با ورود به پاندمی کرونا و تعطیلی آموزش حضوری در مدارس، آموزش از طریق فضای مجازی به عنوان شیوه‌ای جایگزین و مقبول از طرف وزارت آموزش و پرورش، خانواده‌ها را ملزم کرد که امکان دسترسی را برای فرزندان خود به شبکه‌های مجازی فراهم کنند. اگرچه پیش از این امر بسیاری از دانش‌آموزان از ابزار‌های هوشمند بهره‌مند یا با امکانات دسترسی به فضای مجازی آشنا بودند، اما توجیه آموزش مجازی امکان بیشتری در اختیار آنان قرار داده است که بتوانند به صورت همه‌جانبه در این فضا حضور داشته باشند.
بر کسی پوشیده نیست که امروزه به مدد تکنولوژی توانسته‌ایم بر بسیاری از کاستی‌ها غلبه کنیم. اما آنچه مورد سؤال است، اینکه قرار است تکنولوژی از معضلات بکاهد نه اینکه بر آن بیفزاید پس برای تحقق چنین امری لازم است راه استفاده درست از آن را هم بیاموزیم.
نکته مهمی که باید بدان توجه کنیم، آموزش‌هایی است که به واسطه آن دانش‌آموزان می‌توانند در این فضا با حداقل آسیب‌ها و امنیت بالاتری به فعالیت بپردازند. اگرچه خانواده رکن رکین آموزش و جامعه‌پذیری محسوب می‌شود، اما خانواده‌ها نیز خود به دلیل سواد مجازی اندک گا‌هی دچار اشتباه می‌شوند. از این رو علاوه بر اولویت آموزش به دانش‌آموزان در این مسیر، والدین نیز باید از جمله اهداف نظام آموزشی و تربیتی کشور باشند.
فرهنگ‌سازی برای استفاده
در واقع باید باور داشت که همه چیز از کانال فرهنگ می‌گذرد، زمانی می‌توان صحبت از اصلاح و آموزش شیوه‌های استفاده از فضای مجازی کرد که فرهنگ‌سازی مستمری نیز در این امر وجود داشته باشد. دست‌اندرکاران فرهنگی جامعه با استفاده از ظرفیت‌های در اختیار می‌توانند به این مهم نائل آیند.
عبدالله متقی‌زاده، کارشناس رسانه در این باره به خبرگزاری میزان گفت: ما باید به کودکان و نوجوانان و جوانان جامعه خود به شکلی درست و صحیح بیاموزیم که وقت خود را بی جهت و بدون برنامه در شبکه‌های اجتماعی نگذرانند و تحقق این مهم البته مستلزم این است که نسل جدید با کار فرهنگی و در سایه فعالیت‌های آموزشی به این باور برسد که وقت و عمر انسان حقیقتاً طلا و با ارزش‌تر از آن است و لذا نباید این گنج بی‌نظیر را که موهبت الهی است، بی‌جهت و به بطالت صرف مشاهده و حضور در هر کانال یا شبکه اجتماعی کرد.
تدوین برنامه‌های آموزشی
در راستای تحقق این امر نیاز است که متولیان امر برای فرهنگ‌سازی و درونی‌سازی الزامات استفاده از شبکه‌های مجازی برنامه‌های آموزشی تدوین کنند، گنجانده شدن دروسی در دوران دانش‌آموزی از سال‌های ابتدایی تا سال‌هایی نهایی دبیرستان موجب می‌شود که دانش‌آموزان پله پله با مهارت سواد رسانه‌ای آشنا شوند و در سال‌های پایانی به عنوان یک فرد آگاه بتوانند در فضای افسارگسیخته‌ای که در رسانه‌های مجازی وجود دارد، با آگاهی قدم بردارد. کمال حسینی، دبیر یکی از دبیرستان‌های تهران در این باره در گفتگو با میزان گفت: هرچه آموزش نحوه استفاده از رسانه‌های اجتماعی در سنین پایین‌تری صورت گیرد، اهداف ما در مورد سواد رسانه‌ای دانش‌آموزان، زودتر محقق می‌شود. دانش‌آموزان در سنین پایین اطاعت‌پذیری و آموزش‌پذیری بالاتری دارند. زمانی که در خردسالی باید و نباید‌های استفاده از این فضا را بیاموزند، این هنجار‌ها در آن‌ها درونی شده و در سنین بزرگسالی یک خودمراقبتی در آن‌ها به وجود می‌آید.
توانمند‌سازی والدین
علاوه بر دانش‌آموزان که جامعه هدف در این امر محسوب می‌شوند، آموزش و توانمند‌سازی والدین نیز تأثیرات این مهم را صد چندان خواهد کرد. به طور کلی علاوه بر کودکان و نوجوانان، بزرگسالان نیز باید در مورد استفاده از شبکه‌های اجتماعی آموزش ببیند. والدین آگاه در زمانی که فرزندشان دچار سردرگمی و اضطراب حاصل از مواجهه با انبوه اطلاعات منتشر در فضای مجازی می‌شود، می‌توانند نقش مثبت و مؤثری را برای آگاه‌سازی آنان وکاهش آسیب‌های ناشی از آن ایفا کنند؛ چراکه امروزه دامنه استفاده از این فضا به گونه‌ای است که نمی‌توان همواره کودکان و نوجوانان را از بودن در این فضا منع ساخت، بلکه باید با آگاهی لازم این حضور را مدیریت کرد.
