سرويس زنان جوان آنلاين: افزایش تصاعدی آمار زنان سرپرست خانوار طی سالهای اخیر بیانگر کارکردهای نادرست در بخشهایی از جامعه است که خود را به این شکل و شمایل و در این ساختار نشان داده است. در این میان، اما اگر ۳ میلیون و ۶۰۰ هزار زن سرپرست خانوار به حال خود رها شوند آسیبهای متعددی گریبانگیر این جمعیت و افراد تحت پوشش آنها خواهد شد. این مسئله فضای کلی جامعه را نیز به سمت و سوی آسیبهای بیشتر پیش خواهد برد. اما در قوانین برای حمایت و مواجهه با این پدیده چه تدابیری اندیشیده شده است؟ آیا این آمار فزاینده بهارستانیها را هم به فکر و تدبیر واداشته است؟ برای پاسخ به این سؤالات سراغ محمداسماعیل سعیدی نماینده ادوار مجلس و عضو کمیسیون فرهنگی رفتهایم.
آقای سعیدی به نظر شما رشد چندبرابری آمار زنان سرپرست خانوار در جامعه به چه دلیلی رخ داده؟ آیا رسیدن این آمار به ۳ میلیون و ۶۰۰ هزار نفر طبیعی است یا نشاندهنده وجود برخی چالشهای اجتماعی است که اینگونه خود را بروز میدهد؟
آمار زنان سرپرست خانوار در جامعه با افزایشی جدی مواجه بوده است. عوامل مختلفی در افزایش این آمار مؤثر بوده، اما نکته حائز اهمیت در این مسئله آن است که افزایش آمار زنان سرپرست خانوار میتواند به افزایش آسیبهای اجتماعی منجر شود و در این زمینه باید هم دولت و هم مجلس فکری اساسی بکنند. این مسئله نگرانیهایی را در صاحبنظران ایجاد کرده که نگرانیهایی بجا و درست است.
زنان سرپرست خانوار با چه مشکلاتی دست و پنجه نرم میکنند؟
درصد بالایی از زنان سرپرست خانوار در سنین جوانی هستند و این مسئله آنها را در معرض آسیبهای اجتماعی و اخلاقی بیشتری قرار میدهد. برخی از این زنان مهارت و تخصص لازم برای حضور در بازار کار را ندارند و همین امر موجب میشود تا هم خود این زنان بیشتر در معرض آسیبها قرار بگیرند و هم فرزندان آنها و یا افرادی که تحت سرپرستی آنها هستند به شدت دچار لطمههای روحی و روانی شوند. از سوی دیگر باندهای تکدیگری سازمانیافته، شغلهای کاذب و زنان خیابانی همه در قابل باندهایی در کمین افرادی هستند که دغدغه تأمین معاش دارند و برخی از زنان سرپرست خانوار به دلیل فقدان مهارتهای زندگی و پشتوانه همسر یا خانواده و شرایط نامساعد مالی و اقتصادی، طعمههای مناسبی برای این باندهای سازمانیافته به شمار میروند.
بسیاری از شرکتهای خصوصی هم به دنبال افراد نیازمند جویای کار هستند و با حقوقهای ناچیز، بدون بیمه و با ساعت کاری زیاد از این افراد بهرهکشی و آنها را استثمار میکنند. از سوی دیگر خطراتی همچون اعتیاد و گرفتار شدن در باندهای مافیایی توزیع مواد مخدر در میان این گروه از زنان جدیتر مطرح میشود. همه اینها مواردی است که ایجاب میکند تا در مواجهه با پدیده زنان سرپرست خانوار نگاههای حمایتی جدیتر مورد توجه قرار گیرد. با وجود این دستگاههای حمایتی عملاً نتوانستهاند نقش حمایتی خود را ایفا کنند و این امر موجب شده تا زنان سرپرست خانوار به سمتی بروند که خودشان نیازهای مادی خود را تأمین کنند.
چه نهادها و ساختارهایی وظیفه حمایت از زنان سرپرست خانوار را بر عهده دارند؟
نهادهایی همچون بهزیستی و تأمین اجتماعی و کمیته امداد باید این زنان را تحت پوشش قرار دهند تا آنها دغدغهای برای تأمین معاش و امنیت شغلی و روانی ناشی از آن نداشته باشند، اما در عمل چنین اتفاقی نمیافتد. بنابراین باید تجدید نظری در قوانین بشود و بتوانیم در آینده بخشی از معضلات ناشی از این امر را حل و فصل کنیم. البته باید توجه داشت حمایتهای حساب نشده و بیش از اندازه خود میتواند منجر به افزایش بیشتر آمار زنان سرپرست خانوار شود بنابراین حمایتها باید بسیار حساب شده و دقیق با مطالعه تمامی جوانب و نکات منفی و مثبت همراه باشد تا از سوی دیگر موجب ایجاد معضلات تازهای در جامعه نشود.
اما در حال حاضر ما با تفریط در این زمینه مواجهیم و در عمل حمایت خاصی از این زنان نمیشود!
بله حرف شما درست است و در حال حاضر حداقل حمایتها هم انجام نمیشود، اما در عین حال قوانین حمایتی برای حمایت از زنان سرپرست خانوار نباید به گونهای باشد که طلاق را تسهیل کند بنابراین قوانین باید جامع، کامل و مانع باشد.
آقای سعیدی با توجه به اینکه افزایش آمار زنان سرپرست خانوار نشانهای از رشد آسیبهای اجتماعی است و از سوی دیگر این زنان بیشتر در معرض آسیبها قرار دارند مجلس برای حمایت از آنها چه برنامهای دارد؟
بسیاری از زنان سرپرست خانوار به دلیل مطلقه شدن ناگزیرند خودشان بار زندگی را به دوش بکشند و اصلیترین مشکل این زنان خوردن برچسب مطلقه و آغاز نگاهی منفی همزمان با این رخداد است بنابراین باید فرهنگ جامعه را تغییر داد. هزار و یک دلیل موجب میشود تا زنی از همسرش جدا شود، اما این نگاه منفی سرآغازی برای بسیاری از محرومیتهای اجتماعی برای زنان مطلقه سرپرست خانوار است. بنابراین مجلس یکی از موضوعاتی را که در دستور کار قرار داده در طرح تعالی جمعیت و خانواده و بحثهای فرهنگسازی در همین زمینههاست. اولویت دادن به زنان سرپرست خانوار در استخدامها از موضوعات دیگری است که باید به آن توجه شود.