سالروز شهادت استاد مطهری که یکی از استوانههای اندیشه، دین، دانش، آگاهی، بینش، علم، فلسفه، حکمت، فقاهت و معرفت دینی است، روز معلم نام گرفته است. روز معلم روز ویژهای برای ادای احترام به معلمان و قدردانی از تلاشهای آنهاست که شامل جشنهایی برای تجلیل از آنها به دلیل مشارکت ویژه آنها در آموزش نسل جوان است.
معلمان در ایران به خاطر سختکوشی و تلاشهای خستگیناپذیرشان به رغم همه سختیهایی که در شغل خود با آن روبهرو بودهاند، بسیار مورد احترام هستند. بیتردید معلمان نقش بسیار مهمی در شکل دادن به آینده دانشآموزان خود دارند. درست از مهدکودک تا دانشگاه، آنها هستند که دانش را منتقل میکنند و در مورد همه آنچه مهم هستند به ما آموزش میدهند. علاوه بر این، آنها همچنین ارزشهای اخلاقی را به ما میآموزند و ما را به پایبندی در ارزشهای اخلاقی دعوت و هدایت میکنند، بنابراین میتوان گفت که معلمان شخصیت ما را با این ارزشها بسیار قوی و شگفتانگیز میکنند. دنیای بدون معلم قطعاً آشفته و سردرگم خواهد بود. تنها چند نفر در زندگی ما هستند که بر دنیای ما تأثیر میگذارند و قطعاً معلمان یکی از آنها هستند. آنها نقش یک مربی و مراقب را برای دانشآموزان خود بر عهده میگیرند. گاهی اوقات هم دوست ما میشوند و در مشکلات شخصی به ما کمک میکنند. معلم کسی است که به ما کمک میکند فردی مثمرثمر، شایسته، مفید به حال خود، مردم و جامعه باشیم.
علاوه بر این، آنها ظرفیت دانشآموزان خود را زمانی میبینند که هیچ کس دیگری نمیتواند این استعداد را ببیند. جوانان در محضر آنان به رشد و کمال نائل میشوند و قادر خواهند بود سرنوشت یک ملت را تعیین کنند. وقتی جوانان آموزش ببینند و آگاه شوند، طبیعتاً آینده کشور در دستان امن آنان به آرامش، ثبات، امنیت، پیشرفت و اقتدار خواهد رسید. در واقع سرنوشت دانشآموزان در دست معلمان است. آنها دانشآموزان را برای دستیابی به موفقیتهای
علمی- اخلاقی در زندگی فردی و اجتماعی سوق میدهند. در نتیجه، آنها فقط با کمک یک معلم است که پزشک، وکیل، خلبان و دانشمند خواهند شد. برخی از مردم فکر میکنند حرفه معلمی حرفهای آسان است، در حالی که اگر عمیق به موضوع فکر کنند، متوجه خواهند شد شغل معلمی بسیار چالشبرانگیز و به همان اندازه مهم است. این مسئولیت آنهاست که باید دانش صحیح را به شیوه صحیح منتقل کنند. یک معلم خوب به دانشآموزانش تکالیف میدهد و آنها را نیز به طور منظم برای تمرین بهتر مورد بررسی قرار میدهد. علاوه بر این، آنها برای الگوی تدریس بهتر برنامهریزی دقیقی دارند. در ابتدای سال، آنها کل برنامه درسی را برای یک تجربه تدریس آرام برنامهریزی میکنند.
معلم علاوه بر تدریس، سازماندهنده خوبی نیز است. آنها باید فعالیتهای مختلفی را که در طول سال در مدرسه انجام میشود، سازماندهی کنند. علاوه بر این، آنها باید مراقب چیزهای کوچک و در عین حال مهم دیگری مانند چیدمان صندلی، فعالیتهای کلاس درس و موارد دیگر باشند.
آنها همچنین بر بسیاری از وظایف و فعالیتها در مدرسه نظارت میکنند. به عنوان مثال، حضور، تکالیف و رفتار دانشآموزان نیز توسط معلمان نظارت میشود. آنها مسئول حفظ نظم، حمایت و پشتیبانی از حقوق مسلم دانشآموزان هستند. مهمتر از همه اینکه، آنها دانشآموزان را در هر مرحله راهنمایی میکنند. آنها باید با اطمینان و اعتماد قابل تقدیر به همه دانشآموزان توجه یکسانی داشته باشند. در واقع، معلمان باید تصمیم بگیرند که چگونه توجه خود را نسبت به دانشآموزانی که بیش از دیگران به آن نیاز دارند، تقسیم کنند. با این اوصاف، منصفانه است که بگوییم معلمان ما کسانی هستند که این دنیا را به مکانی بهتر تبدیل میکنند. آنها با بهبود زندگی دانشآموزان، این دنیا را به مکانی بهتر تبدیل میکنند. معلمان کسانی هستند که نقش افراد زیادی را در زندگی یک کودک بازی میکنند؛ گاه در نقش یک مربی یا والدین یا یک دوست و موارد دیگر.
تدریس تأثیرگذارترین شغل دنیاست. معلمان میتوانند ذهن جوانان را برای زندگی آماده کنند، زیرا بدون دانش هیچکس نمیتواند در این دنیا زندگی کند. معلمان میتوانند ارزشها و مفاهیم خوب را به کودکان و نوجوانان منتقل کنند و آنها را به شهروندانی مسئولیتپذیر تبدیل کنند.
معلمان معماران جامعه هستند و بدون آنها هیچ جامعهای نمیتواند در مسیر ترقی قدم بگذارد. تدریس یک هنر است و معلم یک هنرمند. دانش، تفکر و خلاقیت از ویژگیهای معلم است که با علم روز همراه است.
به دلیل تأثیر معنوی معلمان، دانشآموزان به شدت تحت تأثیر آنها قرار میگیرند، به طوری که حتی ممکن است سرنوشت ملت خود را تغییر دهند. اکثر مردم موفقیت خود را مدیون معلمان خود هستند.
مانند بسیاری از نقاط جهان، تدریس در ایران نیز مقدس است و پیر و جوان برای کسانی که برای افزایش دانش آنان بسیار تلاش کردند، در این روز با هدیهای کوچک یا گل از آنها تجلیل میکنند و احترامی بیپایان به عنوان معلم برایشان قائلند، لذا طی مراسم ویژهای به مناسبت روز معلم که در مدارس، مؤسسات آموزشی و دانشگاههای سراسر کشور برگزار میشود، از آنان تجلیل و قدردانی به عمل میآید. این قدردانی که خالصانه است و از سوی والدین و دانشآموزان صورت میگیرد، بسیار شایسته است و جای تشکر و سپاس دارد، اما وزارت آموزش و پرورش و دولت محترم نیز باید مراتب قدردانی و سپاسگزاری خود را به نحو نیکو و در نهایت احترام نسبت به جامعه فرهنگی کشور ادا کنند و مطالبات بحق مادی و معنوی آنان را که مطالبات صنفی است، برآورده سازند.
* مؤلف و پژوهشگر حوزه تعلیم و تربیت