جوان آنلاین: با وجود تلاش‌های حکومت سرپرست امارت اسلامی (طالبان) برای تأمین امنیت و بهبود وضعیت اقتصادی مردم افغانستان، متأسفانه تهدید‌های داعش همچنان هر از چند گاهی وجود دارد و در این بین، شیعیان آسان‌ترین هدفی هستند که همواره در تیررس نیرو‌های گروه تروریستی شاخه خراسان داعش قرار دارند. به تازگی نیرو‌های وابسته به داعش گروهی از شیعیان افغانستان را در حالی که به استقبال زائرین امام‌حسین (ع) می‌رفتند، در مرز بین ولایات غور و دایکندی به صف کرده و تیرباران کردند. در این جنایت تروریستی ۱۴ نفر شهید شدند.
متأسفانه پراکندگی حضور شیعیان در سراسر افغانستان که هر ولایت این کشور را به یک افغانستان کوچک تبدیل کرده و همچنین پراکندگی حملات داعش به آن‌ها به گونه‌ای است که مشخص نیست این‌بار داعش در کدام منطقه اهداف غیرنظامی و مذهبی را مورد هدف قرار داده است، به همین خاطر، نیاز به اتخاذ یک برنامه کارآمد امنیتی برای خنثی‌کردن تهدید‌ها علیه شیعیان و مقابله مؤثر با حملات داعش به خصوص با مشارکت خود شیعیان در حکومت طالبان، بیش از پیش احساس می‌شود.
البته این نکته را نباید فراموش کرد که تنها شیعیان در افغانستان مورد حملات داعش و دیگر گروه‌های تروریستی قرار ندارند. حملات ماه‌های گذشته در قندهار و حمله دو هفته قبل در مقابل دادستانی کل افغانستان در کابل، نشان می‌دهد که شیعیان تنها هدف داعش نیست، بلکه نیرو‌های طالبان، کارمندان دولتی و اقوام مختلف از پشتون تا تاجیک نیز همانند شیعیان و هزاره‌ها در تیررس حملات این گروه تروریستی قرار دارند.
با توجه به تهدیدات فزاینده داعش و حمایت‌های پیدا و پنهانی که از این گروه صورت می‌گیرد، به‌خصوص موفقیت‌های این گروه تروریستی در جذب نیرو از تاجیکستان و حضور و تمرکز هسته‌های عملیاتی آن در مناطق قبایلی پاکستان، قطعاً حملات شاخه خراسان داعش در کشور‌های منطقه از جمله در افغانستان و به‌خصوص علیه شیعیان این کشور ادامه پیدا خواهد کرد.
در حالی که هنوز هیچ پایانی برای حکومت سرپرست امارت اسلامی متصور نیست، نیاز است که بیش از پیش در کنار مسئولیت‌های سیاسی و اقتصادی، مسئولیت‌های امنیتی بین شیعیان، به خصوص در ولایات و مناطقی که عمدتاً شیعه‌نشینند، تقسیم شود تا با مشارکت شیعیان و همکاری‌های مردمی، موفقیت‌های بیشتری در تأمین امنیت به دست آید.
توسعه نامتوازن در ۲۰ سال گذشته
متأسفانه در طول ۲۰ سال نظام جمهوری در افغانستان تحت حمایت مستقیم امریکا و غرب، شاهد توسعه نامتوازن به‌خصوص بین ولایات شیعه‌نشین مرکزی با دیگر ولایات عمدتاً پشتون‌نشین و تاجیک‌نشین بودیم، به صورتی که شاهد اجرایی‌شدن کمترین پروژه‌های بزرگ زیربنایی و تحول‌زا به‌خصوص ایجاد جاده‌ها و مسیر‌های ارتباطی بودیم. از جمله ولایات بامیان، غور، دایکندی و میدان وردک که در مسیر شاهراه بسیار مهم «گردندیوال» که شمال را مستقیم به غرب افغانستان متصل می‌کند، قرار دارند و همچنان در انحصار کوه‌ها به عنوان زندان طبیعی به سر می‌برند. در صورتی که این شاهراه احداث می‌شد، شاهد تحولی جدی و عمیق در ولایات مرکزی شیعه‌نشین در افغانستان می‌بودیم که عمداً از آن چشم‌پوشی شد.
در طول سه گذشته، به‌خصوص با توجه به اختصاص‌دادن درآمد‌های استخراج معادن برای اجرای پروژه‌های بازسازی در ولایات مربوط، شاهد برخی تحرکات و فعالیت جدید و متفاوت با گذشته به خصوص در مناطق محروم غرب کابل هستیم. با این حال، طالبان باید در کنار پروژه‌های بزرگ ملی دیگر، مثل احداث کانال عظیم قوش تپه و همچنین احیای شاهراه‌های کابل به شمال و کابل به قندهار و هرات در غرب افغانستان، احداث شاهراه «گردندیوال» از شمال تا غرب این کشور را برای شکستن حصر طبیعی و جغرافیایی مناطق شیعه‌نشین مرکزی، به عنوان یک اولویت مهم روی دست بگیرد.
ادامه تبعیض سیاسی، قومی و مذهبی طالبان
جدای مسائل امنیتی و همچنین حکومت‌داری محلی، با گذشت هر روز شاهد نوع برخورد سیاسی تمامیت خواهانه طالبان به خصوص در مورد غیرپشتون‌ها و حالا بیشتر در مناطق شیعه‌نشین هستیم. هر چند رهبر طالبان بار‌ها بر هرگونه برخورد تبعیض‌آمیز بین مردم از اقوام، زبان‌ها و مذاهب مختلف تأکید کرده، اما حداقل در سه بعد سیاسی، مذهبی و زبانی شاهد برخورد‌های تبعیض‌آمیز آن‌ها هستیم.
در حالی که در طول هفته‌های اخیرشاهد فضای منفی پس از تیرباران ۱۴ شیعه در مرز ولایات غور و دایکندی هستیم، در اقدامی تازه شهرداری کابل تحت مدیریت طالبان، شبانه و غیرمنتظره اقدام به تخریب میدان پل سوخته غرب کابل و تخریب تندیس «شهید مزاری» کردند. پیش از این نیز طالبان نام برخی از جاده‌ها، میدان‌ها و فرودگاه‌ها را به نام شخصیت‌های سیاسی غیرطالبان وابسته به نظام جمهوری از جمله شخصیت‌های شیعه تغییر دادند که با واکنش‌هایی همراه بود، اما این‌بار به بهانه توسعه جاده این منطقه شیعه‌نشین و حل مشکل ازدحام و ترافیک، اقدام به تخریب میدان و تندیس عبدالعلی مزاری کردند که به نوعی برای هزاره‌ها به عنوان رهبر معنوی و سیاسی بسیار مهم و حساس است. این اقدام مخفیانه و در تاریکی شهرداری کابل بار دیگر سبب ایجاد واکنش‌های جنجالی در محور روابط طالبان ـ شیعیان و طالبان ـ هزاره‌ها شده است.
هر چند شواهد میدانی حاکی از تصمیم جدی شهرداری کابل برای توسعه و عریض ساختن جاده در منطقه محروم غرب کابل و حل مشکلات ترافیکی و رفت و آمد است، اما نوع عملکرد در تخریب میدان و تندیش شهید مزاری در تاریکی شب، آن هم بدون اطلاع قبلی و آگاه کردن مردم، همچنان حاکی از نوع نگاه و برخورد تبعیض‌آمیز طالبان با شیعیان و هزاره‌هاست. همه این تحولات بعد از برگزاری همراه به موفقیت در امنیت مراسم عزاداری امام‌حسین (ع) در ماه‌های محرم و صفر از سوی شیعیان افغانستان و با همکاری نیرو‌های امنیتی طالبان صورت می‌گیرد که هرچند در ابتدا بنا بود، محدودیت‌های جدی در انجام مراسم‌های عزاداری مردم و سبک و سیاق آن از سوی طالبان در تبانی با برخی چهره‌های شیعه و هزاره نزدیک به آن‌ها صورت بگیرد، اما واکنش‌های مردمی و علما و بعد به نوعی عقب‌نشینی طالبان باعث شد که نه تنها محدودیتی در انجام مراسم‌های عزاداری به وجود نیاید که تاسوعا و عاشورای امسال باشکوه‌تر از سال‌های قبل برگزار شود. با این وجود، در جریان مراسم‌های عزاداری امام‌حسین (ع) امسال ما به نوعی به صورت عریان‌تر، شاهد تبعیض مذهبی از سوی مقام‌های طالبان بودیم.
شاه کلید
هر چند شیعیان افغانستان در طول سه سال گذشته از حکومت طالبان، نزدیک‌ترین و همسوترین رابطه را با امارت اسلامی داشتند، اما به نوعی در بی‌سرنوشتی و بلاتکلیفی سیاسی، اجتماعی و مذهبی به سر می‌برند. در طول این مدت، بار‌ها خواسته‌های مهم جامعه شیعه افغانستان به خصوص از سوی علمای برجسته به مقام‌های ارشد طالبان ارائه شده، اما با وجود وعده وعید‌های بسیار مورد توجه قرار نگرفته است، به خصوص بحث تأیید تداوم رسمیت مذهب شیعه و به رسمیت شناختن قانون احوال شخصیه شیعیان افغانستان که بر مبنای آن از سطح مکاتب تا دانشگاه‌ها و همچنین محاکم و نظام عدلی و قضایی باید براساس فقه جعفری عمل شود.
از سوی دیگر، مشارکت شیعیان در ساختار قدرت سیاسی و حکومت‌داری طالبان در افغانستان، همچنین به صورت انگشت‌شمار در سطح پایین و بیشتر نمادین است. این برخورد نمادین حتی در سطح ولایات و ولسؤالی‌ها (شهرستان‌ها) کمرنگ‌تر است. مقام‌های ارشد طالبان بار‌ها اعلام کرده‌اند که حکومت کنونی آن‌ها حکومت سرپرست است و وقتی که حکومت بعدی شکل گرفت، خواست‌های شیعیان اجرایی خواهد شد، اما هیچ زمان مشخصی برای پایان عمر سرپرستی این حکومت تعریف نشده است.
امارت اسلامی برای کسب اعتماد مردم به خصوص به دست آوردن مشروعیت در بین جامعه شیعه، باید جدای از شعار‌هایی که همواره سر می‌دهد، باید به صورت عملی و جدی اقدام به فراگیر ساختن مشارکت سیاسی اقوام و مذاهب به خصوص شیعیان در ساختار قدرت و حکومت کند، به معنی واقعی کلمه تبعیض قومی، زبانی و مذهبی را به ویژه در مورد شیعیان و زبان فارسی از میان بردارد و همچنین به توسعه متوازن ولایات و مناطق مختلف از جمله مناطق مرکزی افغانستان توجه کند.
این در حالی است که مقام‌های محلی طالبان در برخی ولایات شیعه‌نشین از جمله دایکندی، غزنی و... برخورد‌های مناسبی با مردم شیعه نداشته و همواره شکایات متعددی از سوءبرخورد‌ها و اعتمال محدودیت‌ها علیه آن‌ها وجود داشته و دارد.
