جوان آنلاین:باز شدن پای کمک‌داور ویدئویی به فوتبال ایران بی‌تردید مهم‌ترین اتفاق فصل گذشته لیگ برتر بود. هرچند این تکنولوژی با تأخیر وارد فوتبال ایران شد و در نخستین سال ورودش چالش‌های بسیاری به همراه داشت و انتظارات را آنطور که باید و شاید برآورده نکرد، اما با توجه به تجربه کسب شده و اقداماتی که در زمینه آموزش اپراتورها، نیرو‌های فنی و داوران انجام شده، تصور می‌شود امسال شاهد عملکردی متفاوت از VAR در فوتبال ایران باشیم.
ورود VAR به فوتبال ایران با چالش‌ها و حواشی بسیاری همراه بود. حضور محدود، اختلالات فنی، ناهماهنگی‌های اجرایی و کم تجربه بودن در این زمینه دست به دست هم داد تا این تکنولوژی در نخستین فصل حضورش در فوتبال ایران با انتقاد‌هایی رو‌به‌رو شود. با وجود این انتظار می‌رود کسب تجربه از فصل قبل و اقدامات قابل توجهی که در زمینه آموزش داوران، اپراتورها و نیرو‌های فنی در این زمینه انجام شده، امسال شاهد عملکرد متفاوتی از VAR در فوتبال ایران باشیم. مسئله‌ای که محسن حکیم، مسئول دپارتمان VAR نیز به آن اشاره مستقیم دارد: «فصل گذشته هفته نخست یک بازی با VAR برگزار شد، هفته دوم دو بازی را پوشش دادیم، اما در ادامه برخی هفته‌ها هر هشت بازی با استفاده از این تکنولوژی انجام شد. البته جای کتمان ندارد که فصل قبل نفرات فنی ما ضعیف بودند، از خود من گرفته تا داورانی که به دلیل کم‌تجربه بودن گاهی دچار اشتباه شدند، اما امسال تجربه بیشتر و بهتری داریم. فصل قبل ما تنها ۱۰ اپراتور، ۱۰ نیروی فنی و ۲۵ داور و کمک‌داور آموزش‌دیده داشتیم، اما امسال ۳۲ داور و کمک‌داور، ۱۰ اپراتور و ۱۰ نیروی فنی دیگر هم تحت آموزش قرار گرفتند تا به لحاظ نیروی انسانی مشکلی نداشته باشیم.»
البته با نگاهی به اتفاقات فصل گذشته به خوبی می‌توان دریافت مسئله تنها نداشتن تجربه یا کمبود نیروی آموزش‌دیده نبود و کمبود دستگاه‌های موجود نیز به معضلی بزرگ تبدیل شده، به‌طوری‌که جابه‌جایی دستگاه‌ها بار‌ها باعث قطعی کابل‌ها و ایجاد مشکل شده بود، اما امسال با توجه به اینکه دو باشگاه گل‌گهر و سپاهان سیستم VAR خریداری کرده‌اند، شاید درصد جابه‌جایی کمک‌داور ویدئویی کمتر شود و این می‌تواند از شدت مشکلات بکاهد. هرچند برای تحت پوشش قرار دادن بازی‌ها نیاز به همکاری سازمان لیگ هم هست و طبق گفته‌ها اگر بازی‌ها طی دو یا سه روز در هفته برگزار شود، VAR می‌تواند بازی‌های بیشتری را پوشش دهد، خصوصاً که یکی از اعتراضات فصل گذشته عدم پوشش تمام بازی‌ها توسط این تکنولوژی بود. مسئله‌ای که بسیاری آن را ناعادلانه می‌دانستند.
یکی از معضلات برای پوشش صددرصدی بازی‌های لیگ توسط VAR، مشخص نبودن وضعیت ورزشگاه‌هاست. برای نمونه پرسپولیس و استقلال که عمدتاً بازی‌های خود را در آزادی برگزار می‌کنند، حتی اگر دست به دست هم بدهند برای تجهیز این ورزشگاه به سیستم کمک‌داور ویدئویی باز هم با مشکل مواجهند، وقتی قرار است همانند فصل قبل خانه به دوش باشند. با این وجود براساس صحبت‌های رئیس دپارتمان VAR باشگاه‌ها باید در این زمینه همکاری‌های متقابل داشته باشند. براساس تصمیم‌گیری‌های جدید در صورت عدم حضور هشت دوربین در ورزشگاه، اجازه استفاده از VAR داده نمی‌شود. فیفا می‌گوید چهار دوربین بیس باید در ورزشگاه حضور داشته باشد، اما به نظر رئیس دپارتمان VAR اگر قرار است مسابقه‌ای با چهار دوربین برگزار شود، همان بهتر که از این تکنولوژی استفاده نکند: «به ما می‌گویند چرا انیمیشن آفساید اجرا نمی‌شود، چطور می‌توانیم این کار را انجام دهیم، وقتی ورزشگاهی سه، چهار یا نهایتاً پنج دوربین دارد. به همین دلیل امسال گفتیم اگر باشگاه‌ها نتوانند هشت دوربین فراهم کنند از تکنولوژی VAR در بازی آنها استفاده نمی‌شود. ما باید تصویر داشته باشیم که به داور نشان دهیم. با این تعداد دوربین نمی‌شود.»
صحبت‌های رئیس دپارتمان داوری نشان می‌دهد معضلات VAR به این زودی‌ها قابل حل نیست. حداقل نه تا وقتی که علاوه بر ضعف‌های فنی و تجهیزاتی با مشکل زیرساخت‌های ثابت و پایدار در ورزشگاه و نداشتن ورزشگاه اختصاصی برای تیم‌ها هم مواجه هستیم!
بدون شک نمی‌توان نوک تیز پیکان انتقادات را تنها به سمت فدراسیون‌گرفت. تردیدی نیست که ورود سیستم کمک‌داور ویدئویی هزینه هنگفتی دارد، اما نه برای باشگاه‌هایی که چند برابر این هزینه را برای بازیکنان نیمکت‌نشین و درجه ۲ و ۳ هدر می‌دهند. بازیکنانی که هیچ سودی هم ندارند. براساس صحبت‌های حکیم، رئیس دپارتمان VAR، هزینه کمک‌داور ویدئویی چیزی حدود ۳۰ میلیارد تومان است. رقمی که نمی‌تواند برای باشگاه‌هایی که با بازیکنان مدنظر خود بر سر ارقام درشتی، چون ۱۰۰ میلیارد تومان به بالا توافق می‌کنند، بازیکنانی که تضمینی نیست حتی تا پایان فصل آنها را همراهی کنند، زیاد نیست. هزینه کردن برای VAR بی‌تردید یک سرمایه‌گذاری دائمی است که سود آن به طور مستقیم در جیب تیم و باشگاه می‌رود. در واقع هزینه کردن در این مقوله، حتی در شرایطی که باشگاه‌ها ورزشگاه اختصاصی ندارند هم قابل دفاع است، درست برخلاف هزینه‌کردن در جذب بازیکنانی که هیچ سودی ندارند!
بدون شک استارت هرکاری با مسائل و مشکلات خاص خود همراه است، به همین دلیل شاید بتوان اشتباهات رخ داده در فصل گذشته در حوزه VAR را توجیه کرد، اما امسال، نه! از سوی دیگر انتظار می‌رود فدراسیون، کمیته و دپارتمان داوران نیز در کنار همکاری باشگاه تمام تلاش خود را کنند تا درصد اشتباهات داوری به واسطه این تکنولوژی که در فصل پیش‌رو دیگر بی‌تجربه نیست تا حد زیادی کاهش یابد. وعده‌ای که حکیم، رئیس دپارتمان VAR ایران داده و باید دید آیا محقق می‌شود یا نه.
