سرويس ايران جوان آنلاين: همین چند روز پیش بود که روزنامه «جوان» به بحث مشکلات کارآفرینی، اشتغالزایی و موانع موجود در مسیر رونق تولید در کشور پرداخت. مطلبی که اولین گام در جهت ایجاد اقتصادی پویا و پایدار را اشتغال روستایی و توجه به مشاغل خرد و خانگی عنوان کرده بود.
حالا و در تأیید آن مطلب، آمارهایی منتشر شده که حکایت از کاهش ۹۸ هزار نفری اشتغال روستایی در بهار ۹۸ دارد. اتفاقی که در میان تمام صحبتها و وعدههای مسئولان در رابطه با حمایت از اشتغالزایی، بیانگر بیخیالی و در اولویت نبودن اشتغال روستایی در برنامه متولیان امر است. بررسی آمارهای اشتغالزایی در بهار ۹۸ حکایت از این دارد که ترکیب منطقهای ایجاد اشتغال در کل کشور رعایت نشده است. به طوریکه بر اساس آن با کاهش ۹۸ هزار نفری اشتغال روستایی در بهار ۹۸ مواجه هستیم. این کاهش به ترتیب در بخش کشاورزی ۲۵ هزار نفر، در بخش صنعت ۱۶هزار نفر و در بخش خدمات ۵۷ هزار نفر بوده است. مشکل کار اینجاست که وقتی ترکیب منطقهای اشتغال مورد بررسی قرار میگیرد، نشان از افزایش اشتغال ۳۲۱ هزار نفری در بهار ۹۸ دارد، یعنی هر بینندهای ابتدا فکر میکند شرایط درست و براساس نیازهای روستانشینان پیش رفته است. ولی نکته مهم اینجاست که این افزایش اشتغال متوازن رخ نداده است به گونهای که ۴۲۰ هزار نفر در مناطق شهری به شاغلان اضافه شده و ۹۸ هزار نفر در مناطق روستایی از تعداد شاغلان کاسته شده است.
بررسی مرکز پژوهشهای مجلس نیز نشان میدهد، جمعیت فعال کشور در سه سال منتهی به بهار ۱۳۹۷، هر سال به طور متوسط ۹۸۵ هزار نفر افزایش داشته؛ اما در بهار ۱۳۹۸ نسبت به فصل مشابه سال قبل، جمعیت فعال ۴۳ هزار نفر کم شده است. یعنی نرخ بیکاری کم نشده، بلکه جمعیت فعال کاهش یافته است.
البته با توجه به در دست اجرا بودن قانون اشتغال روستایی، لازم است ارزیابی عملکرد این قانون با دقت نظر بیشتری مدنظر قرار گیرد.
در آمارهای منتشر شده مشخص شده که از ۴۲۰ هزار نفر افزایش اشتغال رخ داده در مناطق شهری، ۹۷ هزار نفر آن به بخش خدمات، ۱۸۳ هزار نفر به بخش صنعت و ۱۴۰ هزار نفر به بخش کشاورزی مربوط است. همچنین در مناطق روستایی به ترتیب در بخش کشاورزی ۲۵ هزار نفر، در بخش صنعت ۱۶ هزار نفر و در بخش خدمات ۵۷ هزار نفر کاهش اشتغال وجود داشته است. هرچند آمار نشان میدهد نرخ بیکاری در فصل بهار ۱۳۹۸ نسبت به فصول مشابه در سه سال اخیر کاهش داشته است، اما با توجه به سایر شاخصهای بازار کار، باید توجه داشت کاهش نرخ بیکاری نه به دلیل افزایش اشتغال قابل توجه بلکه به دلیل خارج شدن افراد از بازار کار و افزایش قابل توجه جمعیت غیرفعال رخ داده است.
در صورتی که این افراد از بازار کار خارج نمیشدند نرخ بیکاری کل کشور به ۹/ ۱۳ درصد میرسید که نسبت به نرخ اعلام شده ۱ /۳ درصد بیشتر است. در واقع در صورتی که افراد خارج شده از بازار کار در فصل بهار ۱۳۹۸ همچنان تقاضای شغل داشتند نه تنها نرخ بیکاری ۱ /۳ درصد کاهش نمییافت بلکه ۶/ ۱ درصد نیز افزایش مییافت. این موضوع در نرخ بیکاری زنان بسیار جدیتر است به طوری که با این فرض نرخ بیکاری زنان به جای ۳/ ۱۷ درصد به ۱ /۲۸ درصد میرسید.
بررسی نرخ بیکاری در استانهای مختلف کشور نشان میدهد که در بهار ۱۳۹۸ نسبت به بهارسال قبل، استانهای آذربایجانغربی، چهارمحال و بختیاری، اصفهان، کرمانشاه و سیستان و بلوچستان در نرخ بیکاری افزایش محسوسی داشتهاند و استان گلستان و هرمزگان بیشترین کاهش را در نرخ بیکاری داشتهاند. همچنین استانهای اردبیل، چهارمحالوبختیاری و کرمانشاه، بیشترین نرخ مشارکت را در بین استانهای کشور دارند. البته تحلیل شرایط بازار کار این استانها منوط به بررسی سایر شاخصهای بازار کار است به عنوان مثال با اینکه نرخ بیکاری استان هرمزگان کاهشی در حدود ۴/۴ درصد داشته، اما در همین فصل نرخ مشارکت این استان نیز کاهش ۵ /۰ درصدی داشته است و نشاندهنده انصراف افراد بیکار از جستوجوی کار و اضافه شدن آنها به جمعیت غیرفعال است.