جوان آنلاین: وزیر خارجه در واکنش به مواضع پی‌درپی مقام‌های امریکایی درباره «غنی سازی صفر» یک بار دیگرگفت که «بحث غنی‌سازی اصلاً موضوعی نیست که از نظر ما قابل‌مذاکره باشد» و تأکید کرد که: «امروز مقام معظم رهبری تکلیف را کاملاً روشن کردند»، در حالی که برخی ناظران موضع دیروز رهبری انقلاب را نشانه سخت شدن مذاکرات می‌دانند، بعضی معتقدند که موضع دیروز «با دقت تنظیم شده است.»
عباس عراقچی دیروز در اولین اظهارنظر پس از مراسم بزرگداشت شهدای خدمت در حسینیه امام خمینی (ره) که با موضع رهبر انقلاب درباره مذاکرات هسته‌ای همراه بود، گفت: «آنچه که الان ما شاهد آن هستیم، مواضع کاملاً غیرمعقول و غیرمنطقی توسط امریکایی‌ها و علنی کردن این مواضع است که با پاسخ فوری ما مواجه شد.»
وزیر خارجه ایران گفته که «بحث غنی‌سازی اصلاً موضوعی نیست که از نظر ما قابل‌مذاکره باشد و من پاسخ صریح را در چند روز گذشته دادم. امروز هم مقام معظم رهبری تکلیف را کاملاً روشن کردند.» عراقچی گفته که ما برای اصول و مواضع خود که حقوق مردم ایران را تأمین می‌کند، وارد مذاکره شدیم و به هیچ وجه از این حقوق کوتاه نخواهیم آمد. موضع عراقچی درحالی بیان شده که «استیو ویتکاف»، فرستاده ویژه ترامپ در امور خاورمیانه روز دوشنبه در کنفرانسی که روزنامه صهیونیستی جروزالم‌پست آن را برگزار کرد، مدعی شد: دولت ترامپ همچنان مصمم است گروه حماس را شکست دهد، از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای جلوگیری کند و توافق‌های ابراهیم را گسترش دهد. ویتکاف با تکرار سخنان رئیس‌جمهوری امریکا در خصوص تحولات منطقه در زمان پایان یافتن دوره نخست ریاست جمهوری ترامپ در ژانویه ۲۰۲۱ مدعی شد: ایران در وضعیت دشواری قرار داشت، نیرو‌های نیابتی‌اش از منابع [مالی]محروم بودند و توافق‌های ابراهیم نوید دهنده صلح و پیشرفت بود.
خط قرمز غنی‌سازی صفر
موضع وزیر خارجه ایران که با فاصله کمی بعد از سخنان دیروز رهبر انقلاب بیان شد، نشانه ورود مذاکرات به مرحله دشوارتر، در شرایطی است که به گفته «محمد بن عبدالرحمان آل‌ثانی» نخست‌وزیر و وزیر امور خارجه قطر، دوحه در حال گفتوگو با ایران و عمان برای پرکردن شکاف بین واشینگتن و تهران است. سخنگوی وزارت خارجه به آنچه که «ملاقات‌های خوب وزیر امور خارجه با همتایان خود از عمان و قطر» در حاشیه مجمع گفت‌وگوی تهران می‌خواند، اشاره کرده و گفته که «تا جایی که به ما مربوط می‌شود، هنوز در این‌خصوص تصمیم قطعی اتخاذ نشده است. پیشنهاد‌هایی برای زمان و مکان از طرف وزارت امور خارجه عمان مطرح شده، اما تا این لحظه که من خدمت شما صحبت می‌کنم، زمان و مکان قطعی مشخص نیست.» تحت چنین شرایطی، بخش مهمی از رسانه‌های غربی موضع بدبینانه رهبری انقلاب به نتیجه‌بخش بودن مذاکرات را برجسته کردند. رویترز گزارش داده که آیت‌الله خامنه‌ای خواسته‌های امریکا در مذاکرات هسته‌ای را «افراطی و غیرقابل قبول» خوانده و نسبت به نتیجه‌بخش بودن این گفت‌و‌گو‌ها ابراز تردید کرده است. فایننشال‌تایمز نوشت که آیت‌الله خامنه‌ای نسبت به نتیجه مذاکرات غیرمستقیم با امریکا ابراز بدبینی کرده و گفته است که بعید می‌داند این گفت‌و‌گو‌ها به نتیجه‌ای برسد. الجزیره هم نوشت که آیت‌الله خامنه‌ای قاطعانه انتقادات امریکا از برنامه هسته‌ای ایران را رد کرده و گفته است: «ما برای غنی‌سازی اورانیوم از هیچ کشوری اجازه نمی‌گیریم.» آسوشیتدپرس هم گزارش داد: «ناظران بین‌المللی نگرانی فزاینده‌ای دارند که پیشرفت ایران در غنی‌سازی هسته‌ای ممکن است به بی‌ثباتی بیشتر در خاورمیانه منجر شود.» تریتا پارسی، کارشناس امور ایران در ریسپانسیبل استیت کرافت هشدار داده که اصرار استیو ویتکاف نماینده تندرو دونالد ترامپ، بر «غنی‌سازی صفر» به‌عنوان خط قرمز در مذاکرات هسته‌ای با ایران تأکید می‌کند؛ موضعی سخت‌گیرانه که خطر از بین بردن کامل دیپلماسی را در پی دارد.
۶۹ درصد امریکایی‌ها توافق می‌خواهند
با این حال، برخی ناظران می‌گویند که مفصل‌بندی جملات دیروز رهبری انقلاب به شیوه‌ای نبود که مذاکرات را بی‌نتیجه کند. یک کارشناس که خواست نامش ذکر نشود می‌گوید: «زبان آیت‌الله خامنه‌ای به دقت تنظیم شده است تا در‌های مذاکره را باز نگه دارد، در حالی که نشان می‌دهد ایران انتظار منافع ملموسی دارد.» او می‌گوید که این موضع لزوماً رد دیپلماسی نیست، بلکه خواسته‌هایی برای احترام به حقوق هسته‌ای ایران و نفوذ منطقه‌ای آن را مطرح می‌کند. تریتا پارسی نیز می‌گوید: «ترامپ به‌زودی به محدودیت‌های این رویکرد پی خواهد برد و احتمالاً - دیرهنگام - به سمت تمدید مهلت مذاکرات روی خواهد آورد. اما این چرخش، ایالات متحده را وارد عرصه‌ای بسیار پیچیده‌تر خواهد کرد.»
آخرین نظرسنجی دانشگاه مریلند نشان می‌دهد بیش از دو سوم پاسخ‌دهندگان (۶۹ درصد) گفتند که توافق مذاکره‌شده‌ای را ترجیح می‌دهند که برنامه هسته‌ای ایران را به اهداف صلح‌آمیز، با نظارت دقیق، محدود کند، در حالی که تنها ۱۴درصد گفتند که اقدام نظامی را در تلاش برای نابودی برنامه هسته‌ای ایران ترجیح می‌دهند؛ ۱۸درصد گفتند که نمی‌دانند. در این نظرسنجی سؤال شده است که سیاست امریکا با هدف محدود کردن احتمال توسعه سلاح‌های هسته‌ای توسط ایران است و از نظرسنجی‌شوندگان خواسته که شما کدام مسیر را برای دستیابی به این هدف توسط دولت ترجیح می‌دهید که ۷۸ درصد از افراد عادی نزدیک دموکرات‌ها از مسیر توافق مذاکره شده حمایت کردند، و حتی ۶۴ درصد از جمهوریخواهان و ۶۷ درصد از مستقل‌ها نیز از این امر حمایت کردند.
