در سالهای گذشته اصلاحطلبان تلاش بسیاری کردند میان خود و دولت حسن روحانی فاصلهگذاری کنند. این رویکرد با سه محور در جبهه اصلاحات دنبال شد؛ اول تأکید بر اینکه روحانی هیچگاه اصلاحطلب نبوده است، دوم اینکه در ترکیب دولت تدبیر و امید از اصلاحطلبان کمی استفاده شده و اغلب کابینه غیراصلاحطلب بودهاند، سوم اینکه ما خود منتقد دولت روحانی هستیم.
این تلاش البته نزد افکار عمومی با شکست مواجه شد، چه آنکه فراتر از خدشه بر هر سه محور ذکر شده و وجود گزارههای مخالف متعدد در رد این سه محور، آنچه نزد افکار عمومی خیلی پررنگ و نهادینه شده بود، دفاع تمامقد اصلاحطلبان از حسن روحانی و سیاستها و برنامههایش در دو انتخابات ۹۲ و ۹۶ بود. مردم به درستی در خاطر دارند که اصلاحطلبان از هیچ اقدامی برای رئیسجمهور شدن روحانی در هر دو دوره فروگذار نکردند. اصلاحطلبان دهها یادداشت و مصاحبه و سخنرانی منتشر کردند تا لکه مسئولیت دولت تدبیر و امید را از روی کارنامهشان حذف کنند، اما پررنگتر از همه آنها، «تکرار میکنم» محمد خاتمی در ذهن مردم مانده بود. موضوع یک فرد نبود که گفته شود روحانی اصلاحطلب بود یا نبود، موضوع سیاستها و برنامهها بود، موضوع اعضای ستاد میرحسین موسوی بود که اغلب در کابینه روحانی حضور داشتند و اگر اصلاحطلبترین فرد هم بود و رئیسجمهور میشد، آدمهای کابینهاش و برنامههای دولتش همینی بودند که در این هشت سال مثلاً تدبیر و امید شاهد بودیم.
نشانه شکست سیاست اصلاحطلبان در جداییطلبی از حسن روحانی، مناظرات انتخاباتی ۱۴۰۰ است. در این مناظرهها دو کاندیدای اصلاحطلب تلاش کردند مهر نمایندگان وضعیت موجود روی پیشانیشان نباشد، اما نشد به خصوص آنکه یکی از آنها یعنی عبدالناصر همتی، بیش از یکسوم عمر هشت ساله دو دولت روحانی را در این دولت حضور داشته و رئیس کل بانک مرکزی آن بوده است. همتی تلاش کرد میان خود و دولت روحانی و شخص رئیسجمهور فاصلهگذاری کند، ادعا کند برکنار شده و این برکناری به دلیل اختلافات میان او و روحانی بوده، اما این ادعاها باور نشد و علاوه بر آن هم، محمود واعظی رئیس دفتر رئیسجمهور ادعاهای او را رسماً رد کرد و گفت هیچ اختلافی میان آقای همتی و دولت نبوده و نمیشود که کسی این همه اختلاف داشته باشد و در سمت خود آنقدر باقی بماند تا نهایتاً به خاطر انتخابات و کاندیداتوری کنار گذاشته شود. مهرعلیزاده هم تلاش کرد انتقادات ریزی به دولت داشته باشد و حتی با عبور از دولت روحانی، دولت احتمالی خود را دولت سوم خاتمی بنامد، اما از اساس کسی او را در این سطوح باور نکرد. کاندیداهای دیگر هم که اصرار بر تغییر وضعیت موجود داشتند، سیبل انتقادات در مورد دولت را متوجه این دو کاندیدای اصلاحطلب دانستند، آنچنان که افکار عمومی هم آنان را نماینده دولت میدانست، گرچه این نمایندگی، رسمی نباشد، لذا آنان نتوانستند از سنگینی ناکارآمدی دولت روحانی رهایی یابند و جدا از وضعیت خودشان که نکته قابل دفاعی نداشت، بار مسئولیت هشت سال دولت روحانی را هم در این سه مناظره، ناخواسته بر دوش کشیدند.
صوفی: چیزی برای دفاع نداشتیم
علی صوفی، عضو نهاد اجماعساز اصلاحطلبان با اشاره به اینکه آقایان مهرعلیزاده و همتی در مناظرههای انتخاباتی هیچ دستاوردی نداشتند، گفت: در هر سه مناظره تقابل عملکردها بود؛ اصلاحطلبان در سال ۹۲ عملکرد خاتمی را برای بیان داشتند و اصولگرایان عملکرد احمدینژاد را، بنابراین میتوانستیم پیشبینی کنیم برد با چه کسی است.
وی با بیان اینکه همان موقع به آقای عارف گفته بودم شما فقط درباره عملکردها بگویید و از چیزهای دیگر در مناظرهها نگویید، ادامه داد: آن زمان اصلاحطلبان از نظر عملکردی چیزی برای گفتن داشتند، اما در این مناظرهها رقبای جریان اصلاحات و دولتی آمدند و ما را از نظر عملکردی زیر سؤال بردند و ما هم چیزی برای دفاع نداشتیم.
صوفی با اشاره به اینکه نه آقای همتی در موقعیتی بود که بتواند از عملکرد دولت دفاع کند نه آقای مهرعلیزاده ادامه داد: آقای همتی خود منتقد عملکرد دولت است ولی نه میتوانست از عملکرد خود دفاع کند، چون در دولت بوده و نه میتوانست از عملکرد دولت دفاع کند، چون بالعکس منتقد دولت است.
عضو نهاد اجماعساز با اشاره به اینکه آقای مهرعلیزاده هم منتقد وضع موجود است، تصریح کرد: این دو کاندیدا نتوانستند در مقابل رقبا دستاوردی داشته باشند، به خصوص آقای زاکانی که اهل مناظره بود و تبحری در این زمینه داشت.
حرف نامزدهای اصلاحطلب در مقابل عملکردشان بیاثر است
وزیر دولت اصلاحات در پاسخ به این سؤال که آیا قائلید که دو کاندیدای نزدیک به جریان اصلاحات و دولت دستاوردی در مناظرات نداشتند، عنوان کرد: بله، دقیقاً همین طور است؛ زمانی یک طرف در حاکمیت است و طرف مقابل در حاکمیت نیست، سال ۷۶ آقای ناطقنوری در حاکمیت بود و عملکرد داشت، بنابراین نمیتوانست شعار بدهد، در مقابل آقای خاتمی، چون در حاکمیت نبود، شعار میداد، پس برد با خاتمی بود. در رقابت بین آقای احمدی و هاشمی هم، چون آقای هاشمی عملکرد داشت، عملکردش او را محدود میکرد.
صوفی با اشاره به اینکه کاندیداهای دولتی و اصلاحطلب هم در این مناظرهها نمیتوانستند شعار بدهند، چون عملکردشان آنها را محدود کرده بود، تصریح کرد: وقتی حرفهای کاندیداهای اصلاحات با عملکردشان مقایسه میشود، حرفهایشان بیاثر و بیفایده است.
۲ کاندیدای اصلاحطلب
جانب مردم را نگرفتند
صوفی تصریح کرد: جالب این است که این دو کاندیدا هیچگاه جانب مردم را نگرفتند، آقای مهرعلیزاده استاندار بود و نمیتوانست در دوران مسئولیت خود منتقد دولت باشد و جانب مردم را بگیرد و آقای همتی هم رئیس کل بانک مرکزی بود و هیچگاه جانب مردم را نگرفت، بنابراین از نظر پیشینه عملکردی کارنامهای برای حمایت از مردم ندارند، ضمن اینکه عملکرد دولت دامن هر دوی آنها را گرفته است.