جوان آنلاین: نشست بررسی فرصت‌های تجاری ایران و افغانستان عصر دوشنبه در حاشیه نخستین روز نمایشگاه ایران اکسپو ۲۰۲۵ در محل نمایشگاه‌های بین‌المللی تهران برگزار شد.
به گزارش مهر، در ابتدای این همایش عبدالساده نیسی مدیرکل شبه قاره سازمان توسعه تجارت اظهار داشت: سیاست راهبردی دولت چهاردهم مبنی بر توسعه همه‌جانبه روابط با کشور‌های همسایه، مسلمان و همسو به ویژه کشور دوست و برادر افغانستان است و تلاش همه همکاران ما در سازمان توسعه تجارت ایجاد زیرساخت‌ها و تسهیلات لازم برای روان‌سازی تجارت است.
نیسی افزود: بر اساس آمار گمرک میزان تجارت دو کشور در سال گذشته نزدیک ۵ میلیارد دلار بود و در نظر داریم روابط تجاری میان دو کشور را ۱۰ میلیارد دلار هدف‌گذاری کنیم؛ سیاست راهبردی ما در حال حاضر با افغانستان تجارت تهاتر است و بنا داریم موافقتنامه تجاری بین دو کشور بر مبنای تهاتر امضا کنیم.
آمادگی افغانستان برای امضای موافقت نامه تجاری با تهران
در ادامه این نشست مولوی عثمانی معاون وزیر زراعت و مالداری افغانستان تصریح کرد: نمایشگاه تهران فرصتی برای تقویت تجارت میان کشورهاست؛ افغانستان به عنوان کشور غنی در کشاورزی حاضر است با ایران در حوزه‌های کشاورزی و دامی همکاری‌های گسترده‌ای داشته باشد.
وی گفت: افغانستان به دنبال گسترش روابط اقتصادی و تجاری با ایران است عمارت اسلامی افغانستان همواره در تلاش است در راستای افزایش رشد اقتصادی کشور و اشتغالزایی با دیگر کشور‌ها ارتباط داشته باشد ضمن اینکه این روابط به صلح و دوستی میان ملت‌های دو کشور می‌انجامد.
عثمانی ادامه داد: در حوزه‌های اقتصادی، افغانستان به دنبال ایجاد فرصت‌های بیشتری در زمینه کشاورزی است تا بتواند سهم بیشتری در بازار‌های جهانی داشته باشد.
وی خاطرنشان کرد: آماده‌ایم تا در زمینه‌های مختلف تجاری توافقنامه‌های لازم را امضا کنیم به عنوان نماینده دولت افغانستان بر این باورم که توسعه کشاورزی می‌تواند یکی از محرک‌های رشد اقتصادی افغانستان باشد ما به دنبال گسترش این همکاری‌ها در جهت تقویت منافع مشترک هستیم.
معاون وزیر زراعت و مالداری افغانستان بیات کرد: به عنوان دو کشور همسایه و دوست در کنار هم بوده‌ایم، اما یکی از دیگر زمینه‌های که می‌تواند این روابط را تقویت کند، سرمایه‌گذاری مشترک در زمینه‌های کشاورزی و دامپروری است فرصت‌های زیادی برای سرمایه‌گذاری در افغانستان هست و عمارت اسلامی افغانستان تسهیلات لازم را در اختیار سرمایه‌گذاران قرار خواهد داد.
وی تاکید کرد: بخش خصوصی اساس توسعه در هر کشور است ایران در زمینه کشاورزی و دامی پیشرفت‌هایی دارد که امیدواریم این صنعت را به افغانستان گسترش دهد.
عثمانی ابراز امیدواری کرد، این نمایشگاه نه تنها فرصتی برای معرفی توانمندی‌های ایران باشد بلکه شاهد گسترش سرمایه‌گذاری‌های دو طرف در حوزه‌های مختلف اقتصادی و تجاری باشیم؛ شرکت‌های بخش خصوصی افغانستان در این نمایشگاه حضور دارند؛ امیدوارم که روابط تجاری ایران - افغانستان گسترش پیدا کند.
روابط اقتصادی با افغانستان نیازمند توجه ویژه است
در ادامه این نشست محمدرضا بهرامی دستیار وزیر خارجه و مدیرکل آسیای جنوبی وزارت امور خارجه و سفیر اسبق ایران در افغانستان اظهار داشت: باید به موضوع اقتصاد در روابط با افغانستان توجه ویژه کنیم به محاسبه تضمین سرمایه‌گذاری هم در این راهبرد کلان باید توجه ویژه شود.
وی ادامه داد: کلید کار در تجارت، بخش خصوصی است هر جا دولت ورود کرده ما نتیجه موثری ندیده‌ایم دولت‌ها تاجر خوبی نیستند اگر می‌خواهیم به فکر توسعه مناسبات باشیم باید دولت را از تجارت حذف کنیم و شرایط حضور بخش خصوصی را تسهیل کنیم.
دستیار وزیر امور خارجه گفت: در حوزه کار تجاری با افغانستان مشکلات و چالش‌های قابل توجهی داریم، افتتاح حساب بانکی، تهیه سیم کارت تلفن همراه و ... از جمله این مشکلات است؛ ما در وزارت امور خارجه متوجه این چالش‌ها و حتی‌المقدور رفع آنها هستیم.
وی ادامه داد: روابط اقتصادی ما و افغانستان به تجارت محدود شده است؛ اگرچه اساساً تجارت پر سود است ولی این لزوما موضوع خوبی نیست لذا از تجار می‌خواهیم که به موضوع سرمایه‌گذاری هم در افغانستان نظر داشته باشند بخصوص در زمینه انرژی؛ آن هم نه تنها انرژی فسیلی بلکه انرژی‌های تجدیدپذیر.
بهرامی با بیان اینکه افغانستان به واردات تکنولوژی نیاز مبرم دارد و از تجار می‌خواهیم در این زمینه در خصوص انتقال بخشی از چرخه تولید به افغانستان توجه داشته باشند گفت: البته تولید ناخالص داخلی افغانستان در سال‌های گذشته ۲۵ درصد کاهش یافته است، اما این کشور ۳۵ تا ۴۰ میلیون نفر بازار دارد.
بهرامی بندر چابهار را یکی از بهترین فرصت‌های سرمایه‌گذاری تجار افغانستان دانست و افزود: این بندر افغانستان را به آب‌های آزاد متصل میکند.
سفیر اسبق ایران در افغانستان یادآور شد: در حوزه تجارت این کشور رشد ۲ برابری در تجارت با ایران داشته است، اما کماکان توازن در این تجارت برقرار نیست بخش خصوصی می‌تواند با انتقال تکنولوژی به این کشور این توازن را بالانس کند تعدادی از کشور‌ها در دنیا معافیت‌های تجاری با افغانستان دارند که این موضوع فرصتی برای انتقال بخشی از روند تولید در داخل ایران به افغانستان است.
ولی تاکید کرد: اخیرا همراه هیاتی از ایران بازدیدی از هرات و فراه داشتیم و موضوع بازسازی مرز فراه به مرز ایران مورد توجه قرار گرفت امیدواریم این کار به توسعه تجارت بین دو کشور کمک کند.
افغانستان کشور ظرفیت‌ها است
سپس امیر توکلی عضو کمیسیون صنایع مجلس و نماینده مردم خراسان رضوی در مجلس گفت: ایران و افغانستان دو ملتی هستند که احساس تعلق خاطر به تاریخ و فرهنگ یکدیگر دارند و جدایی و شکستگی بین این دو فرهنگ و ملت نداریم.
وی ادامه داد: دیدار‌های متعددی از کابل داشتیم و با مسئولان وزارت تجارت این کشور دیدار‌هایی برگزار کردیم افغانستان کشور ظرفیتهاست.
نماینده مردم خواف در مجلس بیان کرد: استعداد‌هایی در افغانستان داریم که در کنار صنعت و دانش ایران می‌تواند این کشور را به سمت صنعتی شدن سوق دهد.
وی خاطرنشان کرد: در ایران هر مشکلی برای تجار افغان باشد، تمام قد در کنار آنها هستیم آنچه توسعه ایجاد میکند بخش خصوصی است؛ سه سال و نیم ترانزیت ریلی از افغانستان به ایران متوقف شده بود، اما مشارکت تجار افغانستان توانست این گره را باز کند.
توکلی افزود: آمادگی داریم در نقطه صفر مرزی برای هم‌افزایی دانش ایران با معادن افغانستان، فرصت‌هایی ایجاد کنیم تا مواد خام معدنی در خاک افغانستان تبدیل به ارزش افزوده شود و با ترانزیت ریلی ایران به مبادی بندری کشورمان برای صادرات محصولات افغانستان حمل کنیم
وی اضافه کرد: سفری را با مدیرعامل فولاد مبارکه به افغانستان داشتیم در این سفر پیشنهاد دادیم که مواد معدنی از افغانستان و انتقال دانش صنعتی از ما بتواند شما را به یک قطب صنعتی در حوزه صنایع معدنی تبدیل کند. آمادگی داریم تجربیات ۵۰ ساله‌مان در زمینه‌های فولاد، معدن و مس را در اختیار افغانستان قرار دهیم.
توکلی تصریح کرد: ۳۱ اردیبهشت در خراسان رضوی نمایشگاه اینوکس را داریم که معرفی فرصت‌های سرمایه‌گذاری در خراسان رضوی است از تجار افغان می‌خواهیم در این نمایشگاه حاضر شوند در زمینه فولاد و پتروشیمی هم میز خدمت به سرمایه‌گذاران در این دو حوزه قرار می‌دهیم؛ نمایندگانی از پتروشیمی‌ها و صنایع معدنی و فلزی معتبر در این نمایشگاه حاضر می‌شوند.
خروج افغانستان از خشکی با استفاده از بنادر ایران
در ادامه هم عثمان سالاری نماینده مردم تربت جام و تایباد در مجلس و سخنگوی فراکسیون مناطق آزاد مجلس گفت: هدف نشست امروز بررسی زمینه‌های همکاری و توسعه روابط تجاری ایران و افغانستان است دو ملتی که مرز، دین، زیان و فرهنگ مشترک دارند.
وی گفت: دو ملت و کشور از دیرباز روابط سیاسی مناسبی داشته‌اند و نمی‌توان برای این دو کشور تاریخ مجزا در نظر گرفت بسیاری از مشاهیر ایران، زاده شهر‌های امروزی افغانستان هستند در هیچ جای دنیا مانند دو کشور ایران و افغانستان از مبانی مشترک برخوردار نیستند.
سالاری افزود: باید این واقعیت را درک کنیم که توسعه امنیت در کشور‌های همسایه باعث ایجاد امنیت در کشور دیگر است لذا برای خروج افغانستان از محصور شدن در خشکی با استفاده از بنادر ایران و نیز استفاده ایران از بازار چین از مسیر خاک افغانستان، باید یک دیپلماسی هوشمند به کار برد و از مزیت‌های ژئوپلتیکی دو کشور استفاده کرد.
این نماینده مجلس تاکید کرد: مردم دیندار دو کشور طعم تلخ محدودیت‌های ناشی از تحریم‌های ظالمانه بین‌الملی را چشیده‌اند.
سالاری افزود: منطقه آزاد دوغارون اصلی‌ترین مرز تجارت با افغانستان است که تراز تجاری آن مثبت است ۸۷۰۰ هکتار زمین مسطح و هموار در منطقه آزاد دوغارون در منطقه‌ای ۴ فصل در فاصله نزدیک با هرات که ۱۲۰ کیلومتر فاصله دارد، ایجاد شده است.
وی بیان کرد: صادرات بیش از ۳ میلیون تن کالا از طریق گذرگاه دوغارون و تردد نزدیک ۲ میلیون نفر از این مرز سبب شده تا دوغارون یکی از اصلی‌ترین مرز‌های کشور باشد.
سخنگوی فراکسیون مناطق آزاد مجلس گفت: موقعیت جغرافیایی ممتاز با ضریب امنیتی ۱۰۰ درصدی دروازه تردد میان دو کشور بوده و مرز رسمی با داشتن قدیمی‌ترین گمرک کشور با ۱۰۵ سال سابقه محسوب می‌شود. دوغارون به یک هاب ترانزیت در شرق کشور تبدیل شده است.
آمادگی ایران برای صادرات خدمات فنی و مهندسی
در ادامه پیام باقری نایب رییس کمیسیون صنایع اتاق بازرگانی ایران بیان کرد: بخش خصوصی ایران آمادگی دارد در زمینه صدور خدمات فنی مهندسی، انرژی و زیربنایی در افغانستان مشارکت کند.
وی گفت: روابط ایران افغانستان باید به الگویی در روابط بین‌الملل تبدیل شود؛ به نمایندگی از اتاق ایران اعلام می‌کنم در کنار تجار و کارآفرینان افغانستان برای رشد اقتصادی و ثبات پایدار افغانستان گام‌های عملی برداریم.
به زودی با کمبود زمین در دوغارون روبه رو می‌شویم
در پایان این نشست محمدرضا مودودی مدیرعامل منطقه آزاد دوغارون اظهار کرد: منطقه آزاد دوغارون یکی از مراکز اصلی تجارت و سرمایه‌گذاری میان ایران و افغانستان است مشترکات دو کشور مبنی بر دین و زبان و فرهنگ به تنهایی نیست بلکه سرنوشت دردناک دو کشور در حوزه اقتصاد است و هیچ یک نتوانستند از ظرفیت‌های خود به تمام و کمال استفاده کنند.
وی ادامه داد: اگر صرفا دنبال تشکیل سرمایه‌گذاری در یکی از این دو کشور باشیم باز هم به همین نقطه‌ای که هستیم، می‌رسیم؛ هیچ یک از این دو کشور از بازیگران اصلی تجارت دنیا نیستند.
مودودی تاکید کرد: مناطق آزاد برای ایجاد این فصل مشترک تعریف شده‌اند؛ تعرفه‌های صفر داریم ویزا نیاز ندارد و معافیت‌های مالیاتی داریم، اما اگر نتوانیم بر اساس مگاپروژه‌های صادراتی کار کنیم هیچ یک از این مزایا فایده‌ای ندارند.
مدیرعامل منطقه آزاد دوغارون گفت: باید ببینیم دو کشور چگونه می‌توانند بازار‌های جهانی را در اختیار بگیرند اگر چه چند ماه از عمر این منطقه نمی‌گذرد، اما سرمایه‌گذاران جهانی برای حضور در این منطقه درخواست زمین کرده‌اند، اما افغان‌ها درخواست نداشته‌اند به زودی با کمبود زمین در دوغارون روبهرو می‌شویم.
وی اضافه کرد: باید از شرکای بین‌المللی برای آموختن اصول ورود به بازار‌های جهانی بیاموزیم؛ هنوز داریم بر اساس معیار‌ها و مفاهیم گذشته تصمیم می‌گیریم و مادامی که این تفکر را تغییر ندهیم، ممکن است ادامه همین راهی باشد که مورد اعتراض دو کشور است.
