سرویس اقتصادی جوان آنلاین: چین و هند دو کشور مهم در صنعت خودرو و قطعه هستند که هر دو در پیمان شانگ‌های حضور دارند. این در شرایطی است که ایران نیز برنامه واردات خودرو را در دستور کار دارد و تلاقی این دو موضوع یعنی عضویت ایران در شانگ‌های و آزادسازی واردات، سناریو‌هایی مبنی بر نوع همکاری خودرویی ایران با اعضای شانگ‌های به وجود می‌آورد و حتی از طریق این کشور‌ها می‌توان تکنولوژی مورد‌نیاز کشورمان نیز وارد شود. چینی‌ها از سال‌های گذشته هوشمندانه آینده بازار خودرو را پیش بینی و سرمایه گذاری کلانی را در خودرو‌های برقی کردند که امروز در این زمینه کاملا پیشتاز هستند و با برنامه و قدرت در حال ورود به بازار‌های آمریکای شمالی و اروپای غربی هستند. خودرو‌های چینی به لحاظ تکنولوژی خود را به آخرین متد روز دنیا مجهز کرده اند. کارشناسان صنعت خودرو معتقدند پیمان شانگ‌های می‌تواند فرصتی برای دستیابی به سطحی بهتری از فناوری برای کشورمان باشد.
فرصتی برای بده بستان
سیاستگذاران در کشور به این نتیجه رسیده‌اند که برای ایجاد توازن بیشتر باید واردات خودرو را آزاد کنند. حال اگر ایران بخشی از نیاز خودرویی خود را از این کشور‌ها تامین کند در مقابل می‌تواند امتیازاتی بگیرد. واقعیت آن است که ظرفیت تولید خودرو در کشور به تنهایی کافی نیست و باید سازوکار‌های اقتصادی اصلاح شود. اگرچه سیاستگذار برای سال جاری دستیابی به تولید یک میلیون و ۵۰۰ هزار خودرو را در برنامه‌ها گنجانده است، اما تحقق این مساله به گفته کارشناسان با چالش‌هایی رو به رو است. بر این اساس ایران می‌تواند از فرصت همکاری با خودروسازان شرقی استفاده کرده و برخی از نیاز‌های خود را در حوزه تجهیزات، مواد اولیه و همچنین تکنولوژی رفع کند. همچنین اگر خودروی کامل از این کشور‌ها وارد شود، در مقابل ایران نیز می‌تواند خودرو‌های تولیدی خود را به برخی از این کشور‌ها صادر کند. البته در حال حاضر نیز صادرات خودرو در حال انجام است. رئیس سازمان توسعه تجارت در این باره گفت: ارمنستان سفارش گذاری خودرو از ایران داشته که این خودرو‌ها به تدریج در حال ارسال هستند. علی‌رضا پیمان پاک گفت: سفارش گذاری ۲۰۰ دستگاه خودرو به ارمنستان انجام شده است و در مرحله نخست صادرات خودرو به‌صورت پایلوت و آزمایشی بوده و منتظر هستیم که نتایج آن دیده شود.
معاون وزیر صمت با بیان اینکه خودرو‌های صادر شده به ارمنستان محصول " ایران خودرو" هستند، تصریح کرد: در روند صادرات آنچه اهمیت دارد شبکه خدمات پس از فروش و در دسترس بودن قطعات است از این‌رو با یک مجموعه خودرویی ارمنستان هماهنگی‌های اولیه انجام و مقرر شد بعد از ارسال تعداد مقرر شده در مرحله نخست، شاهد افزایشی شدن روند صادرات خودرو به این کشور باشیم. او از ایجاد خط تولید مشترک خودرو ایران و ارمنستان باهدف صادرات به کشور‌های حوزه اوراسیا خبر داد و خاطر نشان کرد: ارمنستان جزو کشور‌های حوزه اوراسیا است و تعرفه تجاری به این کشور‌ها پرداخت نمی‌کند از این‌رو امیدواریم که از این فرصت نهایت استفاده را داشته باشیم.
پیوستن ایران به یک ائتلاف خودرویی؟
بعد از تحریم‌ها علیه روسیه، صحبت‌هایی شد مبنی بر اینکه یک ائتلاف خودرویی بین روسیه، چین و ترکیه شکل بگیرد. کارشناسان معتقدند عضویت ایران در پیمان شانگ‌های می‌تواند مسیر پیوستن ایران به این ائتلاف خودرویی یا دیگر ائتلاف‌های احتمالی خودرویی را میسر کند. در حال حاضر ایران بین ۱۶ کشور برتر دنیا از نظر تیراژ تولید خودرو قرار دارد و این مساله تمایل به همکاری با ایران را افزایش می‌دهد. از طرف دیگر بسیاری از کشور‌های مطرحی که در این پیمان هستند، مانند چین، روسیه و البته ایران، گرایش‌هایی برای مقابله با غرب دارند و اکنون می‌توانند در قالب پیمان شانگ‌های به همکاری‌هایی مبادرت ورزند.
همکاری با خودروسازان شرقی همچنین فرصتی برای قطعه سازان داخلی نیز محسوب می‌شود. با توجه به اینکعه قطعه سازان بار‌ها آمادگی خود را برای صادرات اعلام کرده اند، همکاری با کشور‌های تولیدکننده خودرو و عضو شانگ‌های می‌تواند فرصت صادرات برای تولیدکنندگان داخلی را فراهم کند.
آینده مشارکت‌های خارجی خودرو
از سال ۹۸ همراه با اوج‌گیری تحریم‌های بین‌المللی، تمامی شرکای اروپایی و غیراروپایی صنعت خودرو با واهمه از تنبیهات آمریکا اقدام به ترک ایران کردند. خروج این شرکا ماهیت بسیاری از قرارداد‌های خارجی را زیر سوال برد. آنچه بعد از خروج شرکای خارجی عیان شد، ضعف در نحوه اجرای قرارداد‌ها و کم‌توجهی به برخی از موضوعات استراتژیک در محتوای قرارداد‌های مذکور بود. برخی از کارشناسان قرارداد‌های مستقل را پیشنهاد داده و در مقابل برخی بر قرارداد مشارکت تاکید دارند. اما نکته قابل اهمیت در صحبت‌های کارشناسان ضرورت حفظ امنیت سرمایه گذاری شرکت‌های خودروساز بین المللی است. ترکیه پیش از این سرمایه گذاری مستقل را تجربه کرد و همچنین چین نیز تجربه سرمایه گذاری مشارکتی در زمینه خودرو داشت که هر دو کشور در این زمینه موفق بودند.
کارشناسان صنعت خودرو معقدند سرمایه گذاری مستق می‌تواند خروج شرکت‌های خودروساز در شرایط تحریم را برای آن‌ها پرهزینه کند. تجربه خروج پژو و رنو تجربه‌ای تلخ برای صنعت خودروسازن کشور است که هزینه‌های زیادی به کشورتحمیل کرد. بر این اساس از مشارکت مستقل به عنوان مشارکتی برد برد برای سرمایه گذاری در صنعت خودرو یاد می‌شود. همچنین این روش سرمایه گذاری به گفته کارشناسان می‌تواند زمینه برای اشتغالزایی و همچنین استفاده بیشتر از ظرفیت‌های قطعه سازان داخلی شود. شکستن انحصار و ایجاد رقابت در بازار خودرو از دیگر مزایای حضور مستقل برند‌های بین‌المللی است. چنانچه این انحصار شکسته شود مزایایی را متوجه طرف تقاضا و مصرف‌کنندگان خواهد کرد. اما بازگشت تنوع به سبد محصولاتی خودروسازان را نیز می‌توان مزیت مهم مسیر شراکت با خودروسازان بین‌المللی دانست.
