سرویس تاریخ جوان آنلاین: برخلاف پاره‌ای از تصورات، در باب شناخت منش و روش علمای شیعه در دوران پس از پیروزی انقلاب اسلامی، فعالیت پژوهشی چندانی صورت نگرفته است. این ادعا تقریباً، در باب تمامی عرصه‌های حیات ایشان صادق است و تنها مواردی معدود را می‌توان یافت که جستن در این باره را به گونه‌ای درخور به انجام رسانده باشد. تاریخ‌پژوه زبده و برجسته زنده‌یاد حجت‌الاسلام والمسلمین علی ابوالحسنی (منذر)، در زمره چهره‌هایی است که در این باره، گام‌هایی بلند برداشت و توانست شماعی از کارنامه این قشر در ادوار گوناگون تاریخ معاصر ایران را بنمایاند. اثری که هم اینک به شما معرفی می‌شود، در عداد واپسین کتب منتشره آن بزرگ است که طی آن، به جلوه‌هایی از مطایبات و شیرین‌گویی‌های عالمان شاخص در مقام سخن پرداخته است. او خود در دیباچه این تحقیق، در باب ضرورت و محتوای آن چنین آورده است:
«عالمان و حکیمان- و در یک کلام: نوعاً همه چیزشان عالمانه و حکمت‌آمیز است؛ حتی شوخی‌ها و پرخاش‌هایشان. آن عالم فرزانه که «حکمت» در عمق جانش نفوذ دارد، زمانی که شادی و نشاط، تمام وجودش را پر ساخته و با دوستان یکدل خویش، «گل می‌گوید و گل می‌شنود» و نیز زمانی که از شدت خشم، چونان دریای طوفانی شده و حریف را به باد اعتراض می‌گیرد، سخن و عملش از حکمت و معرفت تهی نیست. واژه‌ها و مفاهیمی که در هنگام بحران- از شدت شادی گرفته تا کثرت اندوه- از ذهن و زبانش می‌تراود، در کل، حکیمانه یعنی بجا و استوار است؛ چندان که می‌توان، از آن‌ها نیز درس‌ها آموخت و پند‌ها اندوخت. در کارنامه زندگی عالمان فرزانه، فراوان مواردی می‌یابیم که آنان- در عرصه فتوا و قضاوت، یا تدبیر و سیاست، یا بحث و چالش علمی با حریف- نکته‌ای آورده‌اند، مضمونی پرورده‌اند، شگردی زده‌اند، طنزی پرداخته‌اند و مزاحی گفته‌اند و... که شنیدنی و آموختنی است. علما و روحانیون، شئون و مقامات گوناگونی داشته و در عرصه‌های متعددی از علم و عمل، انجام وظیفه می‌کنند و بر این اساس، ذوق‌ورزی و لطیفه‌پردازی و هنرمندی آنان نیز در عرصه‌های مختلفی ظهور و بروز دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به عرصه‌ها و موارد زیر اشاره کرد:
الف) دقت‌ورزی‌ها، نکته‌یابی‌ها و خرده‌گیری‌ها و اشکال‌گرفتن‌های ظریف علمی در سر درس استاد یا جا‌های دیگر
ب) هنرنمایی‌ها و حاضرجوابی‌های حکیمانه و استادانه در مناظره‌ها و چالش‌های علمی با حریف
ج) استفاده بهنگام و مدبَرانه از فرصت‌ها و موقعیت‌های اجتماعی، سیاسی و... برای رساندن پیام و القای نظریه‌ها و پیشبرد اهداف اصلاحی و اسلامی خویش
د) طنز و شوخی با ارباب قدرت و مکنت
ه) مهارت و هنرمندی در حل مشکلات و اختلافات مردم
و) وعظ و خطابه و هنرمندی در بیان مطالب و ذکر تمثیل‌ها و نیز گریززدن‌های حساب‌شده و سوزانگیز در پایان منبر به مصائب اهل‌بیت علیهم‌السلام
ز) امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر و تمهیدات مدبَرانه برای حسن انجام و تأثیر آن‌ها بر روی افراد
ح) اتخاذ تدابیر پخته در هنگام قضاوت بین افراد به منظور تشخیص مجرم.
در این دفتر بر آنیم شما را با نمونه‌های جالبی از شوخی‌ها، طنزها، لطیفه‌گویی‌ها، نکته‌گیری‌ها، مضمون‌تراشی‌ها، حاضرجوابی‌ها و شگرد‌های حکیمانه عالمان و طالبان علوم دینی در عرصه‌های گوناگون علم و عمل آشنا کنیم و البته در خلال مطالب، به اقتضای بحث و توضیح مطلب، نکات مفید و ارزشمند فراوانی نیز آمده است که خواهید خواند.»
