نمایندگان کارگری از شرکت‌های پیمانکاری به‌عنوان برده‌داری نوین یاد می‌کنند، اما این تنها بخشی از ماجراست و عملکرد ناقص و نادرست برخی پیمانکاران هم موجب نارضایتی مردم شده است.
به تازگی هم یکی از اعضای شورای شهر پایتخت با تأکید بر شرایط سخت اقتصادی، از شهردار خواست عملکرد پیمانکاران و برون‌سپاری‌ها را ارزشیابی کند. شهربانو امانی با اشاره به اینکه شرایط اقتصادی آستانه تحمل مردم را پایین آورده است ضمن انتقاد به برخورد خشونت‌آمیز پیمانکاران منطقه ۱۹ با یک شهروند کهنسال تأکید کرد: باید عملکرد پیمانکاران به صورت جدی رصد شود.
این عضو شورای شهر با بیان اینکه شهردار منطقه عذرخواهی و پیمانکار را فسخ قرارداد کرده است، به برون‌سپاری‌های شهرداری انتقاد کرد و گفت که به برون‌سپاری‌هایی که در شهرداری اتفاق می‌افتد کنترل کافی وجود ندارد و برخی پیمانکاران سال‌هاست که در یک محدوده یا ناحیه مشغول به کار هستند. شهردار جدید و معاونت خدمات باید پیمانکاران و برون‌سپاری‌ها را ارزشیابی کنند و مطمئن شوند که آیا به تعهدات خود عمل می‌کنند یا خیر؟
سازوکار دقیقی وجود ندارد
نحوه برخورد برخی پیمانکاران شهرداری با مردم یک پای حوادثی است که شهرداری‌ها باید پاسخگوی آن‌ها باشند، نکته اینجاست که شهرداری‌ها ادعا می‌کنند برای کارکرد بهتر مجبور به برون سپاری و استفاده از پیمانکاران هستند، اما منتقدان تأکید می‌کنند در سایه نبود نظارت دقیق بر عملکرد پیمانکاران این استفاده افراطی از پیمانکاران به آفت مدیریت شهری بدل شده است.
به نظر می‌رسد در این میان سازوکار دقیقی برای انتخاب پیمانکاران وجود ندارد یا دست‌کم نظارت سفت و سختی روی فعالیت آن‌ها صورت نمی‌گیرد، گواه این ادعا نیز خبر‌هایی است که تاکنون از گوشه و کنار کشور منتشر شده و روح جامعه را جریحه‌دار کرده است.
برای نمونه می‌توان به خودسوزی دو دستفروش ۳۴ ساله و ۴۳ ساله خرمشهری و تبریزی در سال‌های پیش اشاره کرد یا از مرگ دستفروشی در تهران نوشت که هنگام درگیری با پیمانکاران شهرداری منطقه ۴، جان خود را از دست داد.
هر چند از این حوادث مدت‌ها می‌گذرد، اما دعوای اخیر معبربان‌های شهرداری تهران با فروشندگان دوره‌گرد بار دیگر لزوم توجه ویژه به نحوه فعالیت پیمانکاران و تجدید‌نظر در نحوه انتخاب آن‌ها را یاد‌آور می‌شود.
کسر کار به جای مرخصی
از سوی دیگر اکثر قریب به اتفاق پیمانکار‌هایی که در شهرداری تهران فعالیت دارند، به هیچ کدام از کارگران شهرداری تهران حقوق قانونی که باید پرداخت شود، پرداخت نمی‌کنند و حقوق قانونی کارگر رعایت نمی‌شود.
حداقل حقوقی که شورای عالی کار اعلام می‌کند شامل بن کارگری، حق مسکن، حق اولاد، اضافه‌کاری، شب‌کاری و بسیاری موارد دیگر نادیده گرفته می‌شود.
بیش از ۹۰ درصد کارگران شهرداری در روز‌های جمعه و ایام تعطیل سر کار حاضر می‌شوند، اما از باغبان تا رفتگر خیابان، بدون استثنا اضافه‌کاری به آن‌ها پرداخت نمی‌شود. تحت عنوان‌های مختلف از کارگران برگه‌های سفید امضا می‌گیرند. شرکت‌های پیمانکاری با کارگران قرارداد ساعتی می‌بندند که این خلاف دستورالعملی است که از سوی شهرداری مرکز اعلام شده است.
به کارگیری کارگر شهرداری به صورت ساعتی، خلاف ماده ۱۵ فصل سوم قانون کار است. شواهد نشان می‌دهد غالباً در شهرداری تهران چیزی تحت‌عنوان شب کاری پرداخت نمی‌شود! کارگری که جمعه و روز تعطیل سر کار می‌آید، نه‌تن‌ها اضافه‌کار به او نمی‌دهند، بلکه ۴۰ درصد افزون به خاطر تعطیل کاری را هم نمی‌دهند و حتی کرایه ماشین رفت و آمد به محل کار را هم نمی‌گیرد. تأسف‌آورتر اینکه اگر کارگر روز تعطیل سر کار نیاید، برایش دو روز کسر کار می‌زنند. پیمانکار تمام مزایای مربوط به کارگر را از شهرداری می‌گیرد، اما در شهرداری ناظران بر عملکرد شهرداری حساسیت لازم را ندارند. البته شاید هم برخی از آن‌ها زیاد تقصیر نداشته باشند، چون نسبت به مسائل کارگری توجیه نیستند و آشنایی با اصول کارگری و اصول پیمان را ندارند.
در بحث نظارت شهرداری، دو مورد وجود دارد، اول اینکه نسبت به مسائل کارگری آگاه نیستند که این مشکل با آموزش حل می‌شود و دوم اینکه به منابع انسانی ابزاری نگاه می‌کنند و البته حمایت از پیمانکار بی‌فایده
هم نیست.
