کلید واژه دشمنشناسی از پربسامدترین واژگان منظومه فکری رهبر معظم انقلاب است که نشان از اهمیت بالای آن دارد. هر چه جلوتر میرویم به دلیل ظهور شیوههای عملیاتی نوین و میادین جدید جنگی بر اهمیت دشمنشناسی افزوده میشود. در توصیهها و مطالبات سیزدهگانه کلیدی مقام معظم رهبری از دولت چهاردهم که میتوان از آنها به عنوان نقشه راه چهارساله دولت یاد کرد، اگر چه رهبر معظم انقلاب از حل مشکلات اقتصادی و بهبود وضع معیشت مردم (مانند دو دهه گذشته)، به عنوان اولویت اصلی فعالیتهای دولت یاد کردند، اما تردیدی نیست که تحقق این اولویت (و بلکه تحقق همه توصیهها و مطالبات) در گرو دشمنشناسی است، چراکه دشمنان ملک و ملت ایران با روشهای گوناگون و ناشناخته مانع از تحقق اهداف و برنامهها میشوند.
مسئولان کشوری و لشکری باید بدانند در هر اقدامی حتماً دشمن به اشکال مختلف در حال برنامهریزی برای جلوگیری از تحقق برنامهها است. امروزه با قاطعیت میتوان گفت بدون شناخت دقیق دشمن و (مهمتر از آن) شناخت روشهای دشمنی او (دشمن) هیچ اقدام و برنامهای امکان تحقق ندارد. رهبر فرزانه انقلاب آذرماه ۱۳۸۱ چرایی دشمنشناسی را مورد تأکید قرار داده و فرمودهاند: «مهمتر از شناختن دشمن، شناختن دشمنی و روش دشمنیکردن اوست. اگر انسان بداند دشمن از چه راهی وارد میشود، حواس خود را جمع خواهد کرد».
زمانی نه چندان دور، ساحات جنگ و تحرک دشمن منحصر و محدود به نبرد نظامی (جنگ سخت) در سه حوزه زمینی، دریایی و هوایی بود، اما هماینک در شرایطی که جهان بشری با امواج انفجارهای بزرگ «انفجار اطلاعات»، «انفجار انتظارات و مطالبات»، «انفجار شاخصهای توسعه انسانی به بیش از ۸۰۰ شاخص»، «انفجار ارتباطات» و «انفجار فناوری» و از بین رفتن مرزهای جغرافیایی بر بستر ارتباطات نوین و دنیای اینترنت مواجه است، شاهد روشهای متنوع و جدید در عرصههای «سایبری»، «شناختی»، «دیپلماسی عمومی»، «فضای مجازی»، «نفوذ نرم افزاری»، «کوانتوم»، «رسانهای» و «هوش مصنوعی» با تمرکز بر «تغییر باورها، میلها و ادراک مردم»، «شبههافکنی»، «ناامید کردن»، «بی اعتمادسازی»، «برجستهسازی و بزرگنمایی مشکلات و وارونه نمایی دستاوردها و پیشرفتها»، «تصمیمسازی برای تصمیم گیران» هستیم.
یکی از خطراتی که هر ملتی را تهدید میکند این است که دشمن خودش را نشناسد و خطر بزرگتر اینکه دشمن خودش را دشمن نداند، بلکه دوست بداند یا بیطرف بداند؛ این خطر خیلی بزرگی است. این خوابرفتگی است. باید هم دشمن را بشناسیم، هم روشهای دشمنی دشمن را بشناسیم. خداوند سبحان در آیه نخستین سوره ممتحنه میفرماید: «ای کسانی که ایمان آوردهاید هرگز نباید کافران که دشمنان من و شما هستند را به عنوان دوست برگزینید». عدم توجه به حیلههای دشمن و در صحنه نبودن به وقت ضرورت یاری امام، کشور را در لبه پرتگاه فروپاشی قرار میدهد. مولای متقیان امیرمؤمنان حضرت علی علیهالسلام نیز میفرمایند: «مَنْ نَامَ عَنْ نُصْرَه وَلِیِّهِ انْتَبَهَ بِوَطْأَهِ «عَدُوِّهِ». کسی که به هنگام یاری ولی (رهبر) خود، بخوابد با لگد دشمن از خواب بیدار خواهد شد! ‹عیون الحکم و المواعظ (للیثی)، ص ۴۴۱›
مرزبندی با دشمن (و عدم مشورت با افراد بخیل، ترسو و حریص) باید در همه حال در دستور کار جدی مسئولان نظام باشد و از به کارگیری افرادی که میل و دلبستگی به دشمن دارند یا به مرزبندی با دشمن اعتقاد ندارند جداً پرهیز کنند. مقام معظم رهبری در دیدار اربعینی دانشجویان با تأکید بر نبرد دائمی جبهه حق و باطل، همه مسئولان و آحاد مردم را مخاطب قرار داده و میفرمایند: «کارزار بین جبهه حسینی و جبهه یزیدی تمام نشدنی است... (این کارزار) در دوران دانشجو بودن انسان یک جور است و در دوران مدیر شدن و مسئول شدن یک جور دیگر است، در همه احوال حرب لمن حاربکم نباید فراموش شود». مسئولان باید سلم لمن سالمکم و حرب لمن حاربکم را الگوی عملی خود قرار داده و از دل بستن و امیدواری به وعدههای دشمن بپرهیزند.