جوان آنلاین: وزیر کشاورزی درباره قیمتهای اقلام مصرفی شب یلدا گفته است اینها مشمول قیمتگذاری نمیشود و باید خود خردهفروشان انصاف به خرج دهند. البته این را هم اضافه کرده که نرخ اقلامی مثل انار و هندوانه و آجیل در عرضه و تقاضا تعیین میشود. اما دقیقاً نکته اینجاست که بازار ما نه آزاد است که خودش خودش را کنترل کند و نه در دست دولت که دولت کنترل کند. بازار اکنون انحصاری و دست دلالان مرتبط با مافیای قدرت است. مسئله نیز فقط یک هندوانه و چند کیلو انار برای یک شب نیست. دولت اکنون قدرتی برای تعیین نرخ لبنیات هم ندارد و مردم ناخواسته یا خواسته لبنیات را تحریم کردهاند، زیرا قدرت خرید ندارند. لبنیاتی که تاریخ مصرفش میگذرد به کارخانه بازگردانده و دور ریخته میشود، اما ارزان نمیشود و این خلاف اصول بازار است. در همه جای دنیا وقتی مردم کالایی را یا به دلیل گرانی و نداشتن وسع یا به دلیل تحریم عمدی نمیخرند، تولیدکننده حتی با ضرر هم شده برای مدتی آن را ارزان توزیع میکند، اما اینجا چه؟ بازار میوه از آغاز میوه فصل زمستان یعنی پرتقال و نارنگی مرتب افزایش قیمت داشته با اینکه توزیع بیشتر شده است! چرا پرتقال در آغاز در مراکز شهرداری ۴۵ تومان عرضه شد و حالا ۵۵ تومان آنهم پرتقال درجه ۳؟! کسی از دولت انتظار بگیر و ببند در بازار ندارد. اما این بازاری که ما میبینیم بازاری نیست که مثل آقای وزیر بگوییم «برای توسعه باید قیمتگذاری دستوری را حذف کنیم». این روزها فشار مجلس و منتقدان برای حذف چند وزیر از جمله وزیر کشاورزی بالا رفته ولی دولت با وزیران جدید «کارشناسی» عمل میکند یا دیگران هم مثل قبلیها؟!
در آستانه شب یلدا مردم انتظار دارند دولت کنترل و نظارت بیشتری بر قیمت کالاهای مرسوم این شب داشته و مراقب سفرههای مردم باشد. قطعاً این حق مسلم اقشار مختلف جامعه است که میوه و اقلام ضروری (مرغ- گوشت- ماهی) که با امکانات داخلی تولید میشوند، ارزانتر از سایر کالاها به دست مردم برسد و در این ایام با افزایش عرضه و متعادل کردن قیمتها، دولت بیش از گذشته هوای مردم را داشته باشد، این در حالی است که وزیر جهاد کشاورزی به عنوان متولی تولید و عرضه محصولات کشاورزی و اقلام مصرفی سبد معیشت خانوار در پاسخ به پرسشی در خصوص تدابیر این وزارتخانه برای شب یلدا میگوید: طبق قانون ما نمیتوانیم برای میوه و آجیل قیمتگذاری کنیم. قیمت میوه در کشور در مقایسه با سایر کشورها ارزانتر است و باید ارزان به دست مردم برسد. در این ایام قطعاً فروشندگان، توزیعکنندگان و تأمینکنندگان باید انصاف به خرج دهند و خود صنف از حیثیت حرفهایاش مراقبت کند و در آستانه شب یلدا ملاحظه مردم و جامعه را داشته باشد. ظاهراً نوری به جای اتخاذ تدابیر ویژه برای تأمین سفرههای مردم روی وجدان گرانفروشان زیادی حساب باز کرده است و توقع دارد اصناف از حیثیت خودشان در قبال مردم دفاع کنند.
شب یلدا، این آیین بزرگ ایرانیان تنها چند روز دیگر از راه میرسد، اما بازار میوه، برنج، روغن، ماهی، آجیل و خشکبار با واقعیتی متفاوت روبهرو است؛ افزایش شدید قیمتها و کاهش قدرت خرید خانوارها، طعم سنتی این شب را تلخ کرده است. بررسیهای میدانی و گزارشهای صنفی نشان میدهد در یک سال اخیر، میوه و خشکبار و سایر اقلام مرسوم شب یلدا با افزایش چند برابری قیمت روبهرو شدهاند و برخی تنقلات این شب به کالای لوکس تبدیل شده است. به عنوان مثال، در آستانه بلندترین شب سال، آجیل، پایه ثابت سنت ایرانی، دیگر نه یک تنقلات ساده که به یک کالای «فوق لوکس» تبدیل شده است. بررسیها نشان میدهد قیمت آجیل شب یلدا در مقایسه با سال گذشته تا ۱۰۰درصد افزایش یافته است، به طوری که ارزانترین مخلوط اقتصادی از ۸۷۰هزار تومان شروع میشود و برای یک کیلو «چهار مغز ممتاز» باید بیش از یک میلیونو۷۰۰هزار تومان هزینه کرد. برآورد کلی از قیمت اقلام ساده و رایج بلندترین شب سال حاکی است که اگر قرار باشد یک جمع کوچک و خانوادگی بدون فک و فامیل و دوست و آشنا در شب یلدای امسال داشته باشید و هر کدام از میوهها را به قد و قاعده یک کیلو بخرید، احتمالاً میتوانید شبتان را با حدود ۲ میلیون تومان جمعوجور کنید، البته با آجیل آن، اما اگر قرار است میهمانانی داشته باشید و جمعتان مانند همان خانههای قدیم، پر و پیمان باشد، در این آخر ماه حواستان باشد که بیش از ۳ تا ۴ میلیون تومان هزینه روی دستتان است، آن هم بدون شام.
مظنه شبنشینی شب یلدا
یکی از رسانهها فهرستی از اقلام ساده شب یلدا برای یک خانواده چهار نفره تهیه کرده است. با محاسبه یک کیلو انار به قیمت ۱۷۰هزار تومان، یک عدد هندوانه متوسط ۲۰۰هزار تومان، یک کیلو پرتقال ۷۰هزار تومان، یککیلو آجیل یکمیلیون تومان، یککیلو شیرینی ۳۵۰هزار تومان، یککیلو سیب ۱۵۰ هزارتومان و یککیلوخیار ۷۰هزارتومان و یک کیلو لبو ۵۰هزار تومان، حدوداً ۲میلیونو ۶۰هزار تومان تمام میشود و با یک شام ساده چهار نفره هزینههای این شب به ۵/۳ میلیون تومان میرسد (۴۰درصد حداقل حقوق یک ماده کارگر).
قطعاً اقشار مختلف جامعه توقع دارند در آستانه این آیین بزرگ ایرانیان، دولت تمهیدات ویژهای برای کاهش قیمتها و در دسترس بودن این اقلام بیندیشد و نه اینکه با پیش کشیدن تبصره و مواد قانونی از وظیفه ذاتی خود که نظارت، کنترل و تأمین اقلام ضروری مردم است، طفره برود. روز گذشته از یکسو معاون اول رئیسجمهور در آستانه شب یلدا ضمن دستور به تولیدکنندگان و اصناف برای عرضه کالاهای مورد نیاز مردم با قیمت مناسب، از نهادهای نظارتی خواست ضمن افزایش نظارت خود بر بازار با معدود متخلفان برخورد قاطعی کنند و از سوی دیگر وزیر جهاد کشاورزی که متولی تولید، توزیع و تأمین محصولات کشاورزی و اقلام ضروری مردم است، با تأکید بر اینکه طبق قانون اجازه قیمتگذاری بر میوه و آجیل را نداریم، از مسئولیت ذاتی این وزارتخانه طفره رفت.
غلامرضا نوری در پاسخ به پرسش خبرنگار رسانه ملی در خصوص برنامههای این وزارتخانه برای شب یلدا گفت: اگر کالا در بازار نبود، ما مقصر بودیم، اما محصولات و کالاها در دسترس مردم است و خطاب به خبرنگار میگوید، اگر شما مجوز قانونی گرفتید ما هندوانه و پسته را قیمتگذاری میکنیم. وی در پاسخ به اینکه میوه که تولید داخلی است قیمتهای بالایی دارد و مردم توان خرید آن را ندارند، افزود: شما قیمتها را با کجا مقایسه میکنید. علاقه به صادرات میوه نشان میدهد که قیمت در داخل کشور نسبت به سایر کشورها ارزان است و باید ارزان به دست مردم برسد. وزیر جهاد با انداختن توپ به زمین اصناف تأکید کرد: فروشندگان، توزیعکنندگان و تأمینکنندگان باید انصاف به خرج دهند و خود صنف از حیثیت حرفهایاش مراقبت کند و در آستانه شب یلدا ملاحظه مردم و جامعه را داشته باشد. ظاهراً وزیر جهاد کشاورزی به جای اتخاذ تدابیر ویژه برای تأمین سفرههای مردم روی وجدان گرانفروشان زیادی حساب باز کرده است و توقع دارد اصناف از حیثیت خودشان در قبال مردم دفاع کنند.
تأثیر گرانیها بر سنتهای قدیمی ایرانیان
کنشگران بر این باورند که افزایش افسارگسیخته قیمتها، نتیجه مستقیم تورم و نوسانات بازار ارز و مواد اولیه است. این موضوع علاوه بر فشار اقتصادی بر خانوارها، موجب تغییر رفتار مصرفکنندگان نیز شده است، بسیاری از خانوادهها امسال خرید آجیل و حتی انار و سایر میوهها را به حداقل رسانده یا به گزینههای ارزانتر روی آوردهاند، همچنین از منظر اجتماعی، چنین گرانیای میتواند بر سنتهای فرهنگی نیز تأثیر بگذارد. شب یلدا که همواره نمادی از جمعهای خانوادگی و دورهمیها بود، امسال برای بخشی از مردم با دغدغه اقتصادی همراه خواهد بود. کاهش قدرت خرید، فشار مضاعفی بر طبقات کمدرآمد وارد میکند و باعث میشود سنتهایی که سالهاست در خانهها جریان داشته، به شکل محدودتری اجرا شوند.
بازار تنقلات، میوه و خشکبار، امسال نمونهای از تلاقی اقتصاد و فرهنگ است؛ جایی که تورم و افزایش قیمتها، نه تنها سفرهها را کوچک میکند، بلکه تجربه آیینی مردم را نیز تغییر میدهد. به نظر میرسد مسئولان صنفی و اقتصادی باید با اتخاذ راهکارهای فوری، از جمله کنترل قیمت و حمایت از تولیدکننده و مصرفکننده، مانع ادامه روند کاهش فروش و آسیب به سنتهای فرهنگی شوند.
دستور یلدایی عارف به تولیدکنندگان، اصناف و نهادهای نظارتی
اظهارات وزیر جهاد کشاورزی در حالی است که محمدرضا عارف، معاون اول رئیسجمهور در دستوری خطاب به تأمینکنندگان کالاهای مورد نیاز مردم و اصناف، تأکید کرد که از همه تأمینکنندگان محترم کالاهای مورد نیاز مردم در این ایام انتظار میرود به روال گذشته کالاها را با قیمت مناسب در اختیار اصناف قرار دهند و اصناف محترم هم مانند مناسبتهای گذشته، کالاهای مورد درخواست مردم را با سودی عادلانه عرضه کنند. وی همچنین به نهادهای نظارتی از جمله اتاق اصناف، سازمان حمایت تولیدکنندگان و مصرفکنندگان و سازمان تعزیرات هم دستور داد ضمن افزایش نظارت، با معدود فروشندگانی که رعایت شرایط و ضوابط را نمیکنند، برخورد قاطعی کنند تا انشاءالله هموطنان عزیز، یلدای گرم و بانشاطی در کنار خانوادهها، اقوام و دوستان خود داشته باشند.
جشنواره فروش ویژه شب یلدا
به گزارش پایگاه اطلاعرسانی اتاق اصناف ایران، در پی دستورات معاون اول رئیس جمهور، عرضهکنندگان کالاها و خدمات پرتقاضا شامل آجیل و خشکبار، شیرینی، میوه و گلوگیاه تزئینی ویژه شب یلدا را که قصد برگزاری حراج، جشنواره یا ارائه تخفیفات ویژه شب یلدا دارند، میتوانند با هماهنگی اتاقهای اصناف سراسر کشور و با محوریت اتحادیههای صنفی منتخب در این جشنواره شرکت کنند. اتاق اصناف ایران در آستانه فرارسیدن شب یلدا در اطلاعیهای از برگزاری جشنواره فروش فوقالعاده اصناف ویژه شب یلدا از ۲۵آذرماه تا سوم دیماه ۱۴۰۴ خبر داد. این جشنواره در راستای برپایی نمایشگاهی به وسعت ایران و با هدف تنظیم بازار، جلوگیری از تخلفات احتمالی و صیانت از حقوق مصرفکنندگان در ایام منتهی به شب یلدا برگزار میشود.
اجرای طرح تشدید نظارت و بازرسی بر کالاهای شب یلدا
همچنین اتاق اصناف ایران در اطلاعیهای اعلام کرد: با توجه به روزهای پایانی فصل پاییز و فرا رسیدن شب یلدا و به تبع آن افزایش تقاضا برای برخی کالاها از جمله خشکبار، میوه، شیرینی و گل، نظر به اینکه احتمال افزایش بیرویه قیمت این گونه اجناس به صورت غیرمتعارف در بازار متصور است، بنابراین در راستای کنترل و مدیریت بهینه بازار، صیانت از حقوق مصرفکنندگان و همچنین ممانعت از سوءاستفاده سودجویان، با تعامل و همافزایی در استفاده از ظرفیتهای قانونی بازرسان اصناف و اتحادیههای صنفی، پایش و نظارت دقیق بر شبکه صنفی عمدهفروشی و خرده فروشی در فضای حقیقی و مجازی از ۲۰ آذرماه تا سوم دیماه ۱۴۰۴ در دستور کار بازرسان اصناف قرار گرفته است.
لازم به تأکید است در این طرح بازرسی، نظارت بر رعایت ضرایب سود مصوب، نصب برچسب، ارائه کالای باکیفیت مطلوب و پرهیز از گرانفروشی و کمفروشی از سوی فروشندگان آجیل و خشکبار، شیرینی، گل و میوه مورد تأکید بازرسان خواهد بود و با متخلفان برخورد قاطع و بازدارنده انجام خواهد شد. این طرح با هماهنگی و همکاری با سایر سازمانهای نظارتی اعم از سازمان حمایت مصرفکنندگان و تولیدکنندگان، وزارت صمت، وزارت جهاد کشاورزی و سازمان تعزیرات حکومتی در قالب گشتهای مشترک اجرا خواهد شد.
