نيلوفر اماني | چرا كار مفيد ما كم است؟ انضباط اجتماعي كجاي زندگي ماست و چرا در جامعه قانون‌گريزي داريم؟ چرا دروغ در بين جامعه زياد است؟ البته دانشجويان از جمله اقشاري هستند كه روحيات عدالت‌خواهشان آنها را از رسوخ نگاه كاسبكارانه به موضوعات روز جامعه مصون نگه‌داشته است. بنابراين براي پرسش‌هاي مربوط به سبك زندگي بهترين پاسخ‌ها را درجلسات دانشجويي خواهند يافت. جلساتي كه در قالب‌هاي پنجگانه شكل مي‌گيرند و محتواي متناسب با مقتضيات روز جامعه را به خود مي‌گيرند.
از اين ميان كرسي‌هاي آزادانديشي برگزار شده در دانشگاه ياسوج به لحاظ كيفيت و كميت ويژگي‌هايي دارند كه اين دانشگاه را در برگزاري كرسي آزادانديشي حائز رتبه برتر در ميان دانشگاه‌هاي كشور مي‌كند. بنابراين كرسي‌هاي برگزار شده دراين دانشگاه مي‌توانند به عنوان الگويي موفق مورد ارزيابي قرار بگيرند.
اولين كرسي آزادانديشي دانشگاه ياسوج چند ماه قبل از ابلاغ اولين آيين‌نامه كرسي‌ها در آذرماه88 برگزار شد. اين كرسي‌ها با توجه به مختصات خاص زماني آن موقع دانشگاه‌ها و خصوصاً فضاي سياست‌زده دانشگاه ياسوج، توانست به خوبي و تقريباً به طور كامل نزاع‌هاي كفِ دانشگاهي زورسالاري را به جلسات آزادانديشي فكرسالاري هدايت كند. استقبال بي‌نظير دانشجويان از اين كرسي ها ـ حتي در كرسي هايي با موضوعات انتزاعي كه خيلي از دانشجويان درك درستي از آنها نداشتند ـ نشان از تازگي و جذاب بودن اين جلسات داشت. از ديگر عوامل قوت اين جلسات در آن دوران مي‌توان به قوي بودن طرفين كرسي، فضاي ملتهب و هيجاني آن موقع، احساس سؤال مشترك و دغدغه داشتن دانشجويان اشاره كرد.
تجربه اين دانشگاه نشان مي‌دهد كه برگزاري مرتب و منظم اين جلسات، باعث شده است فضاي ملتهب كرسي‌ها به فضاي عقلانيتي متمايل بشود اما كماكان شاخصه اصلي كرسي‌ها، شور و نشاط و هيجان در آن است. محمد طاهري دبير انجمن اسلامي دانشجويان مستقل دانشگاه ياسوج سه عامل مهم را در كاهش كيفيت كرسي‌هاي آزادانديشي جديد مي‌داند: ضعيف‌تر شدن طرفين بحث (كه با بررسي انجام شده بدين نتيجه رسيده‌ايم كه نسل به نسل متأسفانه سطح مطالعات دانشجويان پايين مي‌آيد و حتي بعضاً ميزان دغدغه‌ها نيز كم‌تر مي‌شود.)، از بين رفتن فضاي مخصوص سال 88 و آن سؤال‌ها و دغدغه‌هاي مشترك و سطحي نگري‌هاي مسئولان در خصوص مقوله آزادانديشي.
البته دانشجويان دانشگاه ياسوج براي رفع نسبي اين مشكلات، مؤثر واقع‌تر شدن كرسي‌ها و تنوع، دست به ايجاد قالب‌هاي جديد آزادانديشي زده‌اند كه در اين قالب‌ها سعي مي‌شود نواقص هر قالب ديگر مرتفع و در مجموع، مقوله آزادانديشي را به سبك‌هاي مختلف كامل كند.
كرسي آزادانديشي؛ قالب و محتواي اول
اتاق فكر كميته توليد علم و جنبش نرم‌افزاري انجمن، ابتدا موضوعي را براساس چشم‌انداز پيش‌بيني شده كرسي‌ها انتخاب و آن را اطلاع‌رساني مي‌كند و از گروه منتقدين و موافقين بحث دعوت به عمل مي‌آورد. كادر اجرايي كرسي متشكل است از: مجري، داور، گروه منتقدين، گروه موافقين.
ابتدا مجري ضمن شروع جلسه، طرح بحث مي‌كند. سپس گروه منتقدين و موافقين به ارائه بحث‌هاي خود در بازه‌هاي مشخص شده مي‌پردازند. داور نيز در صورت نياز وارد بحث مي‌شود و مسير بحث را مشخص و در انتهاي جلسه جمع‌بندي مي‌كند. در آخر نيز زماني به مطرح شدن سؤالات شفاهي و كتبي حضار اختصاص داده مي‌شود. محتواي اين جلسات معمولاً ناظر به دغدغه‌هاي روز جامعه دانشگاهي و اغلب متمايل به مسائل سياسي است.
جنبش دانشجويي، اهداف، وظايف و كاركردها، جنبش دانشجويي و گفتمان امام خميني(ره)، از نهضت حسيني تا نهضت خميني(ره)، آسيب‌شناسي دانشگاه‌ها در غرب و ايران، آزادانديشي، مباني، رويكردها، چالش‌ها، زن در گفتمان انقلاب اسلامي، دانشجويان و دانشگاه در دهه چهارم انقلاب اسلامي، مختصات دانشگاه اسلامي، اسلام و سكولاريسم، اسلام و دموكراسي، انقلاب اسلامي و تأثير آن بر دنيا، بررسي اسلام‌خواهي در تحولات منطقه، بومي كردن علوم انساني، آيا توانستيم انقلاب را صادر كنيم؟، رابطه با امريكا، مثبت يا منفي، علل دشمني‌ها عليه ايران، راهكار مقابله با تحريم، سازش يا مقاومت؟ و شاخص‌هاي اصلي انقلاب كدامند؟ از آن جمله‌اند.
ميزگردهاي آزادانديشي؛ قالب و محتواي دوم
در كرسي‌ها اين امكان وجود ندارد كه تعداد زيادي از دانشجويان وارد بحث شوند و طبق تجربه عموماً افراد خاصي در كرسي‌ها به عنوان مناظره‌كننده ثبت نام مي‌كنند كه اين خود نشان‌دهنده اين مسئله است كه براي عده‌اي خاص چهره‌سازي شده است و بدنه دانشجويي ممكن است شهامت حضور و ارائه نظراتشان را نداشته باشند. لذا دانشجويان دانشگاه ياسوج طي ابتكاري، ميزگردهاي دانشجويي را برگزار مي‌كنند.
اتاق فكر كميته توليد علم و جنبش نرم‌افزاري انجمن، ابتدا موضوعي را براساس چشم‌انداز پيش‌بيني شده ميزگردها انتخاب و آن را اطلاع‌رساني مي‌كند. سپس در جلسه‌اي كه در سالن كنفرانس برگزار مي‌شود، دانشجويان به ارائه مباحث خود مي‌پردازند و تأكيد، بر بارش افكار است. كادر اجرايي ميزگرد متشكل است از: مجري، استاد راهنما، دانشجويان. موضوعات اين جلسات به فراخور اجتماعي بودن و بحث‌پذيري و اينكه قابليت طرح در جمع دارند، اجتماعي‌ترند. زن آرماني كيست؟ آرمان زن چيست ؟ و سبك زندگي ديني. شادي و نشاط در اسلام.
مناظرات مكتوب؛ قالب و محتواي سوم
مناظرات مكتوب مكمل كرسي و ميزگرد هستند كه فضاي منطقي آن بيشتر و شركت در آن راحت‌تر است و امكان حضور براي طيف بيشتري از دانشگاهيان از قبيل دانشجويان، اساتيد و كاركنان ميسر مي‌شود. كادر اجرايي مناظره مكتوب متشكل است از: هيئت نظارت، گروه منتقدين، گروه موافقين.
كرسي نظريه‌پردازي؛ قالب و محتواي چهارم
با زمينه‌سازي دانشجويان، بستري فراهم شد تا اساتيد نيز به مجموعه جلسات آزادانديشي راه پيدا كنند. بي‌شك نظريه‌پردازي كه به عنوان يك اصل لازم در پيشرفت هر مكتب است، بدون ايجاد بستر و پايه محقق نخواهد شد. دانشجويان با توجه به خصائص خاص، توانايي ايجاد چنين بستري را دارند. لذا جلسات كرسي نظريه‌پردازي اساتيد، با موضوع كلي (الگوي اسلامي ايراني پيشرفت) در دانشگاه ياسوج برگزار شد. در اين راستا جلسات مشاوره‌اي با اساتيد گروه‌هاي مختلف برگزار و ريز موضوعات اولويت‌دار شناخته و اين جلسات برگزار مي‌شوند. اين كرسي‌ها علاوه بر انتقال نشاط و پويايي به فضاي اساتيد، به دغدغه‌مند كردن دانشجويان نيز كمك مي‌كنند.
تريبون آزاد؛ قالب و محتواي پنجم
در اين قسم از جلسات آزادانديشي، براي مشاركت هر چه بيشتر دانشجويان و شنيدن حرف‌هاي توده دانشجويان، موضوعات غيرتخصصي و مبتلا‌به‌اي انتخاب و در يك فضاي آزاد نشست‌هايي برگزار مي‌شوند.
