جوان آنلاین: ظرفیت‌های شعر فارسی برای ترجمه به زبان‌های دیگر، موضوعی است که تا به حال شاید از سوی ناشران زیاد جدی گرفته نشده‌باشد، اما حقیقت ماجرا این است که شعر فارسی می‌تواند از راه ترجمه پا را از مرز‌های ایران بیرون بگذارد و این نیاز به درک تقاضایی دارد که زمینه‌های آن در میان غیرفارسی‌زبان‌ها پررنگ است.
شاید این برداشت وجود داشته‌باشد که شعر فارسی صرفاً به دلیل بهره‌بردن از زبان فارسی قابلیت‌های ویژه‌ای در ارتباط‌گیری با مخاطب دارد و در میان غیرفارسی زبان‌ها این قابلیت‌ها وجود نخواهد داشت، اما به عنوان یک نمونه بارز شیفتگی افرادی، چون گوته آلمانی به شعر حافظ نشان می‌دهد که شعر فارسی به لحاظ غنای محکم مضمونی از چنان استحکامی برخوردار است تا بتواند دیگر ملیت‌ها را مجذوب کند.
رخداد‌های این روز‌های منطقه و جهان که فجایع غزه در محوریت آن قرار دارد، فرصت مغتنمی برای شعر مقاومت ایجاد کرده تا با مخاطبان انبوه جهانی ارتباط برقرار کند. البته رهبر معظم انقلاب اخیراً در دیدار با شاعران و پس از قرائت یک شعر درباره مردم غزه به این موضوع که این شعر می‌تواند برای روحیه دادن به مردم آن منطقه ترجمه شود، اشاره کردند، اما حقیقت این است که به دنبال بیداری جهانی حول موضوع مظلومیت مردم فلسطین در سرتاسر جهان می‌توان ظرفیت‌های شعر مقاومت را بیش از این در نظر گرفت و گستره‌ای جهانی برای آن ترسیم کرد.
شعر اِنّا فَتَحنا و پیشنهاد رهبر انقلاب
شاعر شعر «اِنّا فَتَحنا» که در ضیافت امسال شاعران با رهبر انقلاب خوانده شد، می‌گوید این شعر با همکاری حوزه هنری ترجمه و علاوه بر آن، تبدیل به نماهنگ خواهد شد.
علی سلیمیان، شاعر ساکن زرین شهر اصفهان یکی از شاعرانی بود که اخیراً در شب میلاد امام حسن مجتبی (ع) در دیدار با رهبر معظم انقلاب شعری را با عنوان «اِنّا فَتَحنا» در محضر ایشان خواند و مورد تمجید قرار گرفت.
مقام معظم رهبری پیشنهاد کردند این شعر به عربی ترجمه شود و به دست مردم فلسطین برسد تا قوت قلبی برای آن‌ها باشد.
علی سلیمیان، شاعر ساکن اصفهان، در این‌باره به مهر می‌گوید: این نخستین دیدارم با مقام معظم رهبری بود. تجربه‌ای که شاهدش بودم، همراه با شور، عشق و حس و حال وصف‌ناپذیری بود. هیچ‌گاه مقام معظم رهبری را از نزدیک ندیده بودم و این دیدار بسیار عالی بود. من جزو ذخیره‌ها بودم، یعنی احتمال داشت فرصتی نباشد شعر بخوانم که شکر خدا فرصت حاصل شد و توانستم شعرم را با عنوان «اِنّا فَتَحنا» با موضوع مقاومت مردم غزه بخوانم.
پنج شعر شاعر اِنّا فَتَحنا درباره طوفان‌الاقصی
وی افزود: از زمان شروع عملیات طوفان‌الاقصی تا کنون پنج شعر درباره غزه نوشته‌ام و شعر «اِنّا فَتَحنا» یکی از این اشعار است. البته پیش از عملیات طوفان‌الاقصی اشعار بسیاری برای فلسطین نوشته‌ام. پیش از نوشتن شعر «اِنّا فَتَحنا» یعنی ۲۸ آبان ۱۴۰۲ هدفم این بود شعری بنویسم که اگر زمانی ترجمه شد و به دست فلسطینی‌ها رسید، به آن‌ها انرژی، امید و قوت دهد تا آن‌ها قوت قلب بگیرند. زمانی که در محضر مقام معظم رهبری این شعر را خواندم، دقیقاً ایشان همان فرمایشاتی را مطرح کردند که پیش از سرایش شعر مدنظرم بود.
شعر مقاومت باید حماسی باشد
سلیمیان گفت: یادم می‌آید که در انجمن ادبی گفتم که در شعر‌های مربوط به غزه نباید صرفاً بیان درد‌ها و زخم‌های فلسطینیان باشد. البته بیان این‌ها خوب است، اما با بیان این درد‌ها کار خاصی انجام نمی‌دهیم. شعر باید انتقال‌دهنده حماسه و مقاومت مردم غزه باشد.
وی افزود: وقتی مقام معظم رهبری فرمودند شعر «اِنّا فَتَحنا» به عربی ترجمه شود و به دست مبارزان مردم فلسطین و غزه برسد، بسیار خوشحال شدم و به معنای واقعی حدیث «الْأعْمالُ بِالنّیات» پی بردم. با نیتی شعر سرودم که دقیقاً همان نیتم اتفاق افتاد.
این شاعر گفت: حوزه هنری برای ترجمه شعر «اِنّا فَتَحنا» هماهنگ شدند تا با ترجمه‌ای مناسب یک کار قوی ارائه دهیم. البته مقام معظم رهبری فرمودند که گاهی شعر را نمی‌توان با شعر ترجمه کرد و کار سختی است و به ندرت پیش می‌آید که ترجمه شود، زیرا نمی‌توان مفاهیم اصلی را در آن انتقال داد و باید یک نثر ادبی باشد.
وی ادامه داد: با توجه به اینکه حوزه هنری به صورت تخصصی در حوزه شعر و ادبیات کار می‌کند، بخش ترجمه عربی این شعر به آن واگذار شده‌است. حوزه هنری قرار است شعر را به زبان عربی ترجمه کند تا به صورت شعر در بیاید. این اتفاق با یک توافق و مشارکت دوجانبه میان من به عنوان شاعر اصلی و شاعران عربی ایجاد می‌شود تا آن حس و حال و بیان و لحن دقیقاً انتقال یابد و در ادامه شعر تبدیل به موسیقی و یک نماهنگ می‌شود تا به دست مبارزان فلسطینی و غزه برسد.
متن شعر «اِنّا فَتَحنا» چنین است:
به زعم خویش تا پایان دنیا زنده می‌ماند
ولی این شب فقط تا صبح فردا زنده می‌ماند
برای قدس خوابی دیده‌اند ابلیس‌ها، اما به رغم این همه کابوس، رؤیا زنده می‌ماند
میان باد و باران، سیل و طوفان، ترکش و موشک
دلم قرص است این سرو شکیبا زنده می‌ماند
تمام کودکان را هم اگر کشتند باکی نیست
برای کشتن فرعون، موسی زنده می‌ماند
اگر مکر خدا مکر است، خواهی دید‌ای شیطان
یهودا می‌شود مصلوب و عیسی زنده می‌ماند
فرو می‌پاشد آری هیبت پوشالی صهیون
کماکان غیرت طوفان‌الاقصی زنده می‌ماند
شهادت را نمی‌فهمند، کورند و نمی‌بینند
فلسطین دم به دم می‌میرد، اما زنده می‌ماند
به قعر گور خواهد برد ابلیس آرزویش را
بر اوج قله‌ها «اِنّا فَتَحنا» زنده می‌ماند
