سرویس سبک زندگی جوان آنلاین: دکتر عبدالعظیم کریمی دانشآموخته رشته روانشناسی مؤلف بیش از دهها کتاب و صدها مقاله در حوزۀ روانشناسی و تعلیم و تربیت است که ازجمله میتوان به «تربیت چه چیز نیست؟»، «آموزش به مثابه پرورش»، «تربیت در طبیعت»، «روانشناسی رشد»، «تربیت طبیعی در مقابل تربیت عاریهای» و «الگوهای نمادین در تعلیم و تربیت نامرئی» اشاره کرد که ما در اینجا به دو اثر اخیر این نویسنده و پژوهشگر علوم تربیتی و روانشناسی میپردازیم. کتاب «تربیت طبیعی در مقابل تربیت عاریهای» از سوی انتشارات انجمن اولیا و مربیان و کتاب «الگوهای نمادین در تعلیم و تربیت نامرئی» از سوی نشر عابد روانه بازار شده است.
تربیت طبیعی در مقابل تربیت عاریهای
کتاب حاضر با عنوان «تربیت طبیعی در مقابل تربیت عاریهای» به مباحث تربیتی از زاویه جدیدی نگاه میکند و آن هم مقایسه و مقابله دو نوع تربیت با هم است. واژه «تربیت طبیعی» به این معنا است که کودک باید طوری تربیت شود که بتواند فطریات و درونیات خودش را زنده کند. درواقع در این روش تربیتی، مربی چیز جدیدی به متربی آموزش نمیدهد، بلکه کودک را به کشف و اکتشاف داشتههایش میرساند، و این مسیر سفر به درون را برای کودک هموار میکند. در مقابل، تربیت عاریهای مبنایش علوم صنعتی و دانستههای غیرفطری است که درواقع نوعی سفر به بیرون است و از داشتههای خدادادی و فطریاش غافل میشود.
مؤلف در این کتاب بر آن است تا با این مقایسه و آشنایی مختصر با دو نوع تربیتی طبیعی و عاریهای، از آثار سوء یا ناخواسته تربیت عاریهای جلوگیری شود. در فصل اول کتاب با ارائه نظرات مختلف در مورد تعلیم و تربیت، ضرورت پرداختن اساسی به روشهای تعلیم و تربیت طبیعی مورد اشاره قرار میگیرد و نقش این نوع تربیت بر شکلدهی درونی رفتارها و ارزشها مورد بررسی قرار میگیرد. بخش اصلی کتاب را فصل دوم آن تشکیل میدهد که به تمایزات اساسی بین روش تربیتی طبیعی و عاریهای میپردازد و مباحثی پیرامون این دو روش ارائه میشود. استفاده از سخنان بزرگان و اندیشمندان میتواند بر نفوذ مطالب ارائه شده از سوی نویسنده در دل مخاطب تأثیر بسزایی داشته باشد؛ از این رو در سراسر کتاب و بهخصوص در صفحات پایانی آن به این نکتهها و راهبردهایی که از سوی مربیان بزرگ است اشاره شده است.
الگوهای نمادین در تعلیم و تربیت نامرئی
کتاب «الگوهای نمادین و غیرکلامی در تعلیم و تربیت نامرئی» از کتابهایی است که در حوزه ارتباط غیرکلامی به نگارش در آمده است. در این کتاب مؤلف، که خود ادعای بزرگی در این حوزه ندارد، سعی کرده است که از فضای ارتباطهای غیرکلامی در حوزه تعلیم و تربیت استفاده کند. کریمی در این کتاب اشاره میکند که تعلیم و تربیت مستقیم و روشهای جاری در تعلیم و تربیت عوارض آسیبزایی دارد که باید از آنها پرهیز کرد و به جای آنها باید از الگوهای نمادین و غیرکلامی استفاده شود؛ چراکه تأثیر و نفوذش بیشتر است. در این کتاب انواع شیوههای تربیتی از طریق ارتباط غیرکلامی (دیداری، تصویری، نمادین) در قالب پیامهای غیرمستقیم با سبکهای زبانشناختی و زیباییشناسی مورد استفاده قرار میگیرد. این کتاب در چهار فصل نوشته شده است که در فصل اول پیشینه و قدمت کاربست الگوهای نمادین در فرهنگ دیرینه تاریخ، واژهشناسی فرهنگ نمادها، ویژگیهای بیان نمادین در تعلیم و تربیت نامرئی، مفهوم نماد در دوران معاصر، تقسیمبندیهای نماد و نشانه در زبانشناسی و علم ارتباطات و نحوه استفاده از زبان نمادین در فرآیند تربیت دینی معرفی شده است. در فصل دوم روشها و راهبردهای عملی در جریان تعلیم و تربیت غیرکلامی بهخصوص در فرآیند تدریس و آموزش در قالب کلاس درس و نوع ارتباط معلم با فضای کلاس ارائه گردیده است. در فصل سوم از جلوهای گویا و عمیق در زبان نمادین یعنی سکوت و خاموشی صحبت به میان آمده است. در فصل چهارم اهمیت «نما» و «نگاه» و نقش این دو در کنشوریهای نامرئی بین مربی و متربی و انتقال پیامهای نمادین از طریق علائم غیرکلامی بیان شده است. دو کتاب معرفی شده و سایر آثار تربیتی مؤلف برای والدینی که به دنبال تربیت علمی و همهجانبه فرزندان خود هستند بسیار مفید است.