جوان آنلاین: استان‌های ساحلی و به‌خصوص آنها که در جنوب ایران قرار دارند بیشترین ظرفیت و توانمندی‌هایشان را روی بنادر و سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های این بخش متمرکز کرده‌اند. بوشهر از جمله این استان‌هاست که می‌تواند نقش مهمی در اقتصاد کشور و همکاری‌های بین‌المللی ایفا کند. با این حال، ضعف در زیرساخت‌های بندری از جمله کانال‌های ورودی کم عمق، حوضچه‌های ناکافی، تجهیزات بندری قدیمی و نبود پایانه‌های تخصصی برای مواد معدنی، موانعی جدی را در توسعه پایدار ایجاد کرده است. نزدیک به یک‌سوم ساکنان بوشهر از طریق فعالیت‌های بندری و دریایی امرار معاش می‌کنند و در چنین شرایطی سرمایه‌گذاری در این حوزه و ایجاد زیرساخت‌های اقتصادی و معیشتی بسیار ارزشمند است.
بوشهر از جمله استان‌های توانمند در بهره‌مندی از معادن مختلف است. معادنی که هر کدام‌شان می‌توانند علاوه بر ایجاد اشتغال، بخش صادرات ایران را نیز متحول کنند. اما نبود پایانه‌هایی با تجهیزات پیشرفته جهت بارگیری، تخلیه، ذخیره‌سازی، خشک‌کردن، غربالگری و پردازش مواد معدنی منجر به کندی عملیات و افزایش هزینه‌های لجستیک می‌شود.
سیدروح الله امثالی، کارشناس اقتصادی با بیان اینکه کمبود سیستم‌های کنترل کیفیت و آزمایشگاه‌های مربوطه در محل پایانه‌ها از نظر استاندارد‌های بین‌المللی باعث کاهش اعتماد مشتریان و محدودیت در ورود به بازار‌های جهانی می‌شود، می‌گوید: «زنجیره تأمین مواد معدنی در استان بوشهر عموماً به دلیل کمبود پایانه‌های تخصصی، به‌طور غیرمستقل عمل می‌کند و وابستگی به بنادر دیگر و حمل‌و‌نقل طولانی ایجاد می‌کند.»
رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی استان بوشهر نیز با تأکید بر اینکه در حوزه بنادر استان بوشهر با مشکلات فراوانی روبه‌رو هستیم و باید زمینه برای رقابت‌پذیر شدن بندر بوشهر فراهم شود، می‌گوید: «باید زمینه ورود کشتی‌های بالای ۵۰هزارتن در بندر بوشهر فراهم شود تا توان رقابت‌پذیری را داشته باشیم.»
خورشید گزدرازی ادامه می‌دهد: «در جزیره نگین زیرساخت‌های بندری ایجاد شده ولی هنوز هم زیرساخت‌های لازم وجود ندارد. در شرایطی که مجوز‌های زیست‌محیطی اخذ شده انتظار می‌رود، اجرای طرح‌های بندری در این منطقه تسریع شود.»
وی با اشاره به اینکه منطقه آزاد بوشهر در مرحله اجرایی شدن قرار دارد، تصریح می‌کند: «باید ایجاد انبار‌های ذخیره کالا، انبار‌های کانتینری، امکانات گمرکی و بندری نیز در جزیره نگین مستقر شود.»
رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی استان بوشهر، لایروبی و تعمیق کانال ورودی بندر بوشهر را یک ضرورت دانسته و می‌افزاید: «باید زمینه ورود کشتی‌های بالای ۵۰هزارتن در بندر بوشهر فراهم شود تا توان رقابت‌پذیری داشته باشیم. اکنون فضا و فرصت لازم برای ورود کشتی‌های بزرگ و پهن‌پیکر در بندر بوشهر وجود ندارد که این موضوع باعث می‌شود تا برخی تجار میل و رغبت لازم را برای استفاده از ظرفیت‌های بندر بوشهر نداشته باشند. بوشهر هاب تجارت با کشور قطر است و ۸۰درصد صادرات ما به قطر از طریق بندر دیر انجام می‌شود که باید زیرساخت‌هایی نظیر سردخانه و امکانات بندری در این بندر تقویت شود.»
تقویت فعالیت‌های بندری
سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های بندری استان بوشهر، به شرط طراحی دقیق، مدیریت هوشمند و همکاری گسترده میان دولت، بخش خصوصی و جامعه محلی، می‌تواند اقتصاد استان و کل کشور را به سطحی بالاتر از پیش برساند. به گفته مسئولان استانی، روند توسعه بنادر بوشهر با شتابی چشمگیر پیش می‌رود. چندی پیش بود، مدیرکل دفتر فنی و حمل و نقل استانداری بوشهر با تأکید بر این روند، به اهمیت تقویت زیرساخت‌های بنادر اشاره کرده و گفته بود، «اقدامات بزرگی برای بهبود و ارتقای این زیرساخت‌ها در حال انجام است و شاهد اجرای پروژه‌های متعددی هستیم.»
عزیزاله خورشیدی به استقرار ناجی در بندر لاور ساحلی اشاره کرد و ادامه داده بود: «استقرار ناجی در بندر لاور ساحلی یک اقدام ارزشمند برای بهبود وضعیت فعالیت‌های بندری است. حالا ما از تمامی نهاد‌های مرتبط درخواست می‌کنیم برای تسریع در استقرار کامل ناجی در این بندر همکاری کنند و این پروژه را به سرانجام برسانند. انتظار می‌رود مسئولان نگاه ویژه‌ای به توسعه زیرساخت‌های بندری در نقاط مختلف استان داشته باشند و زمینه برای تقویت فعالیت‌های بندری و پیشرفت در حوزه اقتصاد دریا محور فراهم شود.»
کارشناسان معتقدند، نبود هماهنگی بین دستگاه‌های اجرایی، بوروکراسی طولانی و کمبود سرمایه‌گذاری‌های پایدار از جمله عوامل کلیدی این وضعیت هستند. در نتیجه، بنادر داخل استان اغلب به عنوان مسیر ثانویه یا جانبی برای محموله‌های سنگین عمل می‌کنند و این ظرفیت هم‌اکنون به طور کامل فعال نمی‌شود.
تسریع در تکمیل زیرساخت‌ها
محدودیت اصلی بندر بوشهر در پذیرش کشتی‌های با ظرفیت بیش از ۳۰هزارتن است. این محدودیت بر اساس عمق کم کانال‌های ورودی، عمق حوضچه‌های موجود و ظرفیت تجهیزات تخلیه و بارگیری است.
کشتی‌های بزرگ با بازه‌های تجاری وسیع، از نظر اقتصاد حمل‌و‌نقل، بهینه‌تر هستند و می‌توانند مقادیر بالای کالا را به صرفه‌تر جا‌بجا کنند. نبود امکان ورود این کشتی‌ها موجب کاهش رقابت‌پذیری بندر و افزایش هزینه‌های ترانزیت می‌شود.
محموله‌های کالا‌های عمده، مواد اولیه صنعتی و کالای صادراتی که می‌توانستند مستقیماً به بندر بوشهر وارد شوند، اغلب از طریق بنادر دیگر تخلیه می‌شوند و پس از آن با استفاده از راه‌های زمینی یا دریایی کوچک به بوشهر منتقل می‌شوند.
این فرایند طولانی شدن زمان‌های لجستیک، افزایش قیمت تمام‌شده کالا‌ها و کاهش جذابیت بندر برای سرمایه‌گذاران را به همراه دارد.
چندی قبل، مدیرکل بنادر و دریانوردی استان بوشهر در نشست شورای برنامه‌ریزی مجتمع بندری نگین با تأکید بر لزوم تسریع در تکمیل زیرساخت‌ها، از انتقال فعالیت‌های نفتی بندر بوشهر به این مجتمع و برنامه‌ریزی برای احداث دهکده لجستیک در جزیره عباسک خبر داد.
محمد شکیبی‌نسب با تأکید بر ضرورت شتاب‌بخشی به توسعه زیرساخت‌ها به انتقال فعالیت‌های نفتی از محوطه بندر بوشهر به مجتمع بندری نگین اشاره کرد و افزود: «ایجاد زیرساخت‌های مناسب در نگین باید با سرعت بیشتری دنبال شود تا این انتقال بدون خلل انجام پذیرد.»
وی با اشاره به کمبود انبار و بارانداز در محدوده فعلی بندر بوشهر اظهار کرد: «این کمبود باید با برنامه‌ریزی دقیق در مجتمع بندری نگین برطرف شود و تأمین تجهیزات، از جمله لیفتراک و سایر تجهیزات تخلیه و بارگیری مورد توجه بیشتری قرار گیرد.»
