تحولات رسانه در دوران اخیر
آقای دکتر سید مرتضی موسویان، رییس مرکز فناوری اطلاعات و رسانه‌های دیجیتال وزارت ارشاد در ابتدای این برنامه درباره تولد رسانه‌های نوین و به حاشیه رفتن رسانه‌های قدیمی گفت: در گذشته رادیو وجود داشت اما امروز ابزارها تغییر کرده. در رسانه‌ها مهم افرادی هستند که محتوا می‌سازند. این امکان امروز برای همه فراهم شده که محتوا بسازند. من رسانه‌ای را دیجیتال می‌دانم که تعامل در آن وجود داشته باشد و مخاطب امکان بازیگری داشته باشد. در هزاره سوم ویژگی بارز رسانه این است که همه کار را همگان انجام خواهند داد. هر فردی هم سازنده پیام است و هم منتقل‌کننده آن و هم گیرنده آن. در ادامه آقای دکتر میلاد دخانچی، دانش‌آموخته دکترای رشته مدیریت و فعال‌رسانه‌ای درباره نقش رسانه‌ها درباره تغییر پیام عنوان کرد: این‌که ابزار خودش پیام و محتوا را می‌سازد نکته ساده‌ایست که درس نخست رسانه است. من تعجب می‌کنم که چرا آقای موسویان این بحث را مطرح کردند. موسویان در پاسخ گفت: این‌که رسانه خودش ابزار است امروز دیگر مطرح نیست. این‌که پیام به درد چه کسی بخورد امروز مهم شده و در گذشته ابزار حکم فرمایی می‌کرد و شما را محدود می‌کرد. دخانچی سپس اظهار داشت: من قویاً با این گزاره مشهور که رسانه‌های نوین رسانه‌های گذشته را کنار زده‌اند مخالفم و چیزی شبیه به افسانه است چون رسانه‌های گذشته هنوز از بین نرفته‌اند و هستند.
سپس آقای روح‌الله مؤمن‌نسب، رییس مرکز آموزش سواد فضای مجازی و کارشناس فضای مجازی عنوان کرد: امروز میلیون‌ها پیام توسط مردم مخابره می‌شود اما مهم این است که آیا هر پیام میلیون‌ها بار دیده می‌شود؟ این مهم است. امروز همه چیز هوشمندتر از انسان شده‌اند و در مرحله وب4 هستیم. هر فردی در این روزگار در جریانِ بخشی از اخبار است و در جریان سایر اخبار نیست. از لحاظ تجربی دیده‌ام که رسانه‌ها می‌مانند مثل روزنامه‌ها که هنوز هستند. سپس آقای مهندس غلامرضا نوری، مدیرکل تولید و توزیع محتوای در فضای مجازی درباره این که چه تحولی رسانه امروز پیدا کرده که احساس شده مدیر تولید و حتی توزیع نیاز دارد گفت: یک نکته را باید توجه کنیم که فضای مجازی، معماری حکمرانی را در دنیا تغییر می‌دهد. ما در فرایند این تغییر هستیم و این بی‌قراری به قرار نرسیده و این در همه جای دنیا امروز وجود دارد. همچنین پیام‌رسان‌ها زیست‌بوم رسانه‌ای را تغییر داده‌اند.
در ادامه برنامه آقای محسن رضایی، مدیر مرکز تلویزیون‌های تعاملی گفت: در ایران برخی کلمات را ترجمه می‌کنیم و گرفتار ترجمه نادقیق و خط سیر اشتباه آن می‌شویم. اگر کلماتی مثل رسانه نوین را ریشه‌یابی کنیم و توجه کنیم که رسانه یعنی واسطه و ابزار بیان به این نتیجه خواهیم رسید که این‌گونه نیست که رسانه‌ای برود و چیز جدید جایش بیاید بلکه همان چیز است و شکل و قابلیت‌هایش عوض می‌شود. مثلاً همین تلویزیون تعاملی همان تلویزیون است و فقط قابلیت‌های جدیدی دارد. نباید بگوییم این جای تلویزیون را گرفته بلکه ابزار تسهیل‌گری است که تلویزیون بهتر بتواند کارش را پیش ببرد. آقای دکتر امیدعلی مسعودی، عضو هیات علمی دانشگاه سوره و کارشناس رسانه با اشاره به سخنان رضایی گفت: رسانه‌های جدید تنها امکانات جدید را اضافه نکرده‌اند بلکه روابط جدیدی را نیز تعریف کرده‌اند. این‌ها دموکراسی و حضور مردم را بازتعریف کرده‌اند. مردم توانایی حرف زدن پیدا کرده‌اند و نمی‌توان جلوی صدای آن‌ها را گرفت و می‌بینیم که گاهی دستگاه‌های رسمی از مردم عقب می‌مانند. برای این مسائل برنامه‌ریزی نداریم. آیا ما در سند چشم‌انداز این موضوعات را دیده‌ایم؟
مدیریت اینترنت
در ادامه مؤمن‌نسب درباره بحث مدیریت اینترنت عنوان کرد: اینترنت را آمریکا به‌وجود آورد و مرکز آن را NSA قرار داد. آیکان و World Wide Center همه در آمریکا هستند. الان می‌گویند روسیه تصمیم گرفت تا ترامپ را رییس‌جمهوری کند. این را از چه طریق انجام دادند؟ گفته می‌شود با کمک هوش مصنوعی. این‌جا دیگر رسانه مطرح نیست. موسویان نیز در این‌باره گفت: ناظر به بحث آقای مؤمن‌نسب باید بگویم CNN یک برنامه‌ای ترتیب داده بود درباره شکست رسانه‌های سنتی در مقابل رسانه‌های نوین در انتخابات کلینتون که اهالی رسانه‌های سنتی می‌گفتند ما میدان را به رسانه‌های نوین باختیم. بحث آقای مؤمن‌نسب از این جهت قابل اهمیت است که درست است ابزارها تغییر می‌کنند اما آن چه بازیگری را به اوج می‌رساند آدم‌هایی هستند که در این‌جا قرار می‌گیرند.
موسویان همچنین درباره حکم مقام معظم رهبری به اعضای شورای عالی فضای مجازی گفت: ایشان در بند سوم این حکم می‌فرمایند ما باید به جایی برسیم که در این حوزه مقررات‌گذار شویم و عدالت‌محور و اخلاق‌محور آن را رقم بزنیم. در شرایط فعلی ما هنوز در این زمینه وضعیت انفعالی داریم. محسن رضایی هم گفت: سال 84 بود که نخستین اجلاس WSIS در تونس برگزار شد و در آن جا ما یکی از پیشروهای طرح بحث حکمرانی آمریکا بر اینترنت بودیم و گفتیم این برای دنیا بد است. آن جا این بحث‌ها مطرح بود که آیکان واگذار شود یا بخش‌های دیگر مدیریتی و کنترلی. برای مثال رییس جلسه که نماینده کشور یونان بود گفت: آقای آمریکا! تو از هوا آمده‌ای در خانه من و نه مرز کشور من را قبول داری و نه دیوار خانه من. من نمی‌خواهم این گونه وارد حریم خصوصی من بشوی.
موسویان در ادامه درباره بحث تجربه شبکه ملی اطلاعات در کشورها عنوان کرد: در ابتدای این جریان آمریکاست که همه دیتاهایش از مسیر خاصی وارد می‌شود و خارج می‌شود. دوم چین است که موفق به ایجاد شبکه ملی اطلاعات به معنای کاملش شده. دلیل عدم موفقیت ما در این حوزه این بوده که ما هنوز قدرت ساخت سخت‌افزار را نداریم. کره‌جنوبی که در ارائه سرویس‌های دولتی به مردم نمره یک را می‌گیرد و حتی از آمریکا، نروژ و سوئد هم جلوتر است، جدی گرفتن مردم و بازی دادن حقیقی آن‌ها و فرهنگی کار کردن دلیل موفقیتش بوده است. گاهی مردم یک چیزی را باور دارند که برایشان مفید است اما انکار می‌کنند و برعکس عمل می‌کنند. مثل استفاده از اینترنت ملی و پیام‌رسان داخلی. ما در این زمینه‌ها ضعف داریم. مؤمن‌نسب درباره این عدم اطمینان مخاطب به استفاده از چیزهایی که به نفعش است اظهار داشت: ما الان در جنگ اراده‌ها هستیم که موسیقی‌ها، رمان‌ها و... کنترل ذهن و اراده مردم را در اختیار می‌گیرند. مرحوم آیت‌الله حائری شیرازی در درس اخلاقشان استعمار جدید را استعمار فکر می‌دانستند و می‌گفتند استعمار به مردم می‌گوید ما به‌جای شما فکر می‌کنیم و هر چیزی که لازم دارید قبل از این‌که بدانید برای شما تعریف می‌کنیم و به شما ارائه می‌دهیم. ما ظرافت‌های فضای جدید را نمی‌شناسیم و با بمباران مردم توسط اخباری که این چیزها به نفع شماست اتفاقاً آن‌ها را زده می‌کنیم.
