محمدرضا هاديلو | روزگاري با خوشبختي كه سعادت آنها را نيز تضمين كند اما هيچ پيروزي بدون برنامه امكانپذير نيست و زندگي مشترك نيز براي به سرمنزل مقصود رسيدن به اطلاعات و برنامه‌ريزي درست احتياج دارد. در گفت‌وگو با دكتر اصغر كيهان‌نيا به سراغ مواردي مي‌رويم كه بخش مهمي از سبك زندگي به شيوه ايراني- اسلامي به شمار مي‌آيد. عناويني كه سفارش دين اسلام به زوجين بوده و به قول معروف، امتحان خودشان را پس داده‌اند. دكتر كيهان‌نيا، حقوقدان و مشاور خانواده، سال‌ها تجربه خود را در اختيار جوانان قرار مي‌دهد.
آقاي دكتر! از نظر ديني بهترين توصيه براي درك زن و شوهر از يكديگر چيست و تجربه شما طي سال‌ها مشاوره و ارتباط با زوجين در اين زمينه چطور بوده است؟
در دين اسلام درباره بحث مشورت آنقدر تأكيد شده است كه حتي سوره‌اي نيز به اين نام در قرآن كريم وجود دارد. همدلي زوجين هم وقتي احساس مي‌شود كه يكديگر را درك كنند و حرف هم را بفهمند و اين ممكن نيست مگر با مشورت و همفكري در تمامي امور زندگي‌شان.
يكي از اموري كه معمولاً در خانواده‌ها منجر به اختلاف مي‌شود، تصميم‌گيري است. تاكنون جدولي تنظيم نشده كه در آن مشخص شده باشد كدام تصميم‌گيري برعهده مرد يا كدام برعهده زن است. بديهي است تصميم‌گيري درباره انتخاب شغل جديد، خريد خانه يا اجاره محل سكونت جزء تصميم‌هايي است كه زوجين بايد با مشورت يكديگر اتخاذ كنند. برخي زوج‌ها به جاي مشورت با همسر، با والدين خود مشورت مي‌كنند. پرسيدن نظر والدين اشكالي ندارد اما اين كار به شرطي صحيح است كه پيشتر با همسر خويش مشورت كرده باشيد. وگرنه او خواهد رنجيد و اين رنجش منشأ بسياري از اختلاف‌هاي آتي خواهد شد. در ميان گذاشتن جزئي‌ترين امور با والدين از هيچ‌يك از دو طرف پسنديده نيست. در تصميم‌گيري خود هميشه اين نكته را مدنظر داشته باشيد كه دو فكر بهتر از يك فكر است. پس حتماً مشورت كنيد، عجولانه عمل نكنيد، هيچ وقت تصميم خود را به طرف مقابل تحميل نكنيد. خانم‌هاي محترم هم بايد فراموش نكنند كه مشورت با همسرشان به بهبود تصميم‌گيري‌شان كمك مي‌كند.
در كشور‌هاي غربي زن و مرد هر كدام ساز خود را مي‌زنند و خيلي نياز نيست مثل ما ايراني‌ها در لحظات سخت كنار يكديگر باشند. به نظر شما چه رفتارهايي مي‌تواند به جز ايجاد عشق و محبت در بين زوجين ايراني، سبك زندگي ديني و اصيل ما را نيز حفظ كند؟
واژه‌اي به نام «سنگ صبور» در بين ما ايرانيان وجود دارد كه به معني «آرام قلب كسي بودن» و «به حرف‌هايش گوش دادن» است. زن و شوهر بايد سنگ صبور و پشتيبان يكديگر باشند.
براي سنگ صبور هم بودن، بايد از حال يكديگر آگاه و از هم غافل نباشيد، نسبت به افكار و عقايد يكديگر بي‌تفاوت نباشيد، مشوق همسر خود باشيد، سعي كنيد پشتيبان يكديگر باشيد. وقتي همسر شما حرف مي‌زند گوش پويا باشيد يعني با تمام وجود به او گوش بدهيد. آقاي محترم وقتي شما تمام ساعت در خارج از خانه هستيد و همسر شما در تمام ساعت در منزل به امور خانه‌داري و بچه‌داري مشغول است نياز دارد كه در نيم ساعت اول با شما گپ و گفتي داشته باشد چرا بلافاصله يا به فكر غذا هستيد يا صفحات روزنامه را ورق مي‌زنيد يا به تلفن‌هاي باقيمانده مي‌پردازيد. آقاي محترم! لطفاً نيم ساعت اوليه ورود خود را صرف توجه و حرف زدن با همسرتان بنماييد تا اثرات معجزه آسايش را ببينيد. مي‌گويند سخن گفتن احتياج است و گوش كردن هنر. پس ما بايد به هنر گوش كردن خود را آراسته نماييم.
حضرت علي(ع) مي‌فرمايد: «آن كس كه سخن مي‌گويد مي‌كارد و آن كس كه گوش مي‌كند درو مي‌كند.» پس بهتر است ما كمي زيرك باشيم و دروكننده حرف‌هاي همسر خود باشيم. خانم‌ها هم بايد يادشان باشد كه وقتي همسرشان با آنها حرف مي‌زند، خيار پوست كندن، چاي خوردن و با بچه مشغول شدن را كنار بگذارند.
نياز به حرف زدن، درددل كردن و شكوه و شكايت، مختص زن يا مرد نيست. انسان ذاتاً اجتماعي است و نياز به همصحبت دارد. در بعضي اشخاص، اين نياز كمتر و در بعضي زيادتر است. وقتي مرد از سركار مي‌آيد، نياز دارد كه با همسرش صحبت كند. قصد مرد اين است كه از موفقيت‌هايش براي زن حرف بزند و در ضمن اينكه او را به خاطر كاميابي‌هايش شگفت زده كند، چند كلمه‌اي هم از همسرش به عنوان تشويق و تأييد بشنود. وظيفه زن ايجاب مي‌كند كه در اينگونه مواقع سراپا گوش باشد و حتي اگر توانست بچه‌ها را هم تشويق به گوش دادن كند. همسري كه نسبت به افكار، عقايد و ايده‌هاي شوهرش بي‌اعتناست، بايد هرچه زودتر در تفكرات خود تجديدنظر كند. خانم‌هاي محترم بايد بدانند وقتي مردي حرف‌هايش را با زنش در ميان مي‌گذارد، قصد دارد كه با او حرف بزند و ضمن درددل، تأييد زنش را بگيرد، نه اينكه راهنمايي بخواهد يا صورت او را برآشفته و نگران ببيند. يك زن باهوش، در اينگونه مواقع، فقط گوش مي‌ماند!
آيا زن و مرد بايد در مقابل كارهايي كه به اصطلاح وظيفه‌شان است نيز از يكديگر تشكر كنند؟
ابتدا يك جمله را بايد در ذهنمان نهادينه كنيم و آن هم اينكه، هيچ چيز وظيفه كسي نيست و هر چه هست، عشق و محبت و لطف است. بايد در هر موردي تشكر كنيد مثلاً زماني كه خانم شما براي شما چاي مي‌آورد يا زماني كه شوهر شما با جعبه شيريني از سر كار مي‌آيد تشكر را به زبان بياوريد و ابراز كنيد. گاهي اين تشكر مي‌تواند با يك نگاه يا يك حركت معني‌دار باشد، چرا بعضي‌ها فكر مي‌كنند همسر ما هر كاري مي‌كند وظيفه‌اش است. تشكر و قدرداني از كاري كه همسر مي‌كند ما را محترم‌تر و انسان‌تر معرفي مي‌كند. خوشبختانه دختران و پسران تازه ازدواج كرده، به خصوص در ماه‌هاي اول ازدواج، در مقابل هر خدمت طرف مقابل، شاكر هستند و با ابراز علاقه و شادي به استقبال همسرمي‌روند ولي متأسفانه هرچه از شروع زندگي شان مي‌گذرد، به خاطر پيش آمدن رنجش‌ها تشكر و قدرداني كه رشته محكمي براي تحكيم روابط است، سست‌تر شده، تا آنجا كه گاهي به كلي قطع مي‌گردد و در نهايت، به صورتي درمي‌آ‌يد كه هرچند سال يك‌بار، ممكن است تكرار گردد. درحالي كه يك تشكر به جا، قادر است خستگي زيادي را از تن يك همسر زحمتكش خارج سازد. اگر شوهران ياد بگيرند كه از زحمات همسرشان تشكر كنند، بديهي است كه زنان هم ياد خواهند گرفت تا گهگاهي از زحماتي كه مردان درخارج از خانه مي‌كشند، تشكر نمايند. اين كار رابطه‌ها را روز به روز بهتر مي‌كند. تشكر از همسر نبايد فقط در سالگرد ازدواج يا روز تولد باشد، بلكه مي‌تواند لااقل ماهي يك‌بار باشد. بهترين راه با كمترين هزينه، خريدن چند شاخه گل يا دعوت به شام در رستوران است.
