سرویس جامعه جوان آنلاین: در سالهای اخیر تعداد قابل توجهی مقاله و پایاننامههای دانشگاهی در حوزه محیط زیست منتشر شده ولی مورد استفاده سیاستگذاران و مسئولان اجرایی قرار نگرفته است.
بررسی اطلاعات منتشر شده در سامانه گنج یا همان پایگاه اطلاعات علمی ایران نشان میدهد در یک دهه اخیر دانشجویان در رشتههای مختلف، پژوهشهای جالبی در زمینه معضلات زیست محیطی تهیه کردهاند. تاکنون حدود ۵ هزار پایاننامه و مقاله با موضوع آلودگی هوا در سامانه گنج به ثبت رسیده است.
بیشترین پایاننامهها و مقالات ثبت شده هم متعلق به دانشجویان کارشناسیارشد با ۳ هزار و ۹۲۰ مقاله بوده است. البته دانشجویان دکترای تخصصی هم تاکنون ۴۱۰ مقاله در حوزه محیط زیست به ثبت رساندهاند که بعد از آنها دانشجویان دکتری با ۵۱ مقاله و دانشجویان مقطع دکترای تخصصی (عمومی) با ۲۵ پایان نامه ثبت شده قرار دارند.
دانشگاه زنجان، نخستین دانشگاهی است که بیشترین تعداد مقالات دانشجویی و پایان نامه با موضوع آلودگی هوا را به خود اختصاص داده است. پس از آن دانشگاه تربیتمدرس، دانشگاه علوم پزشکی تهران، دانشگاه تبریز و فردوسی مشهد قرار دارد. همچنین دانشجویان و اساتید رشته جغرافیا، مهندسی عمران، مهندسی مکانیک و اقتصاد و مهندسی شیمی هم بیشترین فعالیت را در این زمینه داشتهاند.
برخی مدیران دولتی دلیل استفاده نکردن از پژوهشهای دانشگاه در حوزه محیط زیست را این میدانند که مقالات مبتنی بر نیاز جامعه نبوده و بیشتر پژوهشمحور است. حال آنکه فقط اندکی از پایاننامهها چنین ویژگیای دارند و مقالات در رشته محیطزیست، بهمعنی واقعی کاربردی است، بهطوریکه دانشجویان از همان ابتدا مشکلات موجود در جامعه را با اساتید راهنمای خود در میان گذاشته تا براساس آن عنوانی مرتبط را در مقاله خود به تصویب برسانند، یعنی تصویب عنوان پایاننامههای این رشته از چند مرحله عبور میکند تا در نهایت به نتیجه برسد.
رخشان حجازی عضو هیئتعلمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهرانشمال در اینباره به خبرگزاری دانشگاه آزاد گفت: «مقالات تولیدی هم کاملاً منطق بر علم روز دنیاست و شاهد مثال هم انتشار مقالات محیطزیستی در بهترین ژورنالهای علمی دنیاست، درحالیکه قطعاً اگر مقالات از کیفیت لازم برخوردار نبود، هیچگاه به ژورنالهای معتبر دنیا نمیرسید؛ ازاینرو معتقدم دلیل اینکه در کشور خروجی قابل قبول عملیاتی از مقالات محیطزیستی وجود ندارد، بهخاطر آن است که دولت و نهادهای مختلف اعم از خصوصی و دولتی اقبالی به استفاده از خروجی دانشگاهیان ندارند.»
استاد اقتصاد محیطزیست دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهرانشمال در نهایت تأکید کرده است: «مسئله دیگر هم این است که وقتی قرار باشد بین دانشگاه دولتی و دانشگاه آزاد اسلامی قراردادی برای انجام فعالیت پژوهشی منعقد شود، عموماً ارگانها سراغ دانشگاههای سراسری میروند و این هم خود یک معضل دیگری محسوب میشود، ازاینرو اساتید واحدهای مختلف این دانشگاه در استفاده از طرحهای بروندانشگاهی دستشان خالی است و در عمل از ظرفیت علمی و عملی پایاننامههای این دانشگاه آنطور که باید استفاده نمیشود.»