به مناسبت هفدهم ربیع‌الاول سالروز میلاد حضرت محمد مصطفی (ص) و حضرت امام صادق (ع) رهبر انقلاب اسلامی با درخواست رئیس قوه قضاییه برای عفو و تخفیف مجازات جمعی از محکومان دادگاه‌ها موافقت کردند.
در همین رابطه محمد رحیمی، جامعه‌شناس و مدرس دانشگاه ضمن اشاره به اینکه جامعه به این قبیل حرکت‌های اجتماعی که در قالب عفو جمعی زندانیان انجام می‌شود، نیازمند است تا فرهنگ عفو و گذشت در آن نهادینه شود و به بازسازی واقعی جامعه کمک کند، گفت: چنین اقداماتی نه تنها سنتی نیکو در مناسبت‌های مذهبی و اجتماعی است، بلکه گامی موثر در احیای اعتماد اجتماعی، تقویت همدلی و انسجام ملی، و کاهش تنش‌ها و شکاف‌های اجتماعی به شمار می‌آید.
وی با بیان اینکه عفو جمعی زندانیان فرصت دوباره‌ای برای بازگشت افراد به آغوش خانواده و جامعه فراهم می‌کند و پیام مثبتی از مهربانی و رأفت در نظام حکمرانی ارسال می‌کند، گفت: این رفتار جمعی موجب ترمیم سرمایه اجتماعی، تقویت وحدت ملی، و افزایش تمایل به مشارکت سازنده در جامعه می‌شود که در کل به بازسازی اجتماعی و ایجاد آرامش روانی کمک می‌کند. بنابراین، این نوع اقدام‌ها برای ساختن جامعه‌ای سالم‌تر و همدلانه‌تر و پیشبرد عدالت انسانی و حقوق شهروندی ضروری است.
این جامعه شناس افزود: مجازات و واکنش‌های اجتماعی به جرم، علاوه بر نقش بازدارندگی، در انسجام بخشی به جامعه نیز اهمیت ویژه‌ای دارند؛ این واکنش‌ها چارچوبی ایجاد می‌کنند که نظم اجتماعی حفظ شود و افراد جامعه احساس امنیت کنند. در این میان، عفو و گذشت به عنوان واکنش‌هایی همدلانه و مبتنی بر روابط انسانی، نقش کلیدی در ترمیم و بازسازی پیوند‌های آسیب‌دیده اجتماعی ایفا می‌کنند. این نوع واکنش‌ها با کاهش خشم و تنش ناشی از جرم، امکان پذیرش و تجدید روابط را فراهم می‌آورند، در نتیجه از تداوم چرخه خشونت جلوگیری شده و همبستگی اجتماعی تقویت می‌شود. به‌عبارت دیگر، عفو و گذشت فرآیندی است که نه تنها عدالت را تکمیل می‌کند بلکه با کاهش تقابل و پرخاش، به تعادل و ثبات جامعه کمک می‌کند.
رحیمی با اشاره به اینکه آزادی زندانیان به واسطه عفو را می‌توان به عنوان فرصتی برای بازسازی روابط اجتماعی و احیای هویت انسانی وی در نظر گرفت که تأثیرات مهمی بر همبستگی و انسجام جامعه دارد، بیان کرد: از دیدگاه جامعه‌شناختی، عفو به معنای بخشش و بازپذیری است که فرد را از حالت طرد و انزوا خارج می‌کند و زمینه را برای بازنشانی نقش‌های اجتماعی و بازگشت به شبکه‌های حمایتی خانواده و جامعه فراهم می‌سازد. این بازگشت نه تنها به کاهش احساس تبعیض و بیگانگی فرد می‌انجامد بلکه با ترویج فرهنگ گذشت و مهربانی، تنش‌ها و شکاف‌های اجتماعی را کاهش می‌دهد و اعتماد اجتماعی را تقویت می‌کند.
وی توضیح داد: عفو به عنوان یک واکنش جمعی همدلانه می‌تواند چرخه خشونت را بشکند و سرمایه اجتماعی را ترمیم کند، که این فرآیند در نهایت به ثبات اجتماعی، آرامش روانی و عدالت انسانی کمک می‌کند و از نظر جامعه‌شناختی، نقشی کلیدی در بازسازی و دوام سلامت اجتماع ایفا می‌کند.
