مذاکرات امریکاییها و طالبان با حضور عربستان، پاکستان و امارات متحده عربی از دیروز در امارات شروع شد؛ مذاکراتی که دولت افغانستان یک طرف آن به حساب نمیآید.
چند روز بعد از نشست سهجانبه وزرای خارجه چین، افغانستان و پاکستان در کابل، روز گذشته طالبان پای میز مذاکره با امریکا حاضر شد؛ مذاکراتی که نمایندگان اسلامآباد، ریاض و ابوظبی هم در آن حضور دارند. گفته میشود طالبان با میانجیگری چین حاضر شده به مذاکرات صلح افغانستان ملحق شود. وانگیی، وزیر خارجه چین در نشست سهجانبه روز شنبه در کابل گفته بود که گروه طالبان باید از جنگیدن دست بردارد و به چهار دهه جنگ افغانستان پایان دهد. در حالی که امریکاییها تا کنون چند دور با طالبان مذاکره کردهاند، دور جدید مذاکرات آنها با طالبان که از دیروز در امارات شروع شده، پس از نامه دونالد ترامپ رئیسجمهور امریکا به عمران خان، نخستوزیر جدید پاکستان کلید خورده است؛ نامهای که ترامپ در آن از دولت پاکستان خواست به روند مذاکرات صلح به بنبست رسیده با طالبان کمک کند. هرچند متن این نامه منتشر نشده، ولی برخی منابع افغان میگویند که ترامپ در عوض کمک پاکستان به روند صلح، وعده کرده که مناسبات تنش آمیز با پاکستان را به وضع سابق برگرداند.
طالبان با نماینده دولت گفتوگو نمیکند
در حالی که طالبان پیش از این هرگونه مذاکره با امریکا را منوط به خروج نیروهای امریکایی کرده بود، مذاکرات با امریکا و نمایندگان پاکستان و امارات و عربستان را از دیروز در امارات بدون حضور رسمی نمایندگان دولت افغانستان شروع کرد. طالبان گفته که در صورتی با دولت وارد مذاکره مستقیم خواهد شد که بر سر آینده پایگاهها و نیروهای امریکایی به یک توافق دست پیدا کند. البته شاه حسین مرتضوی، معاون سخنگوی ریاست جمهوری افغانستان دیروز یک شنبه به رادیو آزادی گفته که هرچند از تلاشهای زلمای خلیل زاد نماینده امریکا در مذاکرات حمایت میکند و خلیلزاد «اقداماتش در هماهنگی با حکومت افغانستان بوده است»، ولی تأکید کرده که مذاکره با طالبان را هیئت مذاکره کنندۀ حکومت انجام خواهد داد. در همین راستا، حمدالله محب، مشاور شورای امنیت افغانستان که برخی از تعبیر مهمان ناخوانده برای او استفاده کردند به امارات رفته تا در مذاکرات شرکت کند. این در حالی است که ذبیحالله مجاهد، سخنگوی طالبان گفته که هیچ دیداری با نمایندگان دولت کابل در امارات متحده عربی انجام نمیشود. مجاهد در حساب توئیتر خود نوشته است: در آنجا صرفاً با طرف امریکایی در حضور نمایندگان چند کشور درمورد مسائل عمده بحث میشود. شبکه آوا هم گزارش کرد امریکاییها صرفاً وعده سپردهاند که در حاشیه این نشست نماینده دولت افغانستان را در جریان مذاکرات قرار دهند.
مذاکرات بی فایده؟
چشمانداز مذاکرات هنوز مشخص نیست، ولی برخی منابع میگویند هدف مذاکرات ادغام طالبان در روند سیاسی افغانستان است. یک روز قبل از شروع مذاکرات در امارات، گلبدین حکمتیار، رهبر حزب اسلامی افغانستان از طالبان خواسته بود به تیم انتخاباتی او که «مجموعهای از احزاب سیاسی افغانستان» است، بپیوندند و در انتخابات ریاست جمهوری سهم بگیرند. به گفته حکمتیار این کار باعث ایجاد حکومتی جدید میشود که طالبان نیز در آن تأثیرگذار خواهند بود و در تشکیل آن نقش خواهند داشت. همزمان با شروع مذاکرات، وزارت دفاع افغانستان دیروز طی بیانیهای اعلام کرد، بهرغم ورود به فصل سرد زمستان، نیروهای امنیتی دفاعی این کشور برنامههای جامعی برای تشدید عملیات علیه طالبان دارند. وحید مژده کارشناس مسائل افغانستان که زمانی در وزارت خارجه طالبان فعال بوده در گفتوگو با خبرگزاری آوا با اشاره به چشمانداز مذاکرات گفته است: مشکل بزرگ اینجاست که طالبان میگوید تا زمانی که بحث حضور نیروهای خارجی فیصله داده نشود با افغانها مذاکره نمیکنند. به گفته وی، طالبان به خلیلزاد گفته است که مشکل افغانستان دو بُعد داخلی و خارجی دارد و تا زمانی که بعد خارجی آن حل نشود ما با دولت افغانستان مذاکره نمیکنیم. به باور مژده، اگر امریکاییها بر این نظر باشند که حتی یک پایگاه هم در افغانستان داشته باشند، تمام مذاکرات بیفایده خواهد بود.