سرویس بین الملل جوان آنلاین: ونزوئلا کشوری در شمال امریکای جنوبی است و جمعیتی نزدیک به ۳۰ میلیون نفر دارد که بخش اعظم درآمدهای آن از محل فروش سوختهای فسیلی تأمین میشود. درآمد حاصل از صادرات نفت بیش از ۵۰ درصد از تولید ناخالص داخلی و نزدیک به ۹۵ درصد از کل صادرات این کشور را تشکیل میدهد. از دهه ۱۹۵۰، اقتصاد ونزوئلا به دلیل درآمدهای نفتی وارد رشدی مداوم به مدت ۳۰ سال شد، اما با نوسان و سقوط بهای نفت در کنار ضعف مدیریتی به ویژه در بخش اقتصاد، این رشد متوقف و تورم سنگینی حاکم شد. این مهم که تاکنون ادامه داشته، سبب مهاجرت نزدیک به ۴ میلیون شهروند این کشور به سایر مناطق امریکای لاتین و زایش ابرتورم ۴۸۸ /۶۹۸/ ۱ درصدی تا سال ۲۰۱۸ شده است. به دنبال بحران ریاست جمهوری از سال ۲۰۱۹ که «خوان گوآیدو» خود را رئیسجمهور موقت این کشور معرفی کرد، ونزوئلا وارد چالش سیاسی نیز شده که علاوه بر ناآرامیهای جسته و گریخته داخلی، آماج تحریمها و محاصره اقتصادی از سوی امریکا و متحدانش شده است. تا پیش از این، بزرگترین شریک تجاری کاراکاس ایالات متحده بوده است.
خبر عزیمت ششمین کشتی ایرانی به ونزوئلا که نه با پرچم کشوری دیگر در حال حرکت و نه ردیابش را خاموش کرده است، نکات قابلتوجهی را نمایان میسازد: اول اینکه، خط مشی دولت ایالات متحده برای منزوی ساختن جمهوری اسلامی ایران در منطقه خاورمیانه نهتنها به نتیجه دلخواه نرسیده بلکه روزبهروز بر گسترش نفوذ سازنده و موفق ایران در یمن، سوریه و عراق افزوده شده و اکنون نیز محدوده اقدام ایران در ورای منطقه، در حوزه کارائیب که «حیاط خلوت امریکا» محسوب میشود، در حال انجام است. به عبارت دیگر، ایران سعی در گسترش نفوذ استراتژیک فرامنطقهای خود در کنار حوزههای ژئوپلتیکی امریکا دارد تا از این مسیر بر قدرت چانهزنی خود بیفزاید.
دوم، زدن مهر تأیید دیگری بر افول هژمونی امریکا، نه از طرف روسیه یا چین، بلکه اینبار توسط جمهوری اسلامی ایران که بهرغم تهدیدهای توأمان نظامی - اقتصادی ایالات متحده، راه به جایی نبرده است. دیگر نمیتوان همانند سالهای ابتدایی دوران پساجنگ سرد، امریکا را یگانه قطب و هژمون نظام بینالملل پنداشت، بلکه اکنون با قطبهای مختلف نظامی، اقتصادی و سیاسی در نظام بینالملل روبهرو هستیم که هر کدام قادرند بر روند معادلات بینالمللی تأثیر قابلتوجهی بگذارند. سوم، به وجود آمدن ائتلاف میان کشورهایی که از سوی ایالات متحده تحریم شدهاند و تلاش دارند با روابط اقتصادی متقابل این تحریمها را کم اثر نمایند. ائتلاف ایران، روسیه و ونزوئلا و عزیمت کشتیهای ایرانی به این کشور نمونه بدیعی از این خط مشی است که در آینده نیز ادامه خواهد داشت. به همین دلیل بود که وزارت خزانهداری امریکا در آخرین اقدام تحریمی خود بیش از ۱۰۰ نفتکش، کشتی باری و مسافری متعلق یا مرتبط با خطوط کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران را در فهرست دفتر کنترل داراییهای خارجی وزارت خزانهداری امریکا (اوفک) قرار داد. چهارم، ایجاد تکاپو و امید برای سایر کشورهایی که تحتتأثیر تحریمهای اقتصادی و سیاسی ظالمانه امریکا قرار گرفتهاند. همانگونه که در آبان ۱۳۵۸ با تسخیر لانه جاسوسی هیمنه سیاسی امریکا در منطقه و جهان به زانو درآمد، اکنون نیز هیمنه اقتصادی و نظامی امریکا توسط ایران به چالش کشیده شده است. به عبارت دیگر جنبه معنوی- ذهنی اقدام اخیر ایران، نوعی تابوشکنی علیه امریکا محسوب میشود که در آینده نزدیک سبب تکرار چنین اقداماتی خواهد بود. پنجم، تا پیش از این، سیاست ایران در «دور زدن» تحریمهای ظالمانه امریکا بوده است، اما اکنون با فرارفتن از این مهم، سیاست «شکستن تحریمها» و حتی مقابله با تحریمهای اعمال شده نسبت به دیگر کشورها در دستور قرار گرفته که نمونه ارسال تانکرهای حامل سوخت و ادوات مورد نیاز صنایع نفتی ونزوئلا از این دسته است. ششم، از سال گذشته تاکنون دو اقدام بازدارنده نظامی و اقتصادی- سیاسی از سوی کشورمان علیه فعالیتهای ضدایرانی امریکا صورت پذیرفته است؛ در بعد نظامی مقابله به مثل قاطع در عینالاسد و در بعد اقتصادی- سیاسی اعزام تانکرهای نفتی و اکنون کمکهای بشردوستانه به ونزوئلا که هر دو باعث سردرگمی و آشفتگی در دستگاه تصمیمسازی ایالات متحده علیه جمهوری اسلامی ایران شده است. نباید از یاد برد که ایران پیش از این با مقابله به مثل علیه اقدام دولت انگلیس در جبلالطارق به صورت عملی به ایالات متحده و همپیمانانش این اخطار را داد که هرگونه دستاندازی در حرکت تانکرهای نفتی و هر کشتی دیگری به سمت ونزوئلا یا سایر نقاط دیگر، پیامدهای جبرانناپذیری برای آن کشور به دنبال خواهد داشت. هفتم، جلوگیری از فروپاشی و از میان رفتن مشروعیت دولت «نیکلاس مادورو» با تأمین کالاهای اساسی و عمومی همچون سوخت، فرآوردههای نفتی، بهروزرسانی و تعمیرات اساسی در صنایع پالایشی و پتروشیمی این کشور. هشتم، کاراکاس بازار مصرف پرپتانسیلی برای محصولات ایرانی به شمار میرود که اعزام ششمین کشتی به این کشور نشاندهنده خط مشی ایران برای استفاده از این بازار است. تورم بالا طی دو دهه گذشته که سبب فرار سرمایه و تعطیلی بسیاری از صنایع سنگین شد، فرصت مناسبی برای سرمایهگذاری ایران به ویژه در بخش صنعت نفت و موادمعدنی همچون طلا به وجود آورده است. نهم، ناکام ماندن و از میان رفتن مشروعیت اقدامات دولت ترامپ علیه ایران که تحریمهای اقتصادی و سیاسی دو ابزار اصلی آن محسوب میشوند. ناکامیهای پیاپی دولت ترامپ در عرصه داخلی و بینالمللی از جمله: در بعد داخلی کاهش رشد اقتصادی و افزایش بیکاری، نمایان شدن ضعف در نظام بهداشتی و پزشکی با شیوع گسترده کرونا، تزلزل عمیق بنیانهای اجتماعی به دنبال رخدادهای نژادپرستانه و به تبع این موارد فراگیر شدن احساس ناامنی اقتصادی، سیاسی و اجتماعی در جامعه امریکا و در بعد بینالمللی شکست سیاستهای این کشور در قبال ایران، ترکیه، سوریه، یمن، عراق، روسیه، کرهشمالی و ونزوئلا همه و همه بیانگر گسترش بحرانهای پیشروی دولت امریکاست.
در نهایت اینکه اقدام جمهوری اسلامی ایران در ارسال تانکرهای سوخت و اکنون کشتی حامل موادغذایی به ونزوئلا بهعنوان مقاومت فعال و نه منفعل در برابر ایالات متحده، با هدف شکستن تحریمهای ظالمانهای که امریکا علیه ایران و سایر کشورها وضع نموده، بیانگر پویایی و به عقب بازنگشتن خطمشیهای کشورمان در مبارزه علیه ظلم و یاری رساندن به ملتهای ستمدیده است.