واكاوي مطالبات امسال رهبر معظم انقلاب در حوزه‌ اقتصاد و فرهنگ

نقش مردم و دولت در مديريت جهادي اقتصاد و فرهنگ

نفس نامگذاري هر سال و اعلام آن هنگام تحويل سال، مسير و چشم‌انداز مسئولان و مردم را مشخص مي‌كند. نامگذاري سال‌ها توسط رهبري در واقع يك نشانه‌گذاري اساسي و سياستگذاري راهبردي و جهت‌دهي اجرايي محسوب مي‌شود كه با توجه به شرايط كشور ازضرورت حياتي برخوردار است.
اين نامگذاري‌ها مي‌تواند آثار و نتايج زير را دربر داشته باشد: 1 – ارائه سياست واحد در برنامه‌ريزي‌ها 2 – دميدن روحيه تفكرراهبردي در برنامه‌ريزي‌ها 3 ـ سوق دادن نظام برنامه‌ريزي كشور بر‌محور اولويت‌ها 4 – ايجاد وحدت رويه بين سيستم‌ها و واحدهاي انساني جامعه 5 ـ جهت دهي به نظام تبليغاتي و فرهنگ عمومي كشور بر‌اساس اولويت‌ها 6 – توجه بيشتر مسئولان و آحاد مردم به موضوعات اساسي واولويت هر سال 7 ـ به كارگيري سازمان‌يافته امكانات ومنابع درجهت تحقق شعار وعنوان محوري سال.


منظومه كامل اقتصادي در سال‌هاي اخير
مقام معظم رهبري براي اينكه كشور عزيزمان از نظر اقتصادي به درجه  مطلوب خود برسد، اسامي سال‌هاي اخير را با محوريت اقتصادي تعيين كرده‌اند كه اين شعارهاى سال حلقه‌هايى بود براى ايجاد يك منظومه كامل در زمينه مسائل اقتصادي؛ سال اصلاح الگوي مصرف، سال همت و كار مضاعف، سال جهاد اقتصادي، سال توليد ملي و حمايت از كار و سرمايه ايراني، سال حماسه سياسي و حماسه اقتصادي و سال اقتصاد و فرهنگ با عزم ملي و مديريت جهادي.
مقام معظم رهبري در ديدار كارگزاران نظام در تاريخ 3/5/1391 تأكيد كردند: «من سال ۸۶ در صحن مطهر على‌بن‌موسى‌الرضا (عليه الصلاة و السلام) در سخنرانىِ اول سال گفتم كه اينها دارند مسئله اقتصاد را پيگيرى مي‌كنند؛ بعد هم آدم مي‌تواند فرض كند كه اين شعارهاى سال حلقه‌هايى بود براى ايجاد يك منظومه كامل در زمينه مسائل اقتصاد؛ يعنى اصلاح الگوى مصرف، مسئله جلوگيرى از اسراف، مسئله همت مضاعف و كار مضاعف، مسئله جهاد اقتصادى و توليد ملى و حمايت از كار و سرمايه ايرانى. ما اينها را به عنوان شعارهاى زودگذر مطرح نكرديم؛ اينها چيزهايى است كه مي‌تواند حركت عمومى كشور را در زمينه اقتصاد ساماندهى كند؛ مي‌تواند ما را پيش ببرد. ما بايد دنبال اين راه باشيم. » مقام معظم رهبري اقتصاد و فرهنگ را در سال 93 به عنوان عرصه‌هاي قوي شدن ملت ايران و نقشه كلي به ‌سمت اقتدار ملي ترسيم نمودند كه با عزم ملي و مديريت جهادي قابل تحقق خواهد بود، البته الگو و مدل اقتصاد مقاومتي نيز بستري است براي افزايش قدرت ملي.  بررسي اجمالي نامگذاري سال 93 با تأكيد بر نقش و وظيفه آحاد مردم در تحقق آن، موضوع نوشتار حاضر است.

مفهوم اقتصاد مقاومتي
واژه اقتصاد مقاومتي اولين بار در ديدار كارآفرينان با مقام معظم رهبري در شهريور سال 1389 توسط ايشان مطرح گرديد و پس از آن در جلسات و بيانات متعدد به تبيين مفهوم و ابعاد آن پرداختند. ايشان در بيان مفهوم اقتصاد مقاومتي فرموده‌اند: «اقتصاد مقاومتي يعني آن اقتصادي كه در شرايط فشار، در شرايط تحريم، در شرايط دشمني‌ها و خصومت‌هاي شديد مي‌تواند تعيين كننده رشد و شكوفايي كشور باشد.» (16/5/1391)
اقتصاد مقاومتى معنايش اين است كه ما يك اقتصادى داشته باشيم كه هم روند رو به رشد اقتصادى در كشور محفوظ بماند، هم آسيب‌‌پذيرى‌‌اش كاهش پيدا كند، يعنى وضع اقتصادى كشور و نظام اقتصادى جورى باشد كه در مقابل ترفندهاى دشمنان كه هميشگى و به شكل‌هاى مختلف خواهد بود، كمتر آسيب ببيند و اختلال پيدا كند. ( ‌2/6/1391)
اقتصاد مقاومتي يعني آن اقتصادي كه مقاوم است؛ با تحريكات و تكانه‌هاي جهاني، با سياست‌هاي امريكا و غير‌امريكا زيرورو نمي‌شود؛ اقتصادي است متكي به مردم. ( 1/1/1393)
 بنابراين در يك عبارت كوتاه مي‌توان گفت: اقتصاد مقاومتي يعني اقتصاد دانش بنياد، مردم پايه، رشد مدار، عدالت‌محور، درون‌زا، برون‌گرا، مقاوم و مستحكم.

مفهوم فرهنگ
مقام معظم رهبري در بيان مفهوم فرهنگ فرموده‌اند: فرهنگ، يعني همين رسوم و آدابي كه بر زندگي من و شما حاكم است. فرهنگ، يعني باورها و اعتقادات ما و چيزهايي كه زندگي شخصي و اجتماعي و داخل خانه و محيط كسب يك جامعه با آنها روبه‏رواست. ( 10/1/1369)
به طور خلاصه مي‌توانيم بگوييم فرهنگ مجموعه‌اي است از: 1- اعتقادات و باورها 2- ارزش‌ها و شاخص‌ها 3- ملكات و گرايش‌ها 4- آداب، رسوم و رفتار.
مفهوم عزم ملي
عزم ملي يعني خواستن و اراده تك‌تك ملت كه تمامي افراد بدون ملاحظه خواسته‌ها و نيازهاي شخصي در آن مشاركت دارند. در عزم ملي، منافع جامعه بر منافع شخصي، گروهي و حزبي اولويت خواهد داشت و در يك كلام منافع ملي و كلان بر منافع خرد و مقطعي ارجحيت پيدا خواهد كرد.

مفهوم جهاد
جهاد در لغت به معناي مشقت و زحمت و توان و طاقت است. جهاد يعني تلاش در راه ارزش‌هاي والا... .
مقام معظم رهبري در بيان مفهوم جهاد فرموده‌اند:
جهاد يعنى حضور در ميدان با مجاهدت، با تلاش، با هدف و با ايمان؛ اين مي‌شود جهاد، لذا «جاهدوا بأموالكم و أنفسكم فى سبيل الله»؛ جهاد با نفس، جهاد با مال. . . يكى از انواع جهاد با نفس هم اين است كه شما شب تا صبح را روى يك پروژه تحقيقاتى صرف كنيد و گذر ساعات را نفهميد.  02/۰۴/۱۳۸۹ بيانات در ديدار اعضاى بسيجى‌ هيئت علمى دانشگاه‌ها.
هر گونه تلاش در مقابله با دشمن، مي‌تواند جهاد تلقي شود چون يك شرط جهاد، اين است كه در مقابله با دشمن باشد. اين مقابله، يك وقت در ميدان جنگِ مسلحانه است كه جهاد رزمي نام دارد؛ يك وقت در ميدان سياست است كه جهاد سياسي ناميده مي‌شود؛ يك وقت هم در ميدان مسائل فرهنگي است كه به جهاد فرهنگي تعبير مي‌شود و يك وقت در ميدان سازندگي است كه به آن جهاد سازندگي اطلاق مي‌گردد، البته جهاد، با عنوان‌هاي ديگر و در ميدان‌هاي ديگر هم هست. پس، شرط اولِ جهاد اين است كه در آن، تلاش و كوشش باشد و شرط دومش اينكه در مقابل دشمن صورت گيرد.
 20/۰۳/۱۳۷۵ بيانات در ديدار فرماندهان لشكر 27 محمد رسول‌الله (ص)
جهاد يعنى مبارزه. مبارزه علمى، اجتماعى، سياسى، مسلحانه؛ همه اينها مبارزه است. مبارزه يعنى تلاش پُر نيرو در مقابل يك مانع يا يك دشمن. اگر هيچ مانعى در مقابل انسان نباشد، مبارزه وجود ندارد. اگر انسان با اين موانع درگير شود و سعى كند آنها را از ميان بردارد، اين مى‌شود مبارزه. جهاد در زبان عربى عيناً به همين معناست؛ يعنى مبارزه. جهادِ در قرآن و حديث هم به همين معناست؛ همه جا به معناى جنگ مسلحانه نيست، البته يك جا با جنگ مسلحانه تطبيق مى‌كند، يك جا هم با جنگ غيرمسلحانه تطبيق مى‌كند. 20/۰۸/۱۳۸۳ بيانات‌ در ديدار رئيس‌جمهور و اعضاى هيئت دولت‌‌
پس در يك جمله مي‌توان گفت: جهاد يعنى مبارزه و تلاش پُر نيرو در مقابل يك مانع يا يك دشمن.

مفهوم مديريت جهادي
مديريت جهادي به مديريتي اطلاق مي‌شود كه از يكسو با علم و دانش روز بشري سر و كار دارد و از سوي ديگر با مفهوم جهاد، بار معنايي انقلابي و ارزشي آن، ارتباطي تنگاتنگ دارد. در اين نوع مديريت تأكيد بر عقلانيت مكتبي به معناي بهره‌مندي از جديدترين و به‌روزترين روش‌هاي مديريت اما با جهت‌گيري ارزشي و انقلابي است. مقام معظم رهبري در بيان مديريت جهادي فرموده‌اند: بايد روحيه خدمت به مردم با نيت خدايي و با تكيه بر علم و درايت يا همان روحيه مديريت جهادي حاكم باشد تا بتوان از مشكلات عبور كرد و به پيش رفت. اگر مديريت جهادي يا همان كار و تلاش با نيت الهي و مبتني بر علم و درايت حاكم باشد، مشكلات كشور، در شرايط كنوني فشارهاي خباثت‌آميزِ قدرت‌هاي جهاني و در شرايط ديگر، قابل حل است و كشور حركت رو به جلو را ادامه خواهد داد.
23/۱۰/۱۳۹۲ ديدار شهردار و شوراي اسلامي شهر تهران با رهبر انقلاب
پس مي‌توانيم بگوييم: مديريت جهادي يعني مديريت عالمانه، عقلاني، مردمي مبتني بر ارزش‌هاي الهي و انقلابي يا به عبارت ديگر مديريت دانش‌مدار، عقل محور، مردم‌گرا، ارزش بنياد، معنويت پايه. بر اين اساس مؤلفه‌هاي مديريت جهادي را چنين مي‌توان برشمرد:
1 ـ احساس تكليف و مسئوليت و وجدان كاري. 2 ـ سختكوشي، پركاري وسرعت عمل در كارها به عنوان ارزش اسلامي و ملي. 3 ـ كار با نيت الهي و معنويت. 4 ـ رعايت تقوا: تقواى فردى؛ تقواى سياسى؛ تقواى اقتصادى. 5 ـ تكيه بر علم و درايت و دانش و تخصص.6 ـ بهره وري و خدمت‌دهي مناسب. 7 ـ نهادينه كردن تكريم، اخلاق و ارزش‌هاي ديني. 8 ـ ارجحيت منافع و مصالح ملي بر منافع فردي و جناحي. 9 ـ كارآمدي و كارايي. 10 ـ سلامت سازماني و اهميت دادن به بيت‌المال. 11 ـ مردم‌گرايي. 12 ـ پويايي.13 ـ نوآوري.14 ـ انعطاف‌پذيري

   اقتصاد با عزم ملي
اقدامات محوري اقتصاد مقاومتي
براساس ديدگاه‌هاي مقام معظم رهبري در ابلاغ سياست‌هاي كلي اقتصاد مقاومتي و ساير بيانات براي تحقق اقتصاد مقاومتي بايد اقدامات محوري متعددي انجام پذيرد كه فهرستي از آنها به قرار زير است:
1- حركت مداوم و پويا در رشد اقتصادي.2- استفاده از فكر صاحبنظران و سرمايه بخش خصوصي و تشويق سرمايه‌گذاري‌هاي مردمي و فعال‌تر شدن واحدهاى كوچك و متوسط.3- حمايت از توليد ملى به ويژه صنعت و كشاورزى. 4- وظيفه‌شناسي افراد جامعه و عزم ملي و اراده راسخ. 5- استفاده از همه ظرفيت‌هاى دولتى و تأكيد بر سياست‌هاى اصل 44 .6- توانبخشى بخش خصوصى ازطريق قوانين و مقررات و بانك‌ها.7- كاهش وابستگي به درآمدهاي نفتي(بايد بين سرمايه و درآمد فرق گذاشت زيرا نفت، سرمايه است نه درآمد. اگر تنها با نفت‌فروشي بخواهيم مملكت را اداره كنيم يعني سرمايه‌فروشي مي‌كنيم.)
8- اهتمام به فرهنگ‌سازي صرفه‌جويي در ملت و دولت در مقابل اسراف و تبذير. 9- مديريت بهينه در مصرف و اصلاح الگوي مصرف.10- ترجيح فعاليت توليدي بر فعاليت‌هاي ديگر توسط صاحبان سرمايه.11- حمايت از توليد داخلي با مصرف كالاي داخلي در همه سطوح توسط مردم و مسئولان.12- رشد و توسعه اقتصادي بر مبناي كارآفريني.13- حفظ وحدت و همبستگي ميان مسئولان كشور و آحاد مردم.14- استفاده حداكثري از زمان، منابع و امكانات.15- حركت بر اساس برنامه و پرهيز از تصميمات عجولانه در عرصه اقتصاد.
16-شناخت عزم دشمن و ناتوان‌سازي حربه دشمنان با هوشياري و عزم و اراده ملي و خنثي كردن تمام تحريم‌ها‌.17- مبارزه قاطع با مفاسد اقتصادي.18- توجه به اقتصاد دانش‌‌بنيان و توسعه شركت‌هاي دانش‌بنيان(شركت‌هاي دانش‌‌بنيان مؤسساتي هستند كه نقش نوآوري و فناوري در آنها بيشتر از مواد اوليه است.)

نقش مردم در تحقق اقتصاد مقاومتي
مردم در تحقق اقتصاد مقاومتي نقش محوري دارند كه با عزم ملي و اراده همگاني محقق مي‌شود. در اين مجال بخشي از وظايف مردم را برمي‌شماريم:
1ـ تبيين اهميت اقتصاد مقاومتي و گفتمان‌سازي در خانواده و اطرافيان خود.
2ـ تقويت فرهنگ كار و تلاش به ويژه در توليد(يكي از كليد‌هاي رشد اقتصادي، تقويت فرهنگ كار و توليد و دوري از تنبلي است.)
3ـ اصلاح الگوي مصرف شامل مصرف بهينه كالا و انرژي و پرهيز از تجمل گرايي.
اسراف آب، گاز، برق، غذا و. . . در كشور ما بسيار بالاست. در تالارها و مجالس عروسي و وليمه حاجي‌ها چقدر غذا دور ريخته مي‌شود؟!
در هر سال 4ميليارد تومان با سيگار دود مي‌شود. ميلياردها تومان گل و دسته‌گل‌هاي تشريفاتي در مجالس ختم پژمرده مي‌شود.
4 ـ توجه به مصرف توليدات ملي براي ميهن‌دوستي و مقاوم‌سازي اقتصاد.
بيكاري زماني حل مي‌شود كه ما كالاي داخلي را مصرف كنيم كه نياز به توليد داشته باشد، كارگر حركت كند، نياز به شبكه توزيع داشته باشد، يكي مواد اوليه بياورد، يكي توليد كند، يكي توزيع كند، مثلاً تسبيح، سجاده، ميوه، شكلات، چوب بستني، شكلات، آدامس، تنقلات، اسباب بازي، عروسك، توپ، ميوه، آبميوه و. . . گل‌هاي تزئيني و گل پلاستيكي از خارج وارد مي‌شود! و عمده اين اجناس توسط بخش خصوصي و مردم وارد مي‌شود. همه اينها روي هم چندين ميليارد دلار واردات است.
معلم مدرسه و استاد دانشگاه، پزشك در دادن دارو و سفارش‌هايي كه به بيمارش مي‌دهد، كارگر در توليد با كيفيت كالا مي‌توانند نقش‌آفريني كنند.
يك تاجري كه در ايران قاب توليد مي‌كرد مي‌گفت: ديدم مثل همان قاب را در فرانسه توليد مي‌كنند اما قيمتش پنج برابر است. گفتم من دو برابر ارزان‌تر از اين به شما مي‌دهم، مي‌خريد؟ گفت براي كجا هستيد؟ گفتم ايران. گفت: اين جنس را من مي‌خرم چون كارگر فرانسوي مشغول كار مي‌شود. اگر از تو بخرم كارگر ايراني مشغول كار مي‌شود. من وظيفه‌ام اين نيست كه كارگر ايراني مشغول كار شود. يعني مغازه‌دار كه بايد وقتي به نفعش است با قيمت خيلي ارزان‌تر بخرد اما مي‌گويد اشتغال جوان مملكتم مهم است.
15 ميليارد دلار از واردات كالايي كه در كشورمان است را مي‌توانيم كم كنيم و هيچ كمبودي هم احساس نشود. 15ميليارد دلار، يعني ايجاد 3 ميليون شغل.
5 ـ استفاده حد‌اكثري از همه ظرفيت‌ها
شناخت ظرفيت‌ها و به كارگيري آن ظرفيت‌ها بسيار مهم و ضروري است. يك ميليون و 780 هزار كيلومتر مربع زمين داريم كه در بخش زيادي از آن مي‌توانيم غذا توليد كنيم. توليد ارزش است. نزديك 20 ميليون خانوار در ايران زندگي مي‌كنند. اگر يك خانم در هر خانه با دو ميله بافتني سالي يك كلاه يا شال گردن و. . . ببافد مي‌شود 20 ميليون كلاه و شال گردن در سال. ولي الان منسوخ شده است.
6 ـ روح خودباوري و خوداتكايي
بايد باور داشته باشيم كه مي‌توانيم. اعتماد به نفس داشته باشيم. به عنوان نمونه در يك دهه، يعني دهه 80 در صنعت دفاعي ايران معجزه شده است. زير‌سطحي، ماهواره، ماهواره بر، بي‌سيم، انواع رادار، پيچيده‌ترين رادار‌هايي كه فقط دو سه كشور در جهان فقط دارند، در همين 10 سال ساخته شد چراكه باور ملي ايجاد شد و توانستيم. در عرصه اقتصاد هم چنين است كه با اعتماد به نفس و باور ملي مي‌توانيم رشد كنيم.
7 ـ مردمي كردن اقتصاد
مردمي كردن اقتصاد يعني مردم بيايند در اقتصاد، سازماندهي كنند، مؤسسه راه بيندازند و توليد را رونق بدهند.
بايد مردم عزيز سرمايه خود را در امور توليدي سرمايه‌گذاري كنند. خداي متعال مي‌فرمايد:
«وَالذِينَ يَكْنِزُونَ الذهَبَ وَالْفِضةَ وَلاَ يُنفِقُونَهَا فِي سَبِيلِ اللهِ فَبَشرْهُم بِعَذَابٍ أَلِيمٍ» توبه/ 34
كساني كه طلا و نقره ذخيره مي‌كنند و در راه خدا انفاق نمي‌كنند به عذاب دردناكي آنها را بشارت بده.
سرمايه‌هايي را كه راكد بوده بياورند و مثلاً در اروميه، قزوين، زنجان و. . . كارخانه آب انگورگيري راه بيندازيد تا اين انگورهاي مردم نپوسد تا براي هزاران نفر اشتغال به وجود بيايد.
اگريك مؤسسه يا شركتي ايجاد كنند براي جمع‌آوري عسل از مردم روستاها، تمام روستا مي‌روند دنبال كندوي عسل چون مي‌بينند كسي جنس آنها را مي‌خرند.
به فرمايش مقام معظم رهبري در پيام به ملت شريف ايران، به مناسبت حلول سال91:
«اگر ما توانستيم توليد داخلي را رونق بخشيم مسئله تورم حل خواهد شود، مسئله اشتغال حل مي‌شود، اقتصاد داخلي به معناي حقيقي كلمه استحكام پيدا مي‌كند، اينجاست كه دشمن با مشاهده اين واقعيت مأيوس و نااميد مي‌شود و وقتي دشمن مأيوس شد تلاش دشمن توطئه دشمن هم تمام خواهد شد.»
8 ـ اهتمام به پرداخت دقيق و به موقع ماليات خود.
9 ـ مديريت نقدينگي و سرمايه‌گذاري در جهت تقويت ارزش پول ملي و اقتصاد كشور.
10 ـ اهتمام به بهره‌وري در كار با افزايش آگاهي‌هاي تخصصي و عمل به آنها.
11 ـ مطالبه‌گري نسبت به روحيه جهادي وساده زيستي مسئولان، حمايت از توليد ملي.
 
  فرهنگ با عزم ملي
فرهنگ كليد تمام موفقيت‌ها از جمله موفقيت‌هاي اقتصادي است. نقشه راهي كه مقام معظم رهبري در رسيدن به اقتصادي شكوفا و بدون وابستگي بتواند ما را به فرهنگ اسلامي و آرمان‌هاي مترقي انقلاب اسلامي رهنمون سازد همان عزم ملي و مديريت جهادي است.
مقام معظم رهبري در ديدار استادان و دانشجويان كردستان‌ در تاريخ 27/۰۲/۱۳۸۸ تأكيد كردند:
«اساس نگاه اسلامى به پيشرفت، بر پايه اين نگاه به انسان است: اسلام انسان را يك موجود دوساحتى مي‌داند؛ داراى دنيا و آخرت... كشور ما و جامعه اسلامى آن وقتى پيشرفته است كه نه فقط دنياى مردم را آباد كند، بلكه آخرت مردم را هم آباد كند. پيغمبران اين را مي‌خواهند: دنيا و آخرت.»

ويژگي مشترك فرهنگ‌ها
همه فرهنگ‌ها، گذشته از خاستگاهشان، ويژگي‌هاي مشتركي دارند كه بررسي آنها مي‌تواند در بررسي پديده‌هاي اجتماعي سودمند افتد:
1 ـ فرهنگ، فراگرفتني است، يعني فرهنگ قابل آموختن است و از راه وراثت، به ديگري انتقال نمي‌يابد. 2 ـ خاستگاه فرهنگ، اجتماع بشري است. در واقع، فرهنگ يك موضوع اجتماعي است كه در جامعه شكل مي‌گيرد و بارور مي‌شود و مفهوم مي‌يابد.3 ـ هر چند فرهنگ، بزرگ‌ترين نياز جامعه بشري است، ولي اساسي‌ترين نيازمندي‌هاي زندگي انسان را برآورده مي‌سازد.4 ـ فرهنگ، ايستايي نمي‌پذيرد و با گذشت زمان پيوسته تحول مي‌يابد. 5 ـ فرهنگ انتقال‌پذير است و از نسلي به نسلي يا از ملتي به ملت ديگر منتقل مي‌شود.

   شرايط و زمينه‌هاي رشد و پيشرفت جامعه
شرايط مهم رشد و پيشرفت جامعه در يك نگاه كلي شامل موارد زير است:  قانون خوب، مجري خوب، نظارت جدي و مستمر، ايجاد بسترهاي اجرايي لازم. زمينه‌هاي مهم رشد و پيشرفت جامعه نيز موارد زير را شامل مي‌شود: كار و تلاش جدي ( سن بازنشستگي در كشورهاي مهم اروپا مانند آلمان درهر سني هم استخدام شوند 67 سالگي است)، ساعات مفيد كاري بالا(ساعات مفيد كاري درژاپن هفت ساعت در روز و در ايران حداكثر دو ساعت است)، نظم و انضباط، قانون‌پذيري و قانون‌مداري، وجدان كاري،  مطالعه و تحقيق (سال 1389، سرانه مطالعه كتاب در كشور به 18 دقيقه و 47 ثانيه رسيده است.)، نرخ باسوادي و تحصيلات مناسب (در كل كشور 10 ميليون نفر بي‌سواد مطلق وجود دارد و از مجموع 10 ميليون فرد بي‌سواد، 4 ميليون افراد زير 50 سال يعني جمعيت مولد جامعه هستند ـ 1390 ـ ) ، امنيت پايدار، همبستگي و همدلي (مسئولان و مردم )، مصرف درست و بهينه در كالا، انرژي و... ،  نبود تهديد و توطئه و تحريم، ترجيح منافع عمومي بر منافع فردي ، همدلي و فرهنگ كار جمعي،  فرهنگ استقلال‏طلبي و استقبال از توليد داخلي، روحيه خطرپذيرى ، ابتكار و نوآوري، نظام كارآمد تعليم و تربيت وپرورش استعدادها، برنامه‌ريزي راهبردي و جامع نگر،  مديريت صحيح، ميدان دادن و به كارگيري نسل جوان.
برخي از مصاديق رخنه و تخريب فرهنگي دشمن از ديدگاه مقام معظم رهبري چنين است: 1 ـ  نشانه رفتن روح استقلال ملي و تئوريزه كردن وابستگي. 2 ـ  اهانت به به ضروريات اخلاقي و ديني جامعه.3 ـ  مسخره كردن زبان فارسي.4 ـ  تحقير خلقيات ايراني.5 ـ  بي‌ارزش جلوه دادن نهاد خانواده و بي‌معني وانمود كردن ازدواج.6 ـ  ترويج لذت‌جويي به عنوان يك امر مطلوب و يك ارزش.7 ـ  ترويج اباحه‌گري.8 ـ  ترويج ترديد بين مردم به‌جاي عزم راسخ ملي(بيانات در ديدار اعضاي شوراى عالى انقلاب فرهنگى ـ 19/09/1392 نقش مردم در ارتقاي فرهنگ جامعه)

نقش مردم در ارتقاي فرهنگ جامعه به صورت فهرست وار موارد زير را در بر مي‌گيرد:
الف) نقش مردم در ارتقاي فرهنگ عمومي
1- احساس مسئوليت نسبت به فرهنگ خود، خانواده و نزديكان
2- اهتمام به امر به معروف و نهي از منكر به صورت نشان دادن انزجار و تنفر يا خوشحالي و رضايت در رفتار و چهره و همچنين تذكر زباني به اطاعت از خدا و پرهيز از گناه و منكر
3- احساس مسئوليت در قبال مسائل فرهنگي و فرهنگ عمومي كشور
4- عزم ملي فرد فرد مردم در نگاه نقادانه نسبت به نقاط ضعف فرهنگي
5- اهتمام به كاهش و پيشگيري از آسيب‌هاي فرهنگ عمومي به ويژه از طريق سازمان‌هاي مردم‌نهاد
ب) نقش مردم در ارتقاي فرهنگ اقتصادي
1 ـ ارتقاي سطح فرهنگ مصرف در جامعه با تأكيد بر:  ـ برخورداري از الگوي مصرف سالم و بهينه   ـ اولويت‌‌بخشي به مصرف كالاهاي ضروري و دوري از مصرف كاذب و تظاهري   ـ دوري از اسراف و تبذير   ـ دوري از تجمل‌گرايي و چشم و هم‌چشمي  ـ اعتقاد به فرهنگ قناعت، صرفه‌جويي و پس‌انداز  ـ توجه به مصرف درست امكانات عمومي و دولتي.
2 ـ ارتقاي سطح فرهنگ كار در جامعه:  ـ آشنايي با قوانين و مقررات مربوط به كار  ـ فرهنگ سختكوشي و فعاليت  ـ برخورداري از اخلاق كار گروهي  ـ وجدان كاري  ـ تأكيد بر خلاقيت دركار  ـ مسئوليت‌پذيري در استفاده از ابزار و وسايل محيط كار  ـ فرهنگ تلقي از كار به مثابه وظيفه اجتماعي و انساني (كار و خدمت به همنوع براي رضاي خدا.) ـ فرهنگ ارتباط سالم با همكاران در محيط كار  ـ تلقي از كار به مثابه عامل رفاه اجتماعي و رشد شخصيت اجتماعي  ـ رقابت سالم در محيط كار  ـ اهتمام به بهداشت كار  ـ نظم و وقت‌شناسي در ورود و خروج از محل كار  ـ عملكرد براساس موازين قانوني و اخلاقي.
3 ـ ارتقاي سطح فرهنگ انطباق‌پذيري با محيط و طبيعت در جامعه با تأكيد بر:  ـ فرهنگ حفظ محيط زيست به عنوان منبع رفع نيازهاي بشري (باور زيست‌محيطي)  ـ فرهنگ استفاده بهينه از منابع طبيعي عام‌المنفعه مانند جنگل‌ها، مراتع و...  ـ فرهنگ جلوگيري از آلودگي‌هاي متعدد در محيط زندگي (آلودگي‌ تصويري، آلودگي صوتي، آلودگي هوا و...)  ـ فرهنگ استفاده بهينه از كالاها و انرژي غير قابل تجديد در زندگي (با توجه به آينده و نسل‌هاي بعدي.) - فرهنگ احترام به طبيعت و ارتباط با آن (بهره‌برداري)  ـ فرهنگ حفظ و اهتمام به آثار تاريخي به جاي مانده از دوران گذشته.
4 ـ ارتقاي سطح فرهنگ مشاركت اقتصادي عمومي در جامعه:  ـ مشاركت با دولت (خريد اوراق قرضه و...) ـ فرهنگ پس‌انداز  ـ توجه به امور تعاوني و همياري در فعاليت‌هاي اقتصادي - توجه به سطح كارآفريني اقتصادي (كارگرداني اقتصادي) در ميان مردم و اعتقاد به آن  ـ استفاده بهينه از كالاهاي عمومي و خدمات ضروري و عام‌المنفعه مانند آب، برق، تلفن گاز، نفت و. . (انضباط اقتصادي) ـ مشاركت در امور اقتصادي بيشتر توليدي و كمتر خدماتي  ـ اهتمام به پرداخت ماليات‌ها و عوارض قانوني (فرهنگ مالياتي)  ـ سرمايه‌گذاري در امور عام‌المنفعه و جمعي.
5 ـ ارتقاي سطح فرهنگ توليد و بهره‌وري در جامعه با تأكيد بر:  ـ فرهنگ احياي منابع متروك و بلااستفاده اعم از زمين، معدن و. . .  ـ اعتقاد به توليد ثروت جهت رشد اقتصادي جامعه  ـ تعديل سود شخصي در كنار سود جمعي  ـ اعتقاد به مالكيت  ـ اعتقاد به تعديل ثروت  ـ علاقه‌مندي به ابداع روش‌هاي جديد توليد  ـ فرهنگ توليد محصولات ضروري (ارجحيت توليد) ـ فرهنگ افزايش كيفيت در كالاهاي توليدي و دوري از تقلب در توليد  ـ فرهنگ بسته‌بندي محصولات متناسب با ارزش‌ها، اخلاق جامعه و استانداردهاي جهاني.
6 ـ ارتقاي سطح فرهنگ اشتغال و فعاليت‌ اقتصادي در ميان مردم با تأكيد بر:  ـ باور به معاش سالم و آبرومند  ـ دوري از مشاغل كاذب  ـ اهتمام به كارآفريني حرفه‌اي  ـ دوري از احتكار شغل (چند شغله بودن) ـ رضايت از شغل  ـ اعتقاد به تخصص‌گرايي در مشاغل و جايگاه‌ها  ـ تشويق به كار و تلاش در انتخاب شغل  ـ تشويق به كار و تلاش اقتصادي  ـ علاقه‌مندي وتوجه به مشاغل موجه و توليدي خصوصي و فارغ‌ از دولت.
7 ـ ارتقاي سطح فرهنگ توزيع كالاها و خدمات در جامعه:  ـ مبارزه با احتكار (كالا، مسكن و. . .)  ـ مبارزه با ‌ويژه خواري(رانت) ـ مبارزه با اخلاق واسطه‌گري  ـ مبارزه با گرانفروشي (اعتراض، شكايت و. . . ) ـ انصاف در فروش محصولات  ـ مشاركت در نظارت بر قيمت‌ها  ـ اخلاق تبليغات سالم و غيركاذب در حوزه‌ نامگذاري كالاها و توزيع  ـ اخلاق مبادله و انصاف در معاملات.
 
 منابع در دفتر روزنامه موجود است.