جوان آنلاین: اما و اگر‌های واردات برنج در سال جاری موجب شد دهها‌هزار تن برنج در گمرکات کشور در گرمای شدید تابستان در معرض فساد قرار گیرند. اکنون که فصل برداشت برنج آغاز شده است، خبر می‌رسد به دلیل تگرگ‌زدگی این محصول در مرداد ماه، تولید امسال برنج ایرانی حدود ۳۰ درصد کاهش یافته و قیمت برنج تازه امسال به بیش از ۱۲۰هزار تومان رسیده است، از این رو وزارت صمت در نامه‌ای به جهاد کشاورزی ضمن هشدار نسبت به ناترازی برنج در سال جاری اعلام کرده است اگر تدبیر نکنید، بحران در بازار برنج به سایر بازار‌ها سرایت می‌کند.
سوءاستفاده برخی واردکنندگان در واردات بی‌رویه برنج خارجی در سال‌های گذشته موجب شده است نوعی بدبینی نسبت به واردات برنج خارجی در جامعه ایجاد شود.
بدیهی است دولت باید از تولید برنج ایرانی و تولیدکنندگان حمایت و قوانینی در راستای حفظ منافع شالیکاران وضع کند، اما در یک دهه اخیر به دلیل افزایش ساخت‌وساز‌ها و تغییر کاربری شالیزار‌ها و تغییرات آب و هوایی و خشکسالی‌ها تولید برنج ایرانی کاهش یافته است، از این رو دولت باید ضمن حفظ منافع این تولیدکنندگان به فکر سفره‌های مردم و شش دهک متوسط و ضعیف جامعه نیز باشد و تدابیر ویژه‌ای در این راستا بیندیشد.
هر ساله تا پیش از تیر ماه، برنج خارجی به اندازه نیاز یک ساله بازار وارد می‌شد، اما امسال به دلیل حمایت از تولیدکننده داخلی و طرح موضوعی مبنی بر حذف ارز ترجیحی برنج، این محصول تا قبل از تیر ماه از گمرکات ترخیص نشد و در ادامه در ماه‌های محرم و صفر که تقاضای بازار افزایش یافت، بازار به شدت با کمبود برنج وارداتی مواجه شد.
از همان ماه‌های آغازین تابستان تشکل‌ها و انجمن‌های برنج از فساد دهها‌هزار تن برنج وارداتی در گمرکات خبر دادند و از دولت خواستند برای تعیین‌تکلیف تخصیص ارز، اجازه ترخیص برنج‌ها به انبار واردکنندگان صادر شود، اما به دلیل آغاز زمان ممنوعیت واردات برنج، موضوع تخصیص ارز یا عدم آن، از دستور کار هیئت دولت خارج شد و محمد مخبر تعیین‌تکلیف موضوع را به دولت بعدی موکول کرد.
در این میان به گفته کشاورزان و کارخانه‌داران برنج علاوه بر بارندگی‌ها، موضوعاتی همچون کاهش سطح زیر کشت برنج به دلیل تغییر کاربری‌ها و ویلا‌سازی‌ها موجب کاهش سطح زیر کشت برنج شده است و دولت باید با توجه به نیاز بازار ناترازی در این محصول را برطرف کند. خبر‌های رسیده از بازار برنج حاکی است به دلیل بارش تگرگ در مرداد ماه و آسیب شالیزار‌ها، امسال میزان تولید برنج حدود ۳۰ درصد کاهش یافته است، به همین دلیل از آنجا که انبار‌ها خالی از برنج ایرانی سال گذشته است، ممنوعیت واردات برنج خارجی نیز موجب شده است موجودی انبار‌ها کاهش یابد و قیمت‌ها گران شود. برنج ایرانی امسال نیز بالای ۱۲۰هزار تومان در شهر‌های شمالی قیمت‌گذاری شده است، بنابراین بازار این محصول پرتقاضا به تدبیر جدید وزارت جهاد کشاورزی نیاز دارد؛ همان موضوعی که معاون تجارت وزیر صمت در نامه‌ای به وزارت جهاد کشاورزی درباره بروز بحران در بازار برنج هشدار داده است. بدیهی است به دلیل وجود مزیت اقتصادی در قیمت برنج خارجی، شش دهک کم‌برخوردار کشور، مخاطب مستقیم مصرف آن هستند و در نبود برنج وارداتی حتی اگر به میزان کل نیاز هم برنج ایرانی در دسترس باشد، به دلیل هزینه بالای تمام‌شده و به تبع قیمت بالاتر آن، تقاضای مصرف نوع خارجی آن به سوی سایر کالا‌های جایگزین متمایل می‌شود که ناشی از قدرت نازل خرید است و این اتفاق عملاً باعث بر هم خوردن تعادل در بازار‌ها می‌شود، از این رو وجود برنج وارداتی به نوعی تعدیل‌کننده قیمت در بازار‌های موازی نیز به شمار می‌رود و نمی‌توان نقش مهم این کالای اساسی را نادیده گرفت.
برای ناترازی بازار برنج فوراً تدبیر کنید
معاون تجارت وزیر صمت در نامه‌ای به وزارت جهاد کشاورزی نوشت: عدم‌اجرایی‌شدن تصمیمات جلسه کارگروه تنظیم بازار کشور مبنی بر مجوز خروج برنج‌های وارداتی، با توجه به انباشت برنج‌های پشت گمرک و ناترازی برنامه واردات وزارت جهاد کشاورزی با نیاز واقعی کشور به التهاب در بازار برنج منجر شده است.
علیرضا شاه‌میرزایی، معاون تجارت و خدمات بازرگانی وزارت صمت در نامه‌ای به فرجی، قائم مقام وزیر صمت در امور بازرگانی و دبیر ستاد تنظیم بازار کشور نوشت: پیرو نامه‌های قبلی و با عنایت به عدم‌اجرایی‌شدن تصمیمات جلسه مورخ ۱۸/۰۴/۱۴۰۳ کارگروه تنظیم بازار کشور مبنی بر مجوز خروج برنج‌های وارداتی که تا پایان تیرماه وارد گمرکات کشور شده‌اند و مسکوت‌ماندن نامه شماره ۳۲۹۶۵۷۵ تاریخ ۲۰/۰۵/۱۴۰۳ وزیر محترم وقت وزارتخانه متبوع در خصوص اخذ مصوبه این موضوع از هیئت محترم وزیران، به استحضار می‌رساند با توجه به انباشت برنج‌های پشت گمرک و ناترازی برنامه واردات وزارت جهاد کشاورزی با نیاز واقعی کشور پیش‌بینی خالی‌شدن بازار از برنج وارداتی پس از ماه‌های محرم و صفر که بالاترین پیک مقطعی تقاضای این کالا در کشور است، متأسفانه اتفاق افتاده و اکنون علاوه بر برنج وارداتی بازار اقلام برنج ایرانی نیز دچار التهاب شده و با افزایش قیمت و بعضاً کمیابی مواجه شده و در صورت تداوم این وضعیت احتمال بروز بحران در بازار برنج و سرایت به سایر بازار‌ها قابل پیش‌بینی است.
در این نامه تأکید شده است: به رغم ثابت ماندن نرخ ارز ترجیحی و همچنین قیمت جهانی برنج وارداتی نسبت به سال گذشته و تمام تمهیدات نظارتی تاکنون شاهد افزایش حدود ۵۰درصدی قیمت برنج وارداتی در سطح بازار بوده‌ایم. با توجه به اینکه برنج خارجی مورد مصرف مستقیم شش دهک کم‌برخوردار درآمدی کشور است و این کالا همواره به عنوان محور امنیت غذایی و دومین کالای استراتژیک کشور مطرح بوده است، بنابراین اتخاذ تدابیر فوری در این راستا عاجل و ضروری به نظر می‌رسد و خواهشمند است در این خصوص ارائه طریق فرمایید.
آخرین فرصت برای جلوگیری از گرانی برنج
همچنین انجمن تولیدکنندگان و تأمین‌کنندگان برنج ایران، اخیراً در نامه‌ای خطاب به معاون اول رئیس‌جمهور در خصوص ورود بازار برنج به وضعیت قرمز هشدار داد. در این نامه که با امضای محمد مختاریانی، رئیس انجمن تولیدکنندگان و تأمین‌کنندگان برنج ایران برای محمدرضا عارف، معاون اول رئیس‌جمهور ارسال شده است، ضمن تشریح شرایط حاکم بر بازار کشور متأثر از توقف واردات برنج که به افزایش ۲۰ تا ۳۰درصدی قیمت برنج‌های پرمحصول داخلی به عنوان جایگزین محصول وارداتی اشاره شده، این اتفاق عکس‌العمل ابتدایی بازار به کمبود عرضه دانسته شده است.
مختاریانی تأکید کرده است: امروز شاهد تکرار اتفاقات سال۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ هستیم که دلالان منفعت‌طلب آمار نادرست از وضعیت تولید و واردات ارائه می‌دهند و دولت به دلیل نداشتن تجربه به آن آمار استناد می‌کند که نتیجه آن رشد ۳۰۰درصدی قیمت برنج بود، با این تفاوت که آن زمان انجمن تولیدکنندگان و تأمین‌کنندگان برنج ایران ایجاد نشده بود که به پشتوانه اعضای خود که در رسته‌های مختلف صنعت برنج فعال هستند، اطلاعات و آمار مستند در اختیار دولت قراردهد و سودجویان با پنهان‌شدن پشت ادعای حمایت از تولید داخل، منافع خود را تأمین می‌کردند. در بخش دیگری از این نامه شرایط بازار به گونه‌ای تحلیل شده که از وضعیت هشدار و بحران در حال ورود به وضعیت قرمز است و این وضعیت نگران کننده در حالی بر بازار تحمیل شده است که هم اکنون برنج‌های رسوب‌کرده در گمرکات که به صورت قانونی وارد و در مرحله ترخیص با آغاز دوره ممنوعیت روبه‌رو شده است، می‌تواند وارد بازار و با ایجاد توازن میان عرضه و تقاضا مانع تداوم شرایط کنونی شود. همچنین در این نامه از نگرانی انجمن تولیدکنندگان و تأمین‌کنندگان برنج ایران به عنوان تنها تشکل فراگیر صنعت برنج کشور به دلیل ادامه گرانی و سپس خالی‌شدن سطح عرضه از برنج، خبر داده و بر این مهم تأکید شده است که انجمن آمادگی دارد تمام ظرفیت خود را برای همراهی با دولت و تأمین برنج مورد نیاز هموطنان از منابع داخلی و خارجی به کار گیرد.
