نوع نگاه نواز به رابطه با امريكا، تعامل با عربستان سعودي، هماهنگي با همسايه‌ها از جمله ايران، هند و حتي افغانستان، بسيار مهم و تأثيرگذار است. اين مسئله مي‌تواند تنش‌هاي منطقه‌اي را كاهش داده يا اينكه برعكس آن عمل كند. درباره مسائل عنوان شده با «دكتر محمدمهدي ميرزايي»، استاد دانشگاه و كارشناس منطقه گفت‌وگو كرده‌ايم كه در ادامه مي‌آيد...
جناب دكتر ميرزايي بازگشت نوازشريف به قدرت در پاكستان چه تأثيري مي‌تواند بر اوضاع داخلي اين كشور و همچنين آينده و تحولات منطقه داشته باشد؟دولت نوازشريف در داخل، همچون دولت‌هاي قبلي گروه طالبان را پيش روي خود دارد كه به هر جهت يكي از مشكلات كنوني پاكستان محسوب مي‌شود اما نبايد فراموش كرد كه نوازشريف در دولت‌هاي قبلي خود نشان داده است كه مي‌تواند با اين گروه تعامل كرده و راه مناسب را پيدا كند. در همين انتخابات نيز طالبان از نوازشريف حمايت كردند. طالبان پاكستان كه در حوزه‌ها و مدارس ديني اين كشور تحصيل و رشد كرده‌اند پشت شريف ايستادند تا او در مقابل ديگر رقبا پيروز شود.
آيا دليل اصلي پيروزي نواز در انتخابات پارلماني همين بود؟ البته مسائل زيادي در اين باره دخيل بوده كه يكي از مهم‌ترين آنها مي‌تواند موفق نشدن دولت حزب مردم در امور مختلف از جمله امور اقتصادي باشد. حفظ تماميت ارضي براي پاكستاني‌ها مسئله مهمي است اما ديده مي‌شود كه امريكا هر روز با هواپيماهاي بدون سرنشين خود به خاك پاكستان حمله مي‌كند و دولت آصف علي زرداري نيز نمي‌توانست واكنشي نشان دهد. حفظ تماميت ارضي يكي از مهم‌ترين خواسته‌هاي طالبان است، مجموع اين مسائل زمينه‌هاي پيروزي نواز را فراهم كرد اما جدا از اينها طالبان در ادامه حفظ تماميت ارضي و رويارويي با امريكا خواهان جلوگيري از ايجاد پختونستان و بلوچستان بزرگ است.
بلوچستان بزرگ، خاك ايران را هم در بر مي‌گيرد؟ بله طرح بلوچستان بزرگ كه تا منطقه پختونستان ادامه دارد، اتفاقاً خاك ايران را نيز در بر مي‌گيرد. پختونستان همان منطقه‌اي است كه «مونت باتن»، فرماندار وقت بريتانيا در توافق سال 1974 از افغانستان گرفت و در اختيار دولت پاكستان قرار داد. اگر چه برخي به دنبال ايجاد پختونستان هستند اما دولت نوازشريف مخالف آن و به دنبال هماهنگي بيشتر با كشورهاي همسايه به ويژه ايران و هندوستان است.
پس نظر شما اين است كه انتخاب نواز در اين دوران به معناي تعامل با همسايگان و پيش گرفتن حفظ تماميت ارضي در كشورهاي منطقه از جمله بلوچستان و پختونستان است؟بله دقيقاً همينگونه است.
حال اگر طالبان به دنبال بلوچستان بزرگ باشد، با توجه به سياست‌هاي تعاملي بين نوازشريف و طالبان پاكستان، آيا چالشي با ايران شكل نخواهد گرفت؟ نخير ما با نوازشريف بر سر مسائل تماميت ارضي دچار مشكل نخواهيم شد. در اين مسئله ظرافت‌هاي خاصي وجود دارد كه باعث مي‌شود تقابلي شكل نگيرد. چون دولت نواز هم به دنبال حفظ تماميت ارضي پاكستان بدون در نظر گرفتن بلوچستان و پختونستان بزرگ است. نواز در حال حاضر بيش از هر چيز به دنبال تأمين نيازهاي مردم در زمينه‌هاي مختلف از جمله اقتصادي و فرهنگي است. بر اين اساس به دنبال تعامل با همسايگان و جهان است. مشكلاتي كه در اثر سياست‌هاي دولت گيلاني و زرداري در زمينه اقتصاد و اشتغال پيش آمد مشكلات كشور را افزايش داده است كه بايد برطرف شود. اين در حالي است كه اگر دولت جديد بخواهد مشكلات اساسي كشور را فراموش كند و روي مسائل حساس غيرضرور دست بگذارد، به مشكلات خود افزوده و از موفقيت‌هايش خواهد كاست. بنابراين دولت نواز نكات دست نخورده و حساس را همچنان باقي خواهد گذاشت. نواز با توجه به حساسيت مسئله كشمير سعي مي‌كند سياست تنش‌زدايي را در قبال هند نيز ادامه دهد تا بتواند مشكلات اساسي كشور را برطرف كند.
همانطور كه مي‌دانيد نواز پس از كودتا و خروج از كشور سال‌هاي زيادي را در كشور عربستان گذراند. شواهد متعدد نيز نشان مي‌دهد كه نفوذ سعودي‌ها در پاكستان بسيار زياد است، حال با بازگشت نواز، قدرت رياض در اسلام‌آباد مضاعف نخواهد شد؟اولين پناهگاه و پشتوانه اصلي نوازشريف پس از خروجش از پاكستان، عربستان سعودي بود. بنابراين بايد انتظار داشت كه روابط بين دو كشور بسيار ارتقا پيدا كند و تحركات سلفي سعودي نيز در اين كشور ادامه پيدا خواهد كرد.
سياست نوازشريف در رابطه با امريكا به چه سمتي پيش خواهد رفت؟ آيا اين دو به سمت تقابل پيش مي‌روند يا با يكديگر به تعامل مي‌رسند؟به عقيده من امريكا فشار خود را نسبت به پاكستان كم خواهد كرد تا بتواند از اين طريق توازن سياسي را در منطقه برقرار كند. آنچه كه تاكنون ديده مي‌شود بار ديپلماسي امريكا با هند بسيار بيشتر از ديپلماسي با اسلام‌آباد است.
امريكا در ادامه مبارزه با طالبان چگونه عمل خواهد كرد؟اقدامات امريكا در قبال طالبان ادامه پيدا مي‌كند. امريكا در اين زمينه آقاي نوازشريف را مجبور مي‌كند تا اطلاعات بيشتر در اختيار واشنگتن قرار دهد. اين همان خواسته‌اي بود كه امريكايي‌ها از پرويز مشرف هم داشتند اما او اين كار را نكرد.
