سرويس ايران جوان آنلاين: سیل، زلزله، توفان، خشکسالی و ده‌ها مخاطره طبیعی از جمله تهدیداتی به شمار می‌روند که در هر زمان و مکان می‌توانند خسارت‌های قابل توجهی از جمله جانی و مالی به بار آورند. در سال‌های اخیر وقوع پدیده‌های طبیعی از جمله سرمازدگی در کنار وقوع سیل و خشکسالی موجب شده تا کشاورزی و باغداری استان‌های مختلف به شدت در معرض خطر قرار گرفته و حتی موجب ورشکستگی بهره‌برداران شود، این در حالی است که در صورت بیمه بودن می‌توان خسارت‌های مالی را جبران کرد. با این حال پرداخت نشدن خسارت به طور کامل موجب شده تا استقبال از بیمه کردن محصولات در میان کشاورزان از رغبت کمی برخوردار شود که به عنوان نمونه می‌توان از همدان نام برد. موضوعی که موجب شد تا رئیس خانه کشاورز استان همدان با بیان اینکه تنها ۲۵ درصد از اراضی کشاورزی استان همدان بیمه است، اعلام کند: «از آنجا که بیمه کردن محصولات برای کشاورزان جاذبه‌ای ندارد لذا این مهم باعث شده تا مردم اعتمادشان را به بیمه از دست بدهند و حاضر به بیمه نباشند.»
از آنجا که ایران از نظر وقوع بلایا و مخاطرات طبیعی در رتبه چهارم جهان قرار دارد، لذا این مهم می‌طلبد تا برای جبران یا کاهش خسارت‌های وارده به فکر چاره‌اندیشی بود. در سال‌های اخیر وقوع پدیده‌های طبیعی از جمله سرمازدگی در کنار وقوع سیل و خشکسالی موجب شده تا کشاورزی و باغداری استان‌های مختلف به شدت در معرض خطر قرار گرفته و حتی موجب ورشکستگی بهره‌برداران شود، این در حالی است که در صورت بیمه بودن می‌توان خسارت‌های مالی را جبران کرد. با این حال برخی مشکلات از جمله مشخص نبودن نحوه پرداخت خسارت و میزان پرداختی و شامل نشدن تمامی حوادث موجب شده تا روز به روز از رغبت به بیمه کردن کاسته شود. در این میان شرایط آب و هوایی همدان و قرار گرفتن این استان در یکی از سردترین مناطق کشور سبب شده تا این مهم خسارت زیادی به کشاورزی و باغداری آن وارد کند. سال گذشته بود که مدیر اداره جهاد کشاورزی همدان اعلام کرد: «سرمای بهاره یک هزار و ۷۰۰ میلیارد ریال به باغات و زمین‌های زراعی این شهرستان خسارت وارد کرد.» حسین فضلی افزود: «۱۹ هزار هکتار از سطوح اراضی زراعی و ۶ هزار و ۸۸۰ هکتار از اراضی باغی خسارت دیدند.» طبق بررسی‌های صورت گرفته میزان خسارت وارد شده به اراضی باغی همدان ۸۹۰ میلیارد ریال بود به طوری که ۱۰۰ درصد محصول برخی باغ‌ها خسارت دیدند، این در حالی بود که تنها ۲۵ هزار هکتار از اراضی کشاورزی و ۲۰۶ هکتار از اراضی باغی خسارت‌دیده بیمه بودند.
بی‌اعتمادی به بیمه‌ها
با وجود اینکه مهم‌ترین وظیفه بیمه‌ها جبران خسارت‌های وارده است، اما مبهم بودن برخی از بند‌های پرداخت موجب شده تا هیچ‌گاه کشاورزان و باغداران نتوانند به حق و حقوق خود برسند؛ موضوعی که متأسفانه سبب بی‌اعتمادی آن‌ها به صنعت بیمه شده است که به عنوان مثال می‌توان از وضعیت بیمه‌های کشاورزی در استان همدان نام برد. رئیس خانه کشاورز استان همدان با بیان اینکه ۲۵ درصد از اراضی کشاورزی استان همدان بیمه است، در این خصوص می‌گوید: «سال گذشته اعلام کردیم کشاورزان به دلیل اینکه بیمه جاذبه‌ای ندارد و مردم اعتمادشان را به بیمه از دست داده‌اند حاضر به بیمه کردن محصولات خود نیستند.» ابوالقاسم سوزنچی با اشاره به اینکه تنها ۱۰ درصد کشاورزان دارای پوشش بیمه کشاورزان هستند، می‌افزاید: «تا جایی که خبر دارم استان لرستان ۲۰ هزار هکتار از مزارع را بیمه کرده و کرمانشاه ۲۶ هزار هکتار را تحت پوشش بیمه قرار داده است در حالی که در استان کرمانشاه ۵۰۰ تا ۶۰۰ هزار هکتار از مزارع کشاورزی قابلیت بیمه داشته است.» وی تصریح می‌کند: «در بررسی خسارت وارد شده به مناطق سیل‌زده، یک وزیر اعلام کرد به بیمه‌شدگان خسارت پرداخت می‌شود و بعد اعلام شد بیمه‌شدگان هیچ مشکلی ندارند و بعضی از افراد مسئول به عنوان شعار اعلام کردند به کشاورزانی که بیمه ندارند نیز خسارت پرداخت می‌شود حتی بیشتر از بیمه‌شدگان. اگر این موضوع تحقق یابد تیر خلاص بر صنعت بیمه در ایران وارد می‌شود.» یکی از گلایه‌هایی که کشاورزان و باغداران همواره به بیمه‌ها دارند، این است که این سازمان‌ها در موقع پرداخت خسارت‌ها به بهانه واهی از پرداخت خسارت طفره می‌روند.
سوزنچی با تأیید این موضوع و با بیان اینکه به علت کارکرد غلط بیمه‌ها، کشاورزان هیچ علاقه‌ای به بیمه محصولات خود ندارند، خاطرنشان می‌کند: «بیمه‌های موجود پوشش لازم را ندارند هرچند در سال جاری تعاریف خوبی برای بیمه شاخص گندم انجام شد که این اگر این تعاریف به سایر محصولات نیز تسری یابد می‌تواند در بازسازی اعتماد کشاورزان مثبت و مفید باشد.» رئیس خانه کشاورز ادامه می‌دهد: «در این فرصت‌هایی که سیل فراهم کرد همه فریادشان بلند بود که چرا کشاورزان بیمه نمی‌کنند، اما چند نفر از این افراد به دنبال چرایی بیمه نکردن کشاورزان بودند.» وی با تأکید بر اینکه عدم اعتماد مردم به اجرای تعهدات بیمه از دلایل مهم بیمه نکردن محصولات کشاورزی است، بیان می‌کند: «عدم تعریف لازم در مورد تعهدات بیمه یکی دیگر از دلایل عدم استقبال کشاورزان از بیمه است به طوری که در حال حاضر بیمه یک هکتار جو دیم ۲۸ هزار تومان است و در صورت بروز خسارت نهایتاً ۲۵۰ هزار تومان خسارت داده می‌شود در حالی که امروز قیمت هر کیلو جو ۲۲۰۰ تومان است و این تعهد بیمه حتی قیمت بذر کاشته شده را هم پوشش نمی‌دهد.» بکی از مواردی که جا دارد در خصوص آن تأمل بیشتری شود، این است که شرکت‌های بیمه در خصوص نحوه پرداخت و مواردی را که شامل جبران خسارت نمی‌شود اطلاع‌رسانی نمی‌کنند که این مهم برای کشاورزان مشکل‌آفرین می‌شود.
سوزنچی با تأیید این مهم، سومین دلیل عدم استقبال کشاورزان از بیمه را عدم اطلاع‌رسانی و تبلیغات بهنگام دانست و افزود: «اگر به سرفصل بیمه‌های کشور نگاه شود می‌بینیم در سال‌هایی که خطر بوده کشاورزان بیمه کردند و بهترین شاهد این ادعا هم عدم بیمه گندم و جو آبی است که استقبالی نمی‌شود، ولی زمانی که سیل آمد همه سر و صدا‌ها بلند می‌شود که چرا کشاورز بیمه نکرده است.» روشن نبودن نحوه و میزان جبران خسارت‌ها از جمله دلایلی است که موجب عدم استقبال کشاورزان و در نتیجه کاهش درآمد بیمه‌ها شده است. وی ادامه می‌دهد: «همچنین اگر به سرفصل بودجه کشور توجه شود می‌بینیم بودجه صندوق بیمه اصلاً رشدی نداشته است که هیچ بلکه سیر قهقرایی نیز داشته است.» رئیس خانه کشاورز همدان با اشاره به مشترک بودن مشکلات باغداران در پرداخت خسارت‌های وارده تصریح می‌کند: «در مورد بیمه باغات نیز به ظاهر ۴۰ محصول برای بیمه تعریف شده است، اما کارشناسان اطلاعی از آن‌ها ندارند و از طرفی تنها سردرختی‌ها بیمه می‌شوند و خود درخت بیمه نمی‌شود.» سوزنچی با بیان اینکه با وضعیتی که در حال حاضر داریم بیمه تنها یک شعار است، تأکید می‌کند: «وقتی وزیر کشاورزی اعلام کند فقط ۱۰ درصد از زراعت کشور پوشش بیمه‌ای دارد جا ندارد مجلس و وزارت جهاد کشاورزی و گروه‌های ناظر علت را بررسی کنند؟»
