سرویس فرهنگ و هنر جوان آنلاین: میگوید که ارشاد از او خواسته تا سه تا چهار صفحه از کتاب و عبارت «حکومت عدل علی (ع)» باید از رمان حذف شود! ولی او حاضر به انجام این اصلاحات نیست و تأکید دارد رمان «وامانده» را یا کامل منتشر میکنم یا از چاپ آن صرفنظر خواهم کرد! «جوان» برای آگاهی از جزئیات بیشتر این ماجرا با این نویسنده گفت و گو کرده است.
انتشار کتاب جدید شما به نام «وامانده» به کجا انجامید؟
ما کتاب را طبق روال معمول قانونی برای اخذ مجوز انتشار به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دادیم. ارشاد یک لیستی داد که باید این اصلاحات را انجام دهید. اصل اینکه بگویند برخی مطالب را باید اصلاح کنید، چیز عجیبی نیست، برای من هم جای تعجب نداشت، اما برای آگاهی بیشتر از دلایل اصلاحات مورد نظر ارشاد، نامه محترمانهای به رئیس اداره کتاب نوشتم و سؤال کردم که اشکال این چیزهایی که نوشتید باید حذف کنم چیست.
با تعجب دیدم ایشان بدون اینکه دلیلی بیاورد فقط میگوید آن را اصلاح کن، از صفحه فلان تا صفحه فلان باید حذف شود، حتی به راحتی به خودشان اجازه میدهند که به نویسندهها توهین کنند.
من هم گفتم در دورهای که تیراژ کتابها ۵۰۰ تا هزار نسخه است، کتاب من چاپ هم نشود، هیچ اتفاقی نمیافتد. تصور میکنم شرایط ممیزی خیلی لوث شده است.
الان از مباحث تئوریک ممیزی عبور کرده و به مرحلهای رسیدهایم که اساساً ممیزی درست شده تا برخی کتابهای معمولی هم چاپ نشود. طبیعی است وقتی اینگونه کتابها چاپ نشود کتابهای زرد بازار را تسخیر میکند؛ کتابهای عجیب و غریبی که به درد هیچ خوانندهای نمیخورد. ناشر و ارشاد هم با آنها مشکلی ندارند، اما کتابی که جدی باشد ۱۰ تا ایراد بیمورد میگیرند.
موضوع «وامانده» چیست؟
«وامانده» داستانی اجتماعی دارد. داستان دختری است که ماجراهایی برای او در تهران اتفاق میافتد. داستان هم مربوط به سالهای اخیر است. اولین رمانی است که من یک سال بعد از نوشتن به ناشر دادم. رمانهای دیگرم را بعد از هفت، هشت سال برای چاپ داده بودم. این اولین رمانی بود که یک سال بعد از نوشتن به ناشر سپردم که این اتفاق افتاد.
علت تأخیر شما در چاپ رمانها چه بود؟
برای اینکه بعداً پشیمان نشوم. من چند سال بعد از نوشتن رمانها، دوباره آنها را میخوانم تا ببینم هنوز موضوعیت دارد یا نه، هنوز به درد جامعه میخورد یا نه. اگر به پاسخ مثبت رسیدم، برای چاپ آنها اقدام میکنم.
میخواهم کتابی منتشر کنم که به درد بخورد. این حداقل احترامی است که باید برای خواننده و ناشر قائل باشیم.
در مورد عبارت «حکومت عدل علی (ع)» که در خیلی از کتابها و مطبوعات آمده و صدا وسیما هم میگوید. چه دلیلی دارد که به شما بگویند آن را حذف کنید؟
داستان اول انقلاب است که توقع داشتیم پس از انقلاب حکومت عدل علی (ع) برقرار باشد، مردم ما با این انتظار در واقع انقلاب را پیش بردند، ریختند خیابان و کشته دادند و انقلاب پیروز شد.
دیگر اصلاحاتی که گفتند باید انجام دهید چه بود؟
کلاً هر چیزی را که مربوط به کاراکترهایی بود که دنبال سوءاستفاده از موقعیت و قدرت هستند، گفتند حذف کنید! نمیدانم موضوع چیست. انگار وکیل مدافع آنها هستند.
خب میتوانید زبان نوشتن و عبارات را اصلاح کنید.
آنها اگر لحن و زبان خاصی را دوست دارند، نمیتوانند آن را به همه نویسندگان تحمیل کنند. آنها حق ندارند به من نویسنده بگویند چطور بنویس؟! مسئولیت وزارت ارشاد این است که مطالب خلاف امنیت ملی و خلاف اخلاق منتشر نشود. اگر نوشتهای باعث شود که امنیت ملی کشور به خطر بیفتد یا اسرار مگوی نظامی را فاش میکند، باید جلوی انتشار آنها را بگیرد، وگرنه بقیه چیزها که به آنها مربوط نمیشود که بخواهند دخالت کنند. آنها به زعم خود میخواهند همه را هدایت کنند! یکی نیست که بگوید یکی میخواهد شما را هدایت کند!
اینکه شما میگویید یا کتاب را به طور کامل منتشر میکنید یا به خاطر اصلاح نکردن یک عبارت از خیر انتشار آن میگذرید هم خیلی منطقی نیست!
چه حقی دارند بگویند عبارت «حکومت عدل علی (ع)» را باید حذف کنم. مگر این امنیت ملی ما را به خطر میاندازد یا اسرار سیاسی و اطلاعاتی و نظامی کشور را فاش میکند. اگر باشد چه اتفاقی میافتد که باید حذف شود. جز اینکه سلیقه یک شخص است. من اصراری به چاپ ندارم این همه کتاب چاپ نشده دارم این هم روی آنها!
همین رسانهای شدن موضوع میتواند به شما کمک کند یا پاسخ ارشاد را در پی داشته باشد و مسئله حل شود. اگر دفاعی از کتاب دارید بفرمایید.
علت اینکه من این را رسانهای کردم این نبود که مسئله حل شود یا نشود! علتش این بود که شرایط حاکم بر فرهنگ و هنر کشور را به مخاطبان بگویم. وقتی یک اتفاق ضدفرهنگ بومی و اسلامی مثلاً در یک مدرسه رخ میدهد، همه وارد میشوند و خودشان را به زمین میکویند و فریاد وا اسلاما سر میدهند! اینها در این سالها کجا بودند که کارشناسان و نویسندگان مرتب نسبت به اوضاع فرهنگی هشدار میدادند و میگفتند که وضعیت فرهنگ جامعه چگونه است؟ مثل وضعیت سیل اخیر که از چند ماه پیش هشدار دادند که سیل خواهیم داشت، مسیلها مشکل دارند، وضعیت ساخت و ساز در حریم رودخانهها مشکل دارد، همه این هشدارها داده شد، اما کسی توجه نکرد. وقتی سیل آمد و این همه خسارت زد، تازه میگویند که باید پیشگیری میکردیم. از اینگونه مسئولان در کشور کم نداریم. در حوزه فرهنگ هم همین طور است. باید یک سیلی بیاید و کلی خسارت بزند تا آقایان متوجه ضعفها شوند و یک کاری بکنند.