بهترین‌های فوتبال دنیا با بهترین تدارکات و برنامه‌ریزی ویژه به جام‌جهانی می‌آیند تا قدرت‌شان را به همه نشان دهند. جدا از مدعیان که برای صعود به فینال و تصاحب جام قهرمانی به میدان می‌آیند سایر تیم‌ها نیز تلاش می‌کنند در مقابل بزرگان قد علم کنند. رسیدن به این هدف آسان نیست و برای تحقق آن نباید فرصت را از دست داد. با مشخص‌شدن گروه‌بندی جام ۲۰۲۲ تیم‌ها در تکاپوی برنامه‌ریزی جهت برگزاری اردو‌های مختلف و انجام بازی‌های دوستانه هستند. بعد از قرارگرفتن تیم کشورمان در گروه دوم، مسئولان فدراسیون از برنامه و تدارک ویژه خبر دادند و اینکه قرار است در جام‌جهانی قطر پرقدرت‌تر از همیشه ظاهر شویم. با این حال سردرگمی مسئولان در انتخاب حریف تدارکاتی انتقاد‌های زیادی را به همراه داشته است. نام بردن از برزیل، آرژانتین و نیوزلند به عنوان حریفان احتمالی با واکنش کارشناسان روبه‌رو شده، چراکه نوع بازی آن‌ها سنخیتی با رقبایمان در قطر ندارد. به همین بهانه سراغ جلال چراغپور کارشناس فوتبال رفتیم تا بحث انجام بازی‌های‌دوستانه را از دیدگاه علم روز فوتبال بررسی کنیم.
بی‌توجهی به انتخاب تیم‌های مناسب جهت انجام بازی‌های تدارکاتی پیش از شروع جام‌جهانی چه عواقبی برای تیم‌ملی به همراه خواهد داشت؟
اگر به اهمیت انتخاب حریفان تدارکاتی توجه نشود، همان اتفاقات ۵۰ سال گذشته در جام‌جهانی تکرار خواهد شد. در جام‌جهانی گذشته ما پرتغال، اسپانیا و مراکش را در یک ظرف دیدیم. کی‌روش اصلاً پرتغال را خیلی حساب نکرد، چون هم پرتغالی بود هم در جام ۲۰۱۰ سرمربیگری تیم ملی کشورش را برعهده داشت. با این حال، شیوه بازی‌مان در مصاف با پرتغال به ما نشان داد که اگر با شناخت عمیق‌تر به مصاف حریف برویم و برنامه‌ریزی کنیم، امکان صعود از گروه وجود دارد که باید با سه دیدگاه به این مسئله نگاه کرد.
چه فاکتور‌هایی برای انتخاب حریفان تدارکاتی باید در نظر گرفته شود؟
در گروه دوم جام‌جهانی، یک بازی با انگلیس داریم که کلاس فوتبال ناب را به نمایش می‌گذارد. جهت انتخاب بازی تدارکاتی باید حریفانی را انتخاب کنیم که فرآیند ذهنی و هوشی بازیکنان برای رویارویی با انگلیس فعال شود که در مواجهه با این حریف به دوندگی، جهش، جنگ فیزیکی و هوایی و سرعت انفجاری بیشتر نیاز داریم. حریف دوم امریکاست که شبیه ماست و ترکیبی از بازی فیزیکی و تکنیکی ارائه می‌دهد. امریکا تقریباً هم‌سطح تیم ماست و سابقه پیروزی بر این تیم را نیز داریم. نوع بازی امریکا ترکیبی از فوتبال مستقیم، فیزیکی با دوندگی میدانی است و در کل قدرتی بازی می‌کنند. از این جهت سبک‌شان با ما شباهت دارد؛ سبک بازی طارمی در حمله یا شجاع خلیل‌زاده در دفاع جنگنده و فیزیکی است. تیم‌ملی ما در حال حاضر از دو دسته بازیکن تشکیل شده است؛ فیزیکی‌ها و تکنیکی‌ها. از نظر آب‌وهوایی نیز کشورشان شباهت زیادی به ایران دارد و همانند ما هم تنوع آب‌وهوایی دارند. حریف سوم اگر ولز یا اسکاتلند باشد پلن B انگلیس محسوب می‌شوند و همان آمادگی برای بازی با انگلیس کفایت می‌کند، ولی اگر اوکراین باشد فوتبال بلوک شرق را بازی می‌کند. به این ترتیب باید خودمان را برای مقابله با سه نوع فوتبال آماده کنیم.
رویارویی با برزیل، آرژانتین یا نیوزلند می‌تواند تأثیری در عملکرد ملی‌پوشان در بازی‌های قطر داشته باشد؟
اگر قرار باشد با برزیل بازی کنیم، کلاس بازی‌شان متفاوت است. فقط پاسکاری می‌کنند و خبری از درگیری فیزیکی، توپ‌های بلند و انفجاری نیست. یا آرژانتین با بازیکنان ریزنقش، پاس‌های بسیار زیاد و استایل متفاوتی دارند. سبک بازی نیوزلند شبیه تیم دسته دوم استرالیاست و این تیم برای جام ملت‌های آسیا می‌تواند حریف خوبی باشد نه برای جام‌جهانی. متأسفانه این نشان می‌دهد که به شکل کلاسیک بازی‌های پیش‌رو در گروه دوم جام‌جهانی را آنالیز نکرده‌ایم و برای این کار به افرادی نیاز داریم به نام practitioner، یعنی افرادی که ملزومات تمرین را به صورت علمی تشخیص می‌دهند و آنالیز علمی می‌کنند. این افراد بازی‌های تدارکاتی و رسمی تیم‌های همگروه را بررسی کرده و حریفان‌شان را برای بازی تدارکاتی انتخاب می‌کنند. باید دید تیم پاناما چطور امریکا را ابتدا یک بر صفر شکست داده، ولی در بازی برگشت پنج گل خورده است. کانادا و مکزیک چطور بر امریکا غلبه کرده یا ما در جام‌جهانی چرا سه گل از مکزیک خورده‌ایم. اگر این بررسی‌ها در آکادمی علمی جهت برنامه‌ریزی برای تیم‌های ملی انجام شود آن وقت می‌توانیم تیم‌های خوبی انتخاب کنیم. برای موفقیت در جام‌جهانی باید جهانی فکر کنیم، اینکه چند نفر دور یک میز چای بخورند و چند تیم را پیشنهاد دهند که نشد کار. مگر می‌شود همه تیم‌ها خوب باشند؟! یک حریف آرژانتین باشد یک حریف نیوزلند. هر چقدر بیشتر در این‌باره صحبت می‌شود بیشتر ناراحت می‌شویم و نتیجه‌ای در پی ندارد و با یک ترفند غلط می‌خواهند انتقاد رسانه‌ها را بگیرند.
همیشه کمبود زمان و بودجه، دو عامل پیدانکردن حریف مناسب تدارکاتی عنوان شده‌اند.
اولاً که الان زمان کافی داریم، ثانیاً منطقه آرام است و جام‌جهانی نیز در کنار گوش ما برگزار خواهد شد. خیلی از تیم‌ها دوست دارند در آب‌وهوایی شبیه به قطر با ایران بازی کنند. همانطور که گفته شد توریست‌ها و تماشاگران جام‌جهانی به کیش می‌آیند، همانطور هم می‌توانیم در جزیره خودمان بازی تدارکاتی تدارک ببینیم. تیمی که قصد دارد یک هفته زودتر به قطر بیاید می‌تواند این زمان را در کیش سپری کند. ما می‌توانیم با تیم‌های حاضر در جام‌جهانی قبل از شروع مسابقات در کیش بازی‌دوستانه برگزار کنیم. برای جهانی فکر کردن اول از همه وزارت امورخارجه باید پای کار بیاید تا از طریق دیپلماسی سیاسی- ورزشی حریفان را به جزیره کیش بکشاند تا قبل از جام‌جهانی بازی تدارکاتی یا تورنمنت چهارجانبه داشته باشیم. در این صورت خواص ذهنی، فنی و فیزیکی بازیکنان متوجه بازی‌ها خواهد شد. بازیکنی که در هلند بازی می‌کند، نمی‌تواند در عرض یک هفته تمرکزش را به دیدار با انگلیس معطوف کند.
با توجه به حواشی ریز و درشت مدیریتی، آیا از فدراسیون کنونی می‌توان انتظار تدارک و برنامه ویژه برای تیم ملی داشت؟
از فدراسیونی که رئیسش عزل شده، نایب رئیسش دستگیر می‌شود و مدیریت برعهده سرپرست است، چه انتظاری دارید؟ نیاز به دیپلماسی سیاسی داریم و باید به فوتبال از این طریق کمک شود. فدراسیون فوتبالمان بسیار کوچک و نحیف است و روزبه‌رو نیز کوچک‌تر می‌شود. مثل این می‌ماند که یک بچه ۱۰ ساله به یک جوان ۲۷ ساله بگوید بیا کشتی بگیریم، قاعدتاً آن جوان با او کشتی نخواهد گرفت.
دیپلماسی چقدر می‌تواند کمک حال تیم‌ملی برای حضور در جام‌جهانی باشد؟
در امریکای شمالی هشت تیم حاضر بودند که چهار تیم صعود کردند و چهار تیم ناکام ماندند. می‌توان با تیم‌هایی که صعود نکردند، مذاکره کرد یا تیم‌های صعود کرده به جز امریکا، تا برای دیدار دوستانه به کیش بیایند. مگر قطر و کیش چند دقیقه فاصله دارند؟ آب‌وهوا، رطوبت و منطقه کاملاً یکسان است. در سایر ادوار جام‌جهانی تیم‌ها برای انجام بازی‌های‌شان به شهر‌های دیگر می‌رفتند و قطعاً پرواز از دوحه به کیش برایشان سخت نیست. هتل و زمین از ماست و هزینه‌های‌شان هم کمتر می‌شود، ضمن اینکه آن‌ها دوست دارند قبل از جام‌جهانی در جایی شبیه قطر اردو بزنند، منتها برنامه‌ریزی و آدم بزرگ می‌خواهد. این فدراسیون نمی‌تواند، ولی وزارت خارجه اگر فردی را برای برقراری روابط سیاسی – ورزشی تعیین کند و مذاکرات لازم را انجام دهد، امکانش هست. تیم‌های حاضر در جام‌جهانی برای وفق پیداکردن با هوای قطر چند گزینه بیشتر ندارند؛ کویت، عربستان، ایران و امارات.
