جوان آنلاین: تجاوز امریکاییها در بامداد یکشنبه به سایتهای هستهای ایران، عملاً تهران را در موقعیتی قرار داد تا از میان انبوه نقاط هدف امریکا در غرب آسیا، اهداف مشروع خود را برای پاسخگویی به این تعرض انتخاب کند. در حالی که منافع اقتصادی امریکا در صورت بسته شدن تنگه هرمز آسیب خواهد دید، برآوردها نشان میدهد ۱۰ پایگاه امریکا در معرض موشکهای کوتاه برد ایران قرار دارند.
بنابر قوانین بینالملل، حمله به تأسیسات هستهای یک کشور، نه تنها در رده جنایت جنگی محسوب میشود بلکه کشوری که تأسیسات آن مورد هدف قرار گرفته است، از لحاظ قانونی حق دارد به متجاوز پاسخ دهد. حالا بعد از تعرض بامداد یکشنبه امریکا به سه سایت هستهای ایران، پایگاههای امریکا در منطقه، عملاً در فهرست اهداف مشروع تهران برای پاسخگویی به تجاوزگری امریکا قرار گرفتهاند. دستکم ۱۰ پایگاه امریکا شامل عینالاسد عراق، التنف سوریه، پایگاه کویت، مقر سنتکام در العدید قطر، و مقر ناوگان پنجم نیروی دریایی امریکا در بحرین، دو پایگاه در امارات و دو پایگاه در عربستان در مدار موشکهای با برد کوتاه ایران قرار دارند. هرچند تصمیمها درباره حمله به این پایگاهها در تهران مشخص نیست، ولی تهران پیش از این روشن کرده که هر پایگاهی را که امریکاییها از آن برای حمله به اهدافی در ایران استفاده کنند، هدفی مشروع میداند. بزرگترین پایگاه امریکا در غرب آسیا، پایگاه قطر است که با حدود سه دهه قدمت، گنجایش کمتر از ۱۰۰ هواپیما و پهپاد را دارد. در این پایگاه بالغ بر ۱۰ هزار نظامی امریکایی مستقر هستند. اما ورای همه اینها، نکته حائز اهمیت درباره پایگاه قطر این است که این پایگاه، مقر اصلی فرماندهی نیروهای مرکزی امریکا موسوم به سنتکام است. پایگاه هوایی الظفره در امارات متحده عربی نیز یکی دیگر از اهداف مشروع ایران تلقی میشود که از اهمیت راهبردی برخوردار است و مأموریت آن، جمعآوری اطلاعات جاسوسی و حمایت از حملات هوایی است. در این پایگاه، جنگندههایی نظیر اف ۲۲، پهپاد و هواپیماهای آواکس نگهداری میشود. پایگاه هوایی اربیل واقع در کردستان عراق، یکی دیگر از پایگاههای امریکایی است که واشینگتن از آن برای عملیات به ویژه در شمال عراق و سوریه استفاده میکند. همچنین، بحرین یکی از میزبانان پایگاههای امریکاست که پایگاه پشتیبانی دریایی اناسای با حدود ۹ هزار نیروی نظامی را در خود جای داده است. این پایگاه، مرکز اصلی ناوگان پنجم دریایی امریکا به شمار میرود که در تأمین امنیت کشتیهای امریکایی در منطقه، نقش بسزایی دارد. پایگاه عریفجان در کویت نیز مقر اصلی ارتش امریکاست که در ۵۵ کیلومتری جنوب شرق شهر کویت قرار دارد. این پایگاه در سال ۱۹۹۹ ساخته شده و مرکز اصلی لجستیک و فرماندهی نیروهای نظامی امریکا در منطقه به ویژه در حوزه فعالیت سنتکام به شمار میرود. فرانک مککنزی ژنرال بازنشسته ارتش امریکا و رئیس سابق فرماندهی مرکزی این ارتش به تازگی در مصاحبه با شبکه «سیبیاس» از احتمال هدف قرار گرفتن امریکاییها ابراز نگرانی کرد و در پاسخ به این پرسش که ایران احتمالاً به کجا حمله میکند، گفت: «ما مطمئناً در عراق آسیبپذیر هستیم. در سوریه هم آسیبپذیر هستیم؛ و من مطمئن هستم که فرماندهی مرکزی همه آنچه که لازم است به منظور سرسخت شدن در برابر حملات بالقوه انجام داده است.» مککنزی ادامه داد: «همین مورد برای پایگاههای دیگر ما در منطقه نیز صدق میکند. نمیدانم که آیا ابعاد آن اصلاً محدود به این منطقه باقی خواهد ماند یا خیر.»
سایه ترس بر سر امریکاییها
تجاوزگری امریکا به خاک ایران، باعث شده تا علاوه بر پایگاههای این کشور، اماکن دیپلماتیک و هر منطقه وابسته به امریکاییها در معرض خطر قرار گیرد. وزارت امور خارجه امریکا از شهروندان خود در سراسر جهان خواست که با وجود احتمال پاسخ ایران، بیشتر احتیاط کنند. دولت امریکا نیز، سفارت این کشور در منامه را نیمه تعطیل و بخشی از کارمندان خود را با توجه به گسترش تنشهای منطقهای دور کار کرده است. همزمان با این اقدامات، منابع آگاه روز دوشنبه اعلام کردند که به پایگاه نظامیان امریکایی در منطقه قسرک واقع در غرب استان الحسکه سوریه سوریه، با خمپاره حمله شده است. گزارشها حاکی از این است که به دنبال حمله موشکی تحرکات گستردهای در اطراف پایگاه به ویژه بخش شرقی و شمالی آن به عمل آمده و تدابیر امنیتی شدیدی در ورودی اصلی به عمل آمده است. این منابع به پرواز بالگردهای آپاچی بر فراز منطقه خبر داده و بیان کردند: «این حمله اولین از نوع خود ضد پایگاه قسرک همزمان با خشم فزاینده مردمی از حضور نظامی امریکاست.»
زیان مالی بستن تنگه هرمز
ایشام لمسی، دبیر مؤسسه بینالمللی تحقیقات صلح ژنو پیشتر در مصاحبهای هشدار داده که ایران ممکن است در پاسخ به حملات اخیر امریکا به مراکز هستهای این کشور، اقدامات اقتصادی تلافیجویانهای به ویژه با بستن تنگه هرمز، انجام دهد. برآوردها نشان میدهد که چین با ۳۸ درصد بیشترین سهم و امریکا با ۳درصد کمترین سهم از نفت عبوری از تنگه هرمز را دارا هستند. اگرچه، امریکا در تأمین نفت، وابسته به تنگه هرمز نیست، اما طبق گزارش فایننشالتایمز، با بستن تنگه هرمز و جهش قیمت نفت به ۱۵۰ دلار، بازار مالی امریکا با ریزش ۵ تا ۸ درصدی، به میزان ۲ هزار میلیارد دلار خسارت میبینند. نیویورکتایمز نوشته که بستن گذرگاه آبی هرمز میتواند شناورهای مینروب امریکایی را که در خلیج فارس مستقر هستند، در یکسوی تنگه بهصورت منزوی درآورد. دو مقام نظامی امریکا اعلام کردند که نیروی دریایی در حال بررسی گزینهای است تا ناوهای خود را در نقاط مختلف خلیج فارس پراکنده کند تا از آسیبپذیری آنها بکاهد. کریل دیمیتریف، مدیرعامل صندوق سرمایهگذاری مستقیم روسیه، معتقد است: «نفت به صورت جهانی قیمتگذاری میشود. اگر تنگه هرمز بسته شود، ایالات متحده نیز در امان نخواهد بود. هیچکس از یک شوک نفتی جهانی در امان نیست.» شبکه خبری بلومبرگ در گزارشی اعلام کرد که به دنبال هشدارهایی مبنی بر اینکه ایران میتواند در پی تجاوز نظامی امریکا علیه تأسیسات هستهای این کشور تنگه هرمز را ببندد، صنعت کشتیرانی در خاورمیانه در حالت آمادهباش قرار گرفته است. بنا بر این گزارش، نیروهای دریایی در این منطقه هشدار دادهاند که کشتیها به ویژه کشتیهای مرتبط با ایالات متحده، ممکن است در معرض خطر بیشتری باشند. شبکه سیانان در گزارشی اشاره کرد که اقتصاد امریکا بعد از حمله این کشور به ایران با خطر بازگشت تورم روبهرو است.