورالعمل REACH یک پیشنهاد نظارتی است که با تولید، تجارت و ایمنی موادشیمیایی مرتبط است. این مقررات برای محافظت از سلامت انسان و محیطزیست، حفظ و افزایش رقابت صنایع شیمیایی در اتحادیه اروپا طراحی شده و ظرفیت نوآورانه برای توسعه ترکیبات غیررسمی و بیضرر، افزایش شفافیت استفاده از موادشیمیایی، آزمایشهای حیوانی و پیگیری توسعه پایدار اجتماعی دارد. دستورالعمل REACH مستلزم آن است که موادشیمیایی وارداتی و تولیدشده در اروپا باید برای اطمینان از ایمنی محیطزیست و ایمنی بدن انسان با شناسایی بهتر و سادهتر ترکیب شیمیایی از طریق مجموعهای از روشهای یکپارچه مانند ثبتنام، ارزیابی، مجوز و محدودیت دستورالعملها صورت میپذیرد. این دستورالعمل بر صنایع نساجی و پوشاک، صنایع سبک، صنایع برق و دیگر صنایع و تقریباً تمام صنایع و فرآیندهای تولید تأثیر میگذارد.
محصولات خطرناک داعیهداران توافق پاریس
بنابر اعلام بیورن هانسن، مدیر آژانس اروپایی محصولات شیمیایی (REACH) از مجموع ۷۰۰محصول شیمیایی تولیدشده در سراسر اروپا که از سوی این آژانس بررسی شدهاند، بیش از دو سوم آنها سلامت انسانها را به خطر میاندازند و تهدیدی برای محیطزیست این قاره محسوب میشوند. به گفته این آژانس دستکم ۶۵۴ شرکت در سراسر اروپا مقررات موسوم به REACH در موضوع ثبت، ارزیابی، صدور مجوز و محدودیتهای استفاده از مواد شیمیایی را که رعایت آنها برای محافظت از سلامت انسانها و محیطزیست لازم است، نادیده گرفتهاند.
به این ترتیب ۷۱درصد از محصولات شیمیایی تولید شده در این قاره در حالی روانه بازارها شدهاند که یا نقصی در روند آزمایش و تستهای آنها قبل از ورود به بازار وجود داشته یا نقص در ارائه اطلاعات درباره خطرات احتمالی آنها دیده میشده است.
در بین شرکتهای اروپایی فعال در تولید محصولات شیمیایی که مقررات مربوط به تولید محصولات ایمن را نادیده گرفتهاند، نام برندهای شناخته شدهای همچون بایر، میشلن، اندسا، مرک، داو کمیکال و اورئال که در صنایع داروسازی، تولید محصولات آرایشی و بهداشتی، موادغذایی و تولید لاستیک فعالند، دیده میشود.
این شرکتها با هدف افزایش سطح تولیدات خود، از مقررات اروپایی سرپیچی کرده و از میلیونها تن موادشیمیایی غیرمجاز استفاده کردهاند.
این نخستین بار نیست که تدوینکنندگان سختگیرانهترین استانداردهای جهان از استانداردهای خودشان سرباز میزنند. سال ۲۰۱۴ تخلفات گسترده شرکتهای آلمانی تولیدکننده محصولات شیمیایی به رسانهها راه یافت. مؤسسه خیریه آلمانی BUND که بزرگترین انجمن غیردولتی فعال در بخش محیطزیست این کشور محسوب میشود، اسنادی را منتشر کرده که نشان میداد براساس تحقیقات دولت آلمان، از سال ۲۰۱۴ میلادی بهاینسو ۹۴۰ محصول شیمیایی تولید شده است که در تولید آنها قوانین اروپایی REACH نادیده گرفته شدهاند. پس از آلمان، به ترتیب شرکتهای فعال در بریتانیا (۸۰ شرکت)، هلند (۶۸ شرکت)، فرانسه (۵۶ شرکت)، ایتالیا (۴۹ شرکت)، اسپانیا (۴۲ شرکت) و بلژیک (۳۸ شرکت) بیشترین تخلف را به ثبت رساندهاند.
در چنین شرایطی داعیهداری اروپا برای پیمانهای جهانی زیستمحیطی همچون پیمان پاریس یکی دیگر از طنزهای تلخی است که از سوی کشورهای این قاره رقم میخورد.