جوان آنلاین: کلاف سردرگم شبکه نمایش خانگی هر روز وضعیت پیچیده‌تری به خود می‌گیرد. از رشد قارچ‌گونه پلتفرم‌های بدون محتوا که مشخص نیست بر چه اساسی مجوز می‌گیرند و ماهیت وجودی‌شان چیست تا تعیین نرخ حق اشتراک‌های مختلف و دور از منطق، وضعیت آشفته‌ای را برای این روز‌های شبکه نمایش خانگی رقم زده است.
ساترا در دوره‌ای با اعطای مجوز‌های فله‌ای و بدون حساب و کتاب به دنبال شکستن انحصار در شبکه نمایش خانگی بود. تصور مدیران ساترا بر این بود که اعطای مجوز به افراد بیشتر، موجب پویایی صنعت شبکه نمایش خانگی می‌شود، اما نگاه کمیت‌گرای مدیران ساترا به این حوزه موجب شد شبکه نمایش خانگی با انبوهی از پلتفرم‌هایی روبه‌رو شود که هیچ محتوایی برای ارائه ندارند.
اعطای مجوز‌های بدون توجیه
براساس اعلام ساترا در سال ۱۴۰۲، بیش از ۴۷۰پلتفرم مجوز گرفته‌اند، اما تنها حدود ۳۵ پلتفرم در طول یک‌سال فعالیت مؤثر داشته‌اند. دادن این تعداد مجوز به هیچ عنوان با میزان ساخته‌های تلویزیونی و سینمایی کشور همخوانی ندارد و هیچ وقت مشخص نشده اساس و مبنای این تعداد صدور مجوز برای چه چیزی بوده است.
دقیقاً ساترا در جایی که باید به لحاظ قانونی و گذاشتن شروطی جهت گرفتن صلاحیت برای صدور مجوز وارد می‌شد با ساده‌انگاری به افراد زیادی مجوز داد تا الان مشخص نباشد با این پلتفرم‌های بدون محتوا می‌خواهد چه کار کند. یکی از الزامات صدور مجوز به افراد باید به عقبه فرهنگی و هنری آنها و قدرت مالی و سخت‌افزاری‌شان جهت تولید محتوا برمی‌گشت که خیلی راحت نادیده گرفته شد. در امریکا برای راه‌اندازی هر پلتفرم استریم، نیاز به حداقل الزامات فنی، تولید محتوا و پشتوانه سرمایه‌ای وجود دارد که توسط FCC (کمیسیون ارتباطات فدرال) یا نهاد‌های حرفه‌ای تنظیم می‌شود، اما در آیین‌نامه نظارت بر صوت و تصویر فراگیر، هیچ بندی درباره الزام به تولید محتوا برای دریافت مجوز وجود ندارد، همین خلأ هم باعث شده مجوز‌ها صرفاً به نام افراد حقیقی و بدون پشتوانه هنری صادر شود. در یکی، دو سال اخیر شبکه نمایش خانگی وضعیت و شرایط خوبی را سپری نکرده است. در رقابت پلتفرم‌های نمایش خانگی، «تماشاخونه» از گردونه رقابت خارج شد و در حال حاضر به جز پخش سریال‌های آرشیوی و آثار خارجی چیزی در چنته ندارد. سقوط آزاد «تماشاخونه» که زمانی هزینه زیادی برای تبلیغات و جذب مخاطب انجام می‌داد به خوبی نشان می‌دهد سوءمدیریت و نابلدی در حوزه تولید فیلم و سریال چه بلایی بر سر آن مجموعه می‌آورد. پلتفرم «نماوا» نیز در چند سال اخیر وضعیت بغرنجی را تجربه کرده و با وجود تلاش برای برگشتن به بازار و تولید سریال هنوز نتوانسته مثل گذشته قدعلم کند. همین تجربه‌های پیشرو خیلی گویا و واضح نشان می‌دهند مدیریت بر پلتفرم‌ها کار هر کسی نیست و افراد باید با حساسیت بسیار زیادی وارد این حوزه شوند. این روزها، چندین پلتفرم دیگر پا به عرصه تولید و رقابت گذاشتند که خیلی زود مشخص شد از آنها هم آبی برای مخاطبان گرم نخواهد شد. پلتفرم «شیدا» که با سروصدای زیادی به‌خاطر پخش سریال «آبان» کار خودش را از سال گذشته شروع کرد با پایان یافتن سریال، دیگر هیچ تولیدی ندارد و فقط به پخش اشتراکی سریال‌های «فیلیمو» و «فیلم‌نت» بسنده کرده است. این هم یکی از عجایب داشتن پلتفرم در ایران است که افراد به‌خاطر پخش یک سریال پلتفرمی را بالا می‌آورند و بعد آن را به امان خدا رها می‌کنند. در حال حاضر «شیدا» برای اشتراک یک ماهه ۱۴۰ هزار تومان از مشترکان دریافت می‌کند و مشخص نیست مشترک دقیقاً به خاطر کدام محتوا باید چنین پولی پرداخت کند. قطعاً اگر نظارت درست و اصولی جهت اعطای مجوز وجود داشت، هیچ‌گاه شاهد چنین اتفاقی در شبکه نمایش خانگی نبودیم. مورد عجیب دیگر این روزها به پلتفرم «استارنت» برمی‌گردد. این پلتفرم نیز در چند ماه اخیر کار خودش را شروع کرده و صحبت‌هایی مبنی بر اختلافات مدیریتی در آن به گوش می‌رسد. اگرچه مدیران پلتفرم بحث‌های مربوط به اختلافات مالی و مدیریتی را انکار می‌کنند، ولی پخش منظم سریال‌های این پلتفرم حالتی نامنظم پیدا کرده و گذشت زمان نشان می‌دهد که این شایعه‌ها تا چه اندازه واقعیت داشته‌اند. «استارنت» در حال حاضر دو سریال «کنکل» و «جزر و مد» را در دست پخش دارد که در صفحه پخش سریال «کنکل» عبارت با تأخیر پخش می‌شود نقش بسته است.
گرفتن پول بیشتر بر اساس کدام منطق
مورد عجیب بعدی در این روزها که ساترا تا الان نسبت به آن ورود یا اظهارنظری نکرده مربوط به اشتراک‌گذاری بدون تبلیغات «فیلیمو» برمی‌گردد. در حالی که مشترکان بابت تماشای محتوای پلتفرم‌ها حق اشتراک پرداخت می‌کنند و در چنین وضعیتی دیگر پخش پشت سر هم تبلیغات بازرگانی توجیهی ندارد، اما «فیلیمو» تصمیم گرفته از اشتراک جدیدش رونمایی کند.
در ابتکار جدید «فیلیمو» عنوان حق اشتراک بدون تبلیغات لحاظ شده که رقمی بیشتر از حق اشتراک معمولی است. «فیلیمو» در حال حاضر برای مشترکان جدید برای سه ماه حق اشتراک ۳۴۸ هزار تومانی را در نظر گرفته که این رقم در اشتراک بدون تبلیغات به ۸۴۸ هزار تومان می‌رسد!
همچنین علی سرتیپی، مدیرعامل «فیلم‌نت» نیز صحبت‌هایی مبنی بر راه‌اندازی چنین اشتراکی کرده و گفته تلاش می‌کنیم روی مخاطبان فشار اقتصادی وارد نشود، اما کاملاً مشخص است که این ایده و ابتکارات و شیوه‌های قیمت‌گذاری فشار اصلی را روی مخاطب می‌آورد.. مدیران پلتفرم‌های داخلی با الگوگیری از پلتفرم‌های خارجی مثل «نتفلیکس» به دنبال درآمدزایی بیشتر هستند، اما فراموش کرده‌اند به هیچ عنوان در بحث تولید و کیفیت به پای پلتفرم‌های خارجی نمی‌رسند. «نتفیلکس» در سال حدود ۲۰۰ تولید اختصاصی دارد که پرداخت حق اشتراک از سوی مشترک را توجیه می‌کند و اینجا باید از مدیران پلتفرم‌ها پرسید که آیا در بحث کمی و کیفی تولید می‌توانید از «نتفیلکس» پیروی کنید؟
ضمن اینکه «نتفیلکس» در ابتدا فاقد تبلیغات بود و مدل دارای تبلیغات را بعدا برای کاهش هزینه کاربرانش اضافه کرد. همچنین تمام پلتفرم‌های خارجی از این الگو پیروی نمی‌کنند؛ پلتفرمی مثل «اپل‌تی‌وی» فقط یک پلن دارد و خبری از مدل با تبلیغ محدود نیست و اتفاقاً تخفیف‌های زیادی هم برای دانشجویان و کاربرانش دارد. در حال حاضر قانون مشخصی برای پلتفرم‌های نمایش خانگی در بحث پخش تبلیغات و قیمت‌گذاری وجود ندارد و ساترا اگر می‌خواهد نقشی در این حوزه بازی کند باید سروسامانی به این وضعیت آشفته بدهد. ادامه این روند آشفته به هیچ عنوان به سود مشترکان نخواهد بود و دودش اول از همه به چشم مردم خواهد رفت.
