قاضی دادگستری تهران و دکترای حقوق کیفری معتقد است: حمایت از زندانی، حمایت از خانواده آن فرد است و در کنار حمایتهای مادی و شغلی شاید بهتر باشد گلریزانهای خاص صرف خانواده این افراد صورت گیرد و نیازهای خانواده در نبود سرپرست خانواده تأمین شود.
وی میگوید: وقتی مجازاتی برای زندانی در نظر گرفته میشود، بیشترین مجازات را خانواده زندانی تحمل میکنند و به دنبال آن آسیبهای بعدی را به دنبال دارد.
به اعتقاد وی، فردی که از لحاظ مالی خطایی کرده است، وقتی وارد زندان میشود باید حداقل به لحاظ معیشت خانواده دغدغه نداشته باشد، اما متأسفانه ۹۰ درصد زندانهای ما را زندانیهای جرائم خرد مثل سرقت و مواد مخدر تشکیل میدهند که وقتی به خانواده این افراد مراجعه میشود، به لحاظ معیشت اجتماعی و مالی جزو قشر ضعیف هستند.
این قاضی دادگستری بیان میکند: ورود نانآور خانواده به زندان که خود به هزاران سختی مشغول فعالیت بوده تا امرار معاش خانواده را بگذراند، وضعیت خانواده را از قبل هم بدتر میکند چراکه این خانواده دچار چالشی میشوند که مهمترین بخش زندگی یعنی معیشت را درگیر کرده است.
وی میگوید: حدود ۵/۱سال به جرائم داخل زندان رسیدگی میکردم که جرائم مختلفی حاصل همین ملاقات خانواده با زندانی رخ میداد. به طور مثال زندانهای ما عمدتاً در حاشیه شهر قرار دارد که تردد خانوادهها برای دیدار زندانیان از این افراد بزهکار مشکلاتی خلق میکند.
وی درباره اثرات حبس در خانواده و مشکلاتی که برای آنها ایجاد میشود، توضیح میدهد: ما پرونده داشتیم که خانمی قصد ملاقات با همسرش را داشته و در مسیر رفت و آمد برای تردد تصادف کرده و فوت شده است یا پرونده دیگری که فرد برای ملاقات پدرش رفته و در مسیر رفت و آمد تمام اموال و وسایل او به سرقت رفته است.
وی در پاسخ به این سؤال که آیا زندانی شدن والدین در بزهکاری فرزند خانواده اثرگذار است یا خیر میگوید: ما نظریهای داریم به نام تقلید که بچهها از محیط پیرامون خود (خانواده و مدرسه) تقلید میکنند، لذا در خصوص جرائم مواد مخدر این موضوع را مشاهده میکنیم که پدر معتاد شده و فرزند بعد از اعتیاد به چرخه مواد مخدر برگشته است، هر چند باید گفت اصل ثابتی نیست و بسیار مشاهده شده است افرادی سالها زندان بوده و فرزندان موفقی به جامعه تحویل دادهاند و حتی جایگاه اجتماعی خوبی دارند.
حسینپور با اشاره به اینکه جرم با جرم متفاوت است، به «جوان» میگوید: بسیاری از جرائم ناخواسته است و اصلاً افراد سبقهای ندارند؛ موضوعی که شاید برای همه پیش آید، به طور مثال در حال رانندگی هستیم و اتفاقی به فردی میزنیم، توان پرداخت دیه نداریم و در نهایت مجبوریم به زندان برویم. ممکن است پشت چراغ قرمز هستیم و عصبی شویم و با یک هل دادن ساده قاتل شویم، لذ اینکه بگوییم خانواده باعث میشود به چرخه جرم برمیگردند، غلط است، اما جامعهشناسان معتقدند در حوزه مواد مخدر این چرخه بزهکاری بیشتر رخ خواهد داد.
این استاد حقوق کیفری در پاسخ به سؤالی درباره اثر حمایت از خانواده زندانیان و موضوع پیشگیری از جرم میگوید: پیشگیری از جرم متأسفانه فانتزی است و در عمل و کاربرد بیاثر بوده چراکه پیشگیری وظیفهای است که تمام ارگانها و سازمانها در قبال آن مسئولند و اینگونه نیست که تمام ارگانها بنشینند و صرفاً منتظر قوه قضائیه باشند.
وی در حوزه پیشگیری از جرم در حیطه اختیارات قوه قضائیه بیان میکند: اختصاص بخشی از درآمد زندانیان به خانواده آنها موجب پیشگیری از تحقق جرم میشود چراکه وقتی درآمد زندان از طرف فرد زندانی به خانواده منتقل میشود، بخش زیادی از مشکلات به حداقل میرسد و نگرانیهای معیشتی را برای سایر اعضای خانواده مرتفع خواهد ساخت. همچنین ترتیب دادن ملاقات زندانیان با خانوادهها از طریق ویدئوکنفرانس میتواند بخش زیادی از مشکلات آنها را حل کند. موضوع مهم دیگر فراهم کردن تلفن و امکان گفتگو است تا دلایل رفتوآمد خانواده به زندان کم و کمتر شود.
به اعتقاد وی حمایت از زندانی تا حد زیادی حمایت از خانواده آنهاست و ایجاد اشتغال برای زندانیان میتواند این نقش حمایتی را پررنگتر کند. همچنین فراهم کردن امکاناتی همچون پزشک و تلفن برای زندانی دغدغه خانوادهها را به حداقل میرساند که این مهم عین حمایت است و در درجه بعدی نهادهایی مثل بهزیستی نیز باید ورود کنند.
این قاضی دادگستری ضمن انتقاد از جای خالی برگزاری گلریزان صرفاً برای خانواده زندانیان توضیح میدهد: ما بارها دیدهایم که زندانی آزاد شده و به چرخه جرم برگشته است ولی حمایت از خانواده اثرات آن را برای سالها ماندگار میکند، لذا باید پویشی برای حمایت از خانواده زندانیان راهاندازی شود چراکه اگر رویکرد از خود زندانی به سمت خانواده زندانی برود، اثرات مثبت بیشتری خواهد داشت.
به اعتقاد وی، خانواده زندانیان نیازهای مختلفی دارند که تأمین آن بسیار مهم است.