امسال نيز با گرم شدن هوا ملخ ها هجوم خود را به مزارع استانهاي خراسان رضوي، سيستان وبلوچستان،گلستان واستانهاي ديگر آغاز كردند. در آغاز مبارزه با اين حشرات مسئولان جهاد كشاورزي ضمن هشدار به كشاورزان اقدامات پيشگيرانه اي را ازجمله سم پاشي مزارع ومحل حضور ملخها را در دستور كار خود قرار دادند.
هرچند اين اقدام تا حدودي جلوي خسارت ها را گرفته ، اما برخي از كارشناسان در خصوص استفاده از انواع سموم كه مي تواند آثار مخربي برمحيط زيست وسلامت انسان بگذارد هشدار مي دهند.
*********
هجوم ملخ ها به مزارع مغان
با وجود اینکه حمله ملخ ها به مزارع در برخی استانها هر سال تکرار می شود اما در بهار امسال هجوم این حشرات به مزارع مغان اردبیل پیش از موعد همیشگی اتفاق افتاد. گویا خشکسالی و کاهش بارندگی
سبب تکامل زودرس این حشرات شد( سن تبدیل پوره به حشره کامل از هفت به چهار روز کاهش یافت) و این مسئله هجوم زودهنگام ملخها را به دنبال داشت.
خلیل نیکشاد معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی استان اردبیل دراين خصوص مي گويد:هرساله ساله ملخ های بومی منطقه در خردادماه به مراتع و مزارع هجوم می آوردند در حالی که امسال این حملات قبل از خرداد آغاز شد.ملخ های بومی این منطقه از گونه های مراکشی، ایتالیایی و آسیایی هستند و به علت سهل انگاری کشور آذربایجان در این منطقه رشد و نمو می کنند.
وي در خصوص ميزان خسارت وارده مي گويد: خوشبختانه با اقدام پيشگيرانه و به موقع تاكنون خسارتي به مزارع وارد نشده است وتوانستيم هجوم ملخها را به كنترل خود درآوريم، با استفاده ازسموم کم خطر و استاندارد توانستیم بیش از هشت هزار هکتار از مزارع را کانون کوبی کنیم و انتظار می رود سطح مبارزه به بیش از 26 هزار هکتار برسد.
ورود ملخها به رشتخواروچند شهرديگر!
اواخر اردیبهشت ماه سال جاری در خبرها آمده بود ملخهاهجوم خودرا به منطقه رشتخوار دراستان خراسان جنوبي اغاز كردند. اين حشرات به داخل خانه ها هجوم برده و روی ظروف، مواد غذایی، رختخواب‌ها و در کف و سقف خانه‌ها جای گرفته و برای ساکنان منازل ایجاد مزاحمت کردند.رضا اسدي رییس امور گیاهی اداره جهاد کشاورزی رشتخواربا تائيد هجوم ملخها به منازل ومزرعه كشاورزان ، مي گويد: اين ملخها بومي منطقه هستند وخسارت جدي بر جاي نگذاشتند چرا كه با سم پاشي مزارع گندم وجو خطر آنها به كلي رفع شده است .
البته هجوم ملخها تنها به اين دو منطقه ختم نشد. اين حشرات به مزراع سيستان وبلوچستان ،جوين در استان خراسان رضوي ، گلستان رودبار ومراوه تپه،ايلام ،آبدانان ودماوند اران وبيدگل نيز يورش بردند .هرچند برخي ازمسئولان جهاد كشاورزي اين مناطق از بي خطري هجوم ملخها خبردادند اما خسارتهايي كه ملخها به مزارع كشاورزان استان گلستان زدند ادعای بي خطر بودن حمله ملخها به مزارع گندم را كمرنگ كرد.
حسین حاجی آبادی سرپرست جهاد کشاورزی علی آبادکتول با رد اين ادعاها مي گويد:هجوم ملخها به مزارع اين شهرستان 50 میلیون ریال خسارت وارد كرد و 9 هکتار از اراضی کلزا 100 درصد دچار خسارت و سه هکتار از اراضی جو نیز 15 درصد خسارت وارد شد.
سرپرست جهاد کشاورزی علی آبادکتول مي افزايد: برای اولین بار بعد از گذشت 24 سال بطور غیرمنتظره ملخ بومی علاوه بر هجوم به مزارع گندم وجو در مزارع زودکشت کلزا و برخی مزارع کلم نيز مشاهده شد كه با انجام سمپاشي جلوي وارد آمدن خسارت آنها گرفته شد.
شهرستان تايباد در خراسان جنوبي نيز از جمله مناطقي بود كه از گزند حمله ملخ ها در امان نماند .
مدير جهاد كشاورزي شهرستان تايباد در اين خصوص مي گويد: میزان زیان وارده به کشاورزان منطقه بر اثر هجوم ملخ ها قریب به یک میلیارد ریال برآورد شده است که حدود ۷۰۰هکتار از زمین های کشاورزی و مزارع کشت دیم را، دچار آسیب کرده و کشاورزان را با مشکلات عدیده ای روبه رو ساخته است.
رضا زارع ادامه مي دهد: سم پاشي در مناطق پلبند، پشته، جوزقان، خیابان، پساوه، سرخسرا، چهاربرجی، سرداب و مشهد ریزه در حال انجام است واكنون هجوم ملخها را به كنترل دراورديم.
اماهجوم ملخ ها به مناطق شهری و روستایی شهرستانهای دماوند و فیروزکوه از حدود سه ماه قبل، مشکلاتی برای مردم و کشاورزان ایجاد کرده است به گفته كارشناسان جهاد كشاورزي ملخها
به علت چرای بی رویه دام و بارندگی زیاد امسال 10 هزار هکتار از اراضی را آلوده کرده اند.
روستاهای گاوده، درده، سرانزا، سرخه دشت، امین آباد، حصار بن، زرین دشت و سیمین دشت بیشترین هجوم ملخ ها را به خود دیده اند.
كارشناسان در خصوص اینکه چرا ملخها با گرم شدن هوا به مزارع حمله مي كنند معتقدند مراتع زیستگاه اصلی ملخها هستند که به دلیل خشکسالی و تخریب مراتع یا تبدیل آن به مزارع و نبود علف برای تغذیه، به سوي مزارع گندم وجو هجوم مي اورند.
اما در ميان 100گونه انواع ملخ موجود دركشور ملخ مراكشي مشهورتر وپرخسارتتر ازهمه است. ملخ مراکشی اولین بار 80 سال قبل در ایران شناسایی شد و این حشره مراتع شرق استان گلستان را برای زندگي برگزید.
طبق اعلام کارشناسان، یک ملخ می تواند روزانه به اندازه وزن خود تغذیه داشته باشد و اگر هر ملخ دو گرم وزن داشته باشد و با احتساب حدود چهار میلیون ملخ در هکتار، روزانه هزاران تن علوفه خوراك ملخها می شود.
راه حل مبارزه با اين حشرات
درحالي كه هرسال مقادير قابل توجهي سموم براي ازبين بردن آفات گياهي بكار گرفته مي شود، اما تاثير منفي آن بر محيط زيست بسيار بيشتر ازتاثيرات سودمندش است . با توجه به سابقه طولانی مبارزه با ملخ به روش شیمیایی وبا استفاده ازسم کلره وفسفره، استفاده ازاین آفت کش ها درمراتع، خطرات زیست محیطی برای دام وانسان وحیات وحش به دنبال دارد.
بنابراین بهترین روش کنترل جمعیت ملخ دردرجه اول سالم سازی محیط زندگی ملخ ازطریق اصلاح واحیاء مراتع ازطریق مدیریت اصولی و بهره برداری بهینه ازطریق ایجاد تعادل دام ومرتع وتقویت پوشش گیاهی است. دردرجه دوم، مبارزه بیولوژیک واستفاده عوامل کنترل کننده طبیعی نظیر انواع حشرات مفید وپرندگان مثل سارگلو قرمز كه بطور غریزی ازدشمنان طبیعی ملخ بوده پیشنهاد شده است.
درگذشته از پرنده سارگلو قرمز برای از بین بردن ملخ ها بسیار استفاده می شد. روش مبارزه اين پرنده با ملخها به اين صورت است كه این پرنده عده ای ازملخ ها را خورده وبقیه را نیز فقط با منقار تیزخود نصف مي كند ومبارزه را درمحل تجمع ان آنقدر ادامه می دهدتا تعداد ملخها به شدت كاهش يابد. از انجا که هر سارگلو قرمز می تواد روزانه حدود1000 ملخ شکار کند با حمایت ازاین پرنده مي توان ازمصرف بی رویه سموم که خطرات زیست محیطی دارد جلوگیری كرد.
شکاراین پرنده مفید طبق مصوبه 42 شورای عالی حفاظت محیط زیست ممنوع بوده وبه عنوان پرنده حمایت شده مورد حمايت قرار گرفته است.
