جوان آنلاین: ماه‌ها انتظار، اما همچنان هیچ تغییر محسوسی در ناوگان ون‌های تاکسی تهران دیده نمی‌شود. رانندگان با خودرو‌های فرسوده‌ای که روزبه‌روز هزینه‌های تعمیرات‌شان افزایش می‌یابد، به‌سختی در مسیر‌های شهری تردد می‌کنند. وعده‌های مکرر درباره نوسازی، امیدی ایجاد کرده‌بود، اما تأخیر‌های پیاپی موجب سردرگمی رانندگان شده‌است. حال قرار است حدود ۲۰۰ دستگاه ون که از سال ۱۴۰۲ وارد تهران شده‌بودند، بین هزار متقاضی تقسیم شود؛ ماجرایی که چالش زیادی را به دنبال دارد. اما سازمان تاکسیرانی تهران چه اقدامات ویژه‌ای برای نوسازی ناوگان ون‌ها انجام داده‌است؟ آیا می‌توان انتظار داشت که روند نوسازی این دستگاه حمل و نقل عمومی به‌زودی عملی شود؟ در این رابطه «جوان» با شادی مالکی، مدیرعامل سازمان مدیریت و نظارت بر تاکسیرانی شهر تهران گفتوگو کرده‌است تا از جزئیات روند نوسازی، مشکلات اجرایی، چالش‌های مالی و برنامه‌های آینده مطلع شود.
رانندگان ون تاکسی ماه‌هاست که با وعده‌های متعدد درباره نوسازی ناوگان مواجه شده‌اند، اما همچنان ناوگان فرسوده‌ای دارند که موجب افزایش هزینه‌های تعمیر و کاهش بهره‌وری آنها شده‌است. این وضعیت باعث سردرگمی و ناامیدی رانندگان شده‌است. سازمان تاکسیرانی چه توضیحی برای این تأخیر دارد و چه اقداماتی را برای رفع مشکلات رانندگان در نظر گرفته است؟ آیا برنامه‌ای عملی برای تأمین تسهیلات و تسریع در نوسازی این ناوگان وجود دارد؟
در حوزه ون تاکسی‌ها، تعدادی ون جدید توسط وزارت کشور به شهرداری تهران تحویل داده شد، اما به دلیل مشکلاتی که در قرارداد بین وزارت کشور و شرکت خودروساز پیش آمد، تمام ون‌هایی که قرار بود در اختیار شهرداری قرار گیرد، تحویل داده نشدند.
ما در این مدت با وزارت کشور هماهنگی‌های لازم را انجام دادیم و در نهایت مشخص شد که ۲۳۷ دستگاه ون از میان ناوگان جدید قابلیت واگذاری دارد. البته در بازه زمانی یک سال و اندی که در انتظار نهایی شدن این واگذاری بودیم، این ون‌ها در مراسم ملی مذهبی، از جمله اربعین و همچنین در سیستم حمل‌ونقل اشتراکی (شاتل سرویس) فعال بودند.
بعد از نهایی‌شدن فرآیند واگذاری، به دلیل مدل ۱۴۰۲ این ون‌ها، قیمت کارشناسی آنها توسط مراجع ذیصلاح تعیین شد و مصوبه شورای شهر برای مجوز واگذاری دریافت شد. فراخوان اولیه منتشر شد و تسهیلات ۳۰۰میلیون تومانی در نظر گرفته شد، اما پس از بررسی‌ها و پیگیری‌های رانندگان، با حمایت شهردار تهران و معاون حمل‌ونقل و ترافیک، مبلغ وام به ۸۰۰میلیون تومان افزایش یافت. این اقدام با توجه به قیمت بالای ون تاکسی‌ها نسبت به تاکسی‌های سواری انجام شد تا امکان خرید این خودروها برای رانندگان فراهم باشد.
استقبال از این طرح بسیار خوب بود. تا چهارم اردیبهشت، نزدیک به هزار نفر ثبت‌نام کردند. البته برخی از ثبت‌نام‌کنندگان رانندگان تاکسی سواری بودند که اطلاع‌رسانی شد این ون‌ها صرفاً به دارندگان ون فرسوده واگذار می‌شود.
بازدید از ون‌های موجود طی یک الی دو روز آینده انجام خواهد شد. تعداد متقاضیان از تعداد ون‌های قابل واگذاری بیشتر است، بنابراین این واگذاری با فرآیندی شفاف و احتمالاً از طریق مراسم قرعه‌کشی انجام خواهد شد. بازپرداخت این تسهیلات پنج‌ساله و با کارمزد ۴درصد خواهد بود. ثبت‌نام‌ها تکمیل شده و مرحله بازدید و تأیید افراد در حال انجام است. پس از آن، واجدین شرایط در کمتر از یک ماه و نیم به بانک معرفی شده و روند دریافت تسهیلات و واگذاری ون‌ها آغاز خواهد شد. یکی از الزامات واگذاری این ون‌ها فعالیت در خطوط تاکسیرانی است. طی دو نوبت فراخوان عمومی، این موضوع در رسانه‌ها، خبرگزاری‌ها، فضای مجازی و حتی از طریق پیامک به تمامی ون‌داران اطلاع‌رسانی شد.
با توجه به تأخیر در نوسازی ناوگان ون تاکسی‌ها، چه چالش‌های اجرایی و مالی موجب این کندی شد؟
مهم‌ترین چالش در نوسازی ناوگان ون‌تاکسی‌ها، قیمت بالای ون نو و توان پایین خرید توسط رانندگان است. با توجه به اینکه ون‌ها همانند سایر ناوگان حمل و نقل عمومی در شهر، خدمات‌رسانی می‌کنند و بابت کرایه خود سوبسیدی هم از شهرداری دریافت نمی‌کنند چنانچه سازو‌کاری تعریف شود تا ون‌ها با قیمت مناسب توسط شرکت‌های خودروساز به متقاضیان عرضه شود و بخشی از قیمت تمام‌شده خودرو یا هزینه‌های تولید توسط دولت و با سازوکار مناسبی تأمین شود، حتماً در روند انجام کار تأثیرگذار است.
ما در سازمان تاکسیرانی تمام تلاش خود را برای تسریع این روند انجام داده‌ایم تا رانندگان ون تاکسی بتوانند هرچه سریع‌تر از ناوگان نوسازی‌شده بهره‌مند شوند و این خودروها به‌طور رسمی وارد شبکه حمل‌ونقل شهر شوند. بدون شک یکی از الزامات این طرح، فعالیت ون‌های واگذاری‌شده در خطوط تاکسیرانی است. این اقدام برای افزایش بهره‌وری حمل‌ونقل عمومی و بهبود خدمات‌رسانی به شهروندان انجام شده‌است.
در حال حاضر، هزار نفر متقاضی دریافت ون‌های جدید هستند، اما تنها حدود ۲۰۰ نفر از آنها موفق به دریافت ون نو خواهند شد. تکلیف سایر متقاضیان چه می‌شود؟ آیا برنامه‌ای برای تأمین نیاز رانندگان باقی‌مانده وجود دارد؟
نوسازی ناوگان ون‌ها یکی از اولویت‌های اصلی سازمان تاکسیرانی تهران است. در حال حاضر، نزدیک به ۶ هزار دستگاه ون در سطح شهر فعالیت می‌کنند که طی سال‌های گذشته روند نوسازی آنها متوقف شده‌است. این مسئله تنها مربوط به سنوات اخیر نیست، بلکه در سال‌های گذشته نیز اقدام قابل‌توجهی برای جایگزینی این ناوگان صورت نگرفته‌است.
با این حال، امسال سازمان تاکسیرانی با توجه به دستور شهردار محترم تهران، با جدیت به دنبال اجرای برنامه نوسازی ون‌هاست. مذاکراتی با شرکت‌های خودروساز در حال انجام است تا قیمت تمام‌شده این خودروها برای رانندگان کاهش یابد و امکان خرید برای آنها فراهم شود. علاوه بر این، برنامه‌ریزی‌هایی انجام شده تا تسهیلات مالی مناسب در نظر گرفته شود که بتواند بخش قابل‌توجهی از هزینه خرید ون را پوشش دهد.
هدف ما این است که نه‌تنها ۲۰۰ راننده بلکه همه متقاضیان و دارندگان ون‌های فرسوده بتوانند در این طرح مشارکت کنند. با هماهنگی‌هایی که در حال انجام است، امیدواریم شرایطی فراهم شود که تمامی رانندگان علاقه‌مند به نوسازی ناوگان خود، امکان خرید ون‌های جدید را با تسهیلات مناسب داشته‌باشند.
موضوع شاتل سرویس، محل بحث بسیاری از رانندگان بوده‌است. بسیاری از آنها گلایه دارند چرا ون‌هایی که در شاتل سرویس سال‌ها کار کرده‌اند، حالا قرار است به آنها واگذار شوند. همین مسئله آنها را دلزده کرده‌است. سازمان تاکسیرانی چه توضیحی درباره این نگرانی دارد؟
طبق قرارداد و برنامه‌ریزی وزارت کشور، سهم تهران از ون‌های جدید باید بیشتر از این ۲۰۰دستگاه می‌بود که این تعداد در مراحل اجرا کاهش پیدا کرد و سازمان تاکسیرانی به محض مشخص شدن تعداد نهایی ون‌های شهر تهران، فرایند واگذاری را آغاز کرد.
شایان ذکر است که ون‌ها قبل از واگذاری کارشناسی شده و قیمت گذاری نیز توسط مراجع ذیصلاح انجام گردیده و در راستای افزایش توان خرید رانندگان، وام با مبلغ قابل توجه به میزان ۸۰۰ میلیون تومان اعطا می‌شود.
در حال حاضر، چه تعداد ون فرسوده در شهر تهران فعال هستند؟
از مجموع ۶ هزار دستگاه ون فرسوده‌ای که در تهران وجود دارد، حدود هزارو۵۰۰ تا ۲هزار دستگاه همچنان در خطوط تاکسیرانی فعالیت می‌کنند. این ون‌ها در سطح شهر دیده می‌شوند و رانندگان آنها همچنان مشغول ارائه خدمات به شهروندان هستند.
اما بخش قابل‌توجهی از ون‌های فرسوده، دیگر قابلیت ارائه خدمات را ندارند. بسیاری از این خودروها به حدی مستهلک شده‌اند که حتی اگر راننده‌ای علاقه‌مند به ادامه فعالیت باشد، امکان جابه‌جایی مسافر را نخواهد داشت. این خودروها دیگر قادر به دریافت معاینه فنی نیستند و به همین دلیل، اجازه تردد در سطح شهر را ندارند.
با وجود اینکه برخی ون‌های فرسوده دیگر امکان تردد ندارند، رانندگان این وسایل نقلیه همچنان انتظار دارند که وعده‌های شهرداری درباره نوسازی عملی شود. آیا برنامه مشخصی برای تعیین‌تکلیف این ناوگان وجود دارد؟
سازمان تاکسیرانی مذاکراتی را با شرکت‌های خودروساز آغاز کرده‌است، اما مشکل اصلی، قیمت بالای این خودروهاست. در حال حاضر، قیمت اعلام‌شده از سوی دو شرکت خودروساز تا حدی به نسبت توان خرید رانندگان تاکسی بالاست که رانندگان تاکسی عملاً توان خرید آن را ندارند. حتی اگر تسهیلات ارائه‌شده بتواند ۶۰درصد از هزینه را پوشش دهد، بخش باقی‌مانده همچنان برای بسیاری از رانندگان غیرقابل تأمین خواهد بود. بنابراین، به نظر می‌رسد که نوسازی ون‌ها نیازمند یک اقدام جدی در سطح بالاتر باشد. این موضوع تنها از طریق شهرداری حل نمی‌شود، بلکه باید یک اراده کلان برای نوسازی این ناوگان شکل بگیرد. یکی از راهکار‌های پیشنهادی، ارائه یارانه یا بسته‌های حمایتی برای کاهش هزینه‌ها است تا رانندگان بتوانند با شرایطی منطقی‌تر، نسبت به تعویض ون‌های فرسوده خود اقدام کنند.
در حال حاضر، سازمان تاکسیرانی پیگیر ایجاد چنین بسته‌های حمایتی است و امیدواریم این اقدامات بتواند روند نوسازی ون‌ها را برای رانندگان تسهیل کند.
رانندگان ون تاکسی بار‌ها با وعده‌های نوسازی مواجه شده‌اند، اما این وعده‌ها تاکنون عملی نشده‌است. اکنون هم پاسخ دقیقی برای تحقق این نوسازی دریافت نمی‌کنند!
شهرداری تهران در حوزه نوسازی ناوگان حمل‌ونقل عمومی، فراتر از وظایف معمول خود اقدام کرده‌است. یکی از این اقدامات، ورود مستقیم شهرداری به بحث برقی‌سازی تاکسی‌ها بود. اگرچه واردات خودرو به‌طور مستقیم جزو مسئولیت‌های شهرداری محسوب نمی‌شود، اما با توجه به اجرای قانون هوای پاک و شرایط فرسوده ناوگان حمل‌ونقل، شهرداری وارد این حوزه شد و نسبت به واردات تاکسی‌های برقی اقدام کرد.
این طرح با حمایت دولت نیز همراه شد و وام یک میلیارد و ۲۰۰ میلیونی با کارمزد صفر نیز از محل تحقق ماده ۱۲ قانون رفع موانع تولید رقابت‌پذیر برای رانندگان در نظر گرفته شد. این شرایط، امکان خرید تاکسی‌های باکیفیت را فراهم کرد. شهرداری تهران هیچ سودی در این فرآیند لحاظ نکرد و قیمت خودرو فقط شامل هزینه‌های واردات، گمرک و خرید بود تا تاکسی‌داران بتوانند با حداقل هزینه، خودرو‌های نو دریافت کنند.
اما شرایط ون‌ها با تاکسی‌های سواری کاملاً متفاوت است. قیمت ون‌ها به مراتب بالاتر بوده و چه در بحث واردات و چه در خرید از شرکت‌های خودروساز داخلی، هزینه آنها برای رانندگان بسیار سنگین است.
بدون شک نوسازی ناوگان ون‌ها نیازمند تصمیمی مدیریتی در سطح کلان کشور است. این موضوع فقط مختص تهران نیست، بلکه در سایر شهر‌های کشور نیز اکثر ون‌ها از لحاظ ایمنی و فنی در وضعیت نامناسبی قرار دارند. برای حل این مشکل، باید یک سیاست کلان تدوین شود تا با ارائه یارانه یا حمایت‌های ویژه، رانندگان بتوانند ناوگان خود را نوسازی کنند.
۲۰۰ دستگاه ون جدید در آذرماه ۱۴۰۲ وارد تهران شد، اما از آن زمان تا امروز، هیچ ون جدید دیگری اضافه نشده‌است. حالا هم تعداد متقاضیان بسیار بیشتر از تعداد ون‌های موجود است. چه توضیحی در این رابطه دارید؟
دو عامل کلیدی در موفقیت این پروژه نقش دارند: کیفیت و قیمت. اگر قرار باشد ون‌های جدید وارد چرخه حمل‌ونقل شوند، این خودروها باید علاوه بر کیفیت مطلوب، با قیمتی قابل‌قبول برای رانندگان عرضه شوند.
در این مدت، جلسات متعددی با نمایندگان ون‌داران برگزار شده و در این جلسات بررسی شده که چه مبلغی برای اقساط این خودروها، برای رانندگان امکان‌پذیر است. نمایندگان ون‌داران کاملاً در جریان مذاکرات و روند پیگیری این مسئله قرار دارند و ما با جدیت به دنبال راهکاری عملی برای تسریع در روند نوسازی هستیم.
امیدواریم که امسال در حوزه نوسازی ون‌ها، اقدامات مؤثری انجام شود و شاهد اتفاقات مثبتی در این بخش باشیم.
