سرویس بین الملل جوان آنلاین: کمیته مطالعاتی حزب جمهوریخواه در همکاری با برخی دموکراتها، در حال تدوین برنامهای است که به نوشته واشنگتن فری بیکن «مانع بازگشت دولت جدید واشنگتن به توافق هستهای و رفع تحریمهای ایران میشود.» این برنامه تقریباً همزمان شده با اصرار ایران بر رویکرد «اول امریکا» که بازگشت دولت جدید بایدن به برجام و راستیآزمایی از آن را شرط از سرگیری تعهدات برجامی تعدیل شده در تهران میداند. ظاهراً چند ماه بعد از تدوین و تصویب قانون «اقدام راهبردی برای لغو تحریمها و صیانت از منافع ملت ایران»، حالا ماشین ابتکارهای کنگره امریکا هم فعال شده تا اگر از مسیر مستقیم هم نشده، از راه غیرمستقیم به کمک دولت بایدن بیاید. «واشنگتن فریبیکن» از گفتگو با چندین نفر از چهرههای سیاست خارجی حزب جمهوریخواه، نوشته که نمایندگان این حزب در کنگره امریکا در حال کار «روی طیفی از اقدامات برای جلوگیری از بازگشت دولت بایدن به توافق هستهای سال ۲۰۱۵ با ایران هستند. این تلاش، شامل فشار حداکثری برای ممانعت از رفع تحریمهای تهران تا زمانی است که برنامه هستهای مورد مناقشه آن به صورت کامل برچیده نشده، میشود.»
نسخهای پیشنویس از این برنامه که به دست واشنگتن فری بیکن رسیده است، تأکید میکند: «با هرگونه کاهش تحریم، زمانی که ایران برنامه هستهای و موشکی خود را متوقف نکرده، تمام زندانیان امریکایی را آزاد نکرده و دست از حمایت تروریسم جهانی نکشد، مقابله کند.» این، تقریباً رادیکالترین برنامهای است که با همکاری برخی دموکراتهای نزدیک به دیدگاههای جمهوریخواهان، در داخل یک کنگره با اکثریت به شدت شکننده دموکرات در حال طراحی است.
«تقریباً هیچ» بایدن
این سند جدید که جمهوریخواهان عنوان «استراتژیک» را هم بار آن کردهاند، ظاهراً تنها یکی از تلاشهای گسترده چهرههای سیاست خارجی حزب جمهوریخواه برای متوقف کردن چیزی است که از آن در واشنگتن به «حرکت دولت بایدن به سمت گفتگو با ایران» تعبیر میشود؛ موضوعی که البته بیش از هر موقع دیگری در تهران محل تردید و، اما و اگر است. سه روز قبل بود که «سعید خطیبزاده» سخنگوی وزارت امور خارجه با اشاره تلویحی به مسیری که دولت امریکا برای صدور قطعنامه ضدایرانی در آژانس اعلام کرد: «با توجه به مواضع و اقدامات اخیر امریکا و سه کشور اروپایی، جمهوری اسلامی ایران زمان را برای برگزاری جلسه غیررسمی پیشنهادی توسط هماهنگکننده اروپایی برجام مناسب نمیداند.» جواب منفی تهران به پیشنهاد جوزف بورل، کمیسیونر سیاست خارجی اتحادیه اروپا برای گفتگوهای غیررسمی بین ایران و امریکا نشان داد که تصور تصمیمسازان سیاست خارجی در تهران به این سمت سنگین شده که دولت بایدن به رغم وعده بازگشت به برجام، تمایل چندانی برای بازگشت به آن ندارد. طرح جدید جمهوریخواهان که به گفته واشنگتن فری بیکن، از حمایت دوحزبی نیز برخوردار است، باعث افزایش شک و تردیدهایی جدی در تهران خواهد شد، مبنی بر اینکه دولت جدید امریکا به رغم ابراز تمایل علنی برای دیپلماسی با تهران، در پشت پرده جمهوریخواهان را تحریک به «چماق در دست گرفتن» میکند تا وزن و ارزش دیپلماسی خود را در چشم سیاستمداران در تهران بزرگنمایی کند. واشنگتن فری بیکن نوشته که مخالفت دوحزبی با رفع کامل تحریمها علیه ایران «میتواند دولت را به بازنگری در رویکرد دیپلماتیک خود [در قبال]ایران مجبور کند.» ولی در این گزارش اشارهای به این نشده که طرح جدید به دنبال «تغییر محاسبات در تهران» با هدف «تشنه کردن» دولت ایران به قطرهچکانیهای بایدن نیز است یا نه؟! روز گذشته ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه امریکا یک بار دیگر طرح گفتگوهای رسمی با ایران را تکرار کرد و گفت: «پیشنهاد ما سر جای خود باقی است. واشنگتن آماده دیدار با ایرانیها در چارچوب گروه ۱+۵ است.» با وجود این سیگنالها و برخی رفت و آمدها و تماسهای تلفنی که تازهترین آن، روز سهشنبه با گفتوگوی تلفنی حسن روحانی، رئیسجمهور با امانوئل ماکرون، رئیسجمهور فرانسه اتفاق افتاد، تهران طی ۵۰- ۴۰ روز بعد از بازگشت بایدن به کاخ سفید، شاهد «تقریباً هیچ» اقدام عملی منتهی به کاهش تحریمها بوده است.
فشار برای جلوگیری از «هیچ بایدن»!
تازه در چنین شرایطی است که کمیته تحقیقاتی جمهوریخواهان میگوید به دنبال رونمایی کردن از «دقیقترین طرح خود برای مقابله با امتیاز دادن دولت بایدن به تهران و کنار گذاشتن سیاست فشار حداکثری ترامپ» است. قانونگذاران جمهوریخواه میگویند چند سال آینده را به تلاش برای جلوگیری از هر اقدام دولت دموکراتیک بایدن برای امتیاز دادن به ایران صرف میکنند و طرحهایی را نیز در کنگره برای جلوگیری از رفع تحریمهای تهران ارائه خواهند داد. «جیم بنکس» رئیس کمیته مطالعاتی حزب جمهوریخواه و عضوی از کمیته خدمات مسلح مجلس نمایندگان امریکا به فریبیکن گفت: دولت بایدن آگاه است که نمیتواند در برابر خواستههای ایران برای رفع تحریمها به عنوان پیششرطی برای مذاکرات، تن دهد. «گِرِگ استوب» عضو جمهوریخواه کمیته امور خارجی در مجلس نمایندگان نیز گفته که اعضای این حزب قویاً مصمم هستند تمام تحریمهایی را که احتمالاً در دولت بایدن برداشته شوند، بعد از پایان کار وی و روی کار آمدن یک دولت جمهوریخواه، مجدداً علیه تهران اعمال کنند. «مایکل مککال» عضو ارشد کمیته امور خارجی مجلس نمایندگان از حزب جمهوریخواه معتقد است که اعضای این حزب و دموکراتها، در نگرانی از اینکه تلاشهای دیپلماتیک دولت بایدن منجر به جسورتر شدن ایران شود، مشترک هستند. مککال در اینباره توضیح داد: «جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح اتمی اولویت حزب جمهوریخواه یا دموکرات نیست، بلکه اولویت امریکاست، اما ما باید از موضع قدرت شروع کنیم و باید مطمئن شویم گامهایی که برمیداریم، ایران را از رسیدن به سلاح اتمی در طولانیمدت باز دارد. راهکارهای کوتاهمدت هیچ فایدهای ندارند.»
«پشت پرده» با تلآویو، «احمقانه» در وین
همزمان با برنامه جدید جمهوریخواهان، از داخل دولت بایدن نیز یکسری سیگنالهای منفی که متفاوت از سیگنالهای مثبت روزها و هفتههای نخست است، در حال ارسال است. پایگاه خبری «نشنال نیوز» با اشاره به تأیید «ویلیام برنز» در کمیته اطلاعات سنا به عنوان رئیس جدید «سیا» گزارش کرد که وی به در پیش گرفتن سیاستی سختگیرانه در قبال ایران متعهد است. همزمان سهشنبه شب، گابی اشکنازی، وزیر خارجه رژیم صهیونیستی از توافق با دولت بایدن درباره شیوه مذاکرات با ایران خبر داد. به گزارش سایت خبری وای. نت، اشکنازی توافق جدید را یک «توافق پشت پرده» خوانده که منجر به این شده تا «تیمی برای گفتگو با دولت جو بایدن در ارتباط با ایران» تعیین شود. او میگوید: «اگر کسی فکر میکند که امریکاییها برای انجام توافق با ایران شتاب دارند، میبینید که این امر تا حال اتفاق نیفتاده و من امیدوارم در آینده نیز اتفاق نیفتد.» به گفته وی، کسی امریکاییها را در حال دویدن سریع برای رسیدن به توافق با ایران ندیده است. همه اینها به یک طرف، شواهد و قرائن نشان میدهد دولت بایدن همچنان برای صدور قطعنامه ضدایرانی در شورای حکام، به رغم توافق ایران و آژانس تأکید دارد. شبکه «العربیه» با انتشار بخشهایی از پیشنویس قطعنامه سه کشور اروپایی علیه ایران در شورای حکام، نوشت: آنها از ایران خواستند که با آژانس اتمی شفاف باشد و اقدامات ناقض برجام را به عقب برگرداند. بر این اساس، در پیشنویس قطعنامه سه کشور آلمان، فرانسه و انگلیس آمده است: «ما عمیقاً از اینکه ایران قصد دارد فعالیتهای بازرسی [آژانساتمی]را متوقف کند، نگران هستیم. بازرسی از تأسیسات [اتمی]ایران، برای بررسی پایبندی آن به توافق هستهای، ضروری است.»