سرویس فرهنگ و هنر جوان آنلاین: نمایشگاه کتاب تهران، بزرگ‌ترین رخداد فرهنگی کشور است که حتی محل برگزاری آن سالانه باعث چالش‌هایی در زمینه فرهنگ می‌شود چه برسد به محتوا و نحوه برگزاری آن که برای حرفه‌ای‌های حوزه کتاب از اهمیت بالایی برخوردار است. یکی از مواردی که هر سال در نمایشگاه به چشم دوستداران کتاب می‌آید، تعداد بالای ناشران گمنامی است که ترجمه‌های متفرقه‌ای از آثار شناخته‌شده ادبیات جهان ارائه می‌دهند یا کتاب‌هایی را به فروش می‌رسانند که به معنای واقعی کتاب نیستند و حاصل یک نگاه تجاری به مقوله فرهنگ به شمار می‌آیند. نیکنام حسینی‌پور در گفتگو با ایبنا نمایشگاه کتاب را بهانه برای کتاب‌سازی عنوان می‌کند و می‌گوید: «براساس اطلاعات موسسه خانه کتاب در دو ماه گذشته و در آستانه آغاز ثبت نام نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، تعداد قابل‌توجهی کتاب در خانه کتاب به ثبت رسیده است و به نظر می‌رسد نمایشگاه، زمینه‌ساز شکل‌گیری جریان عجیب و غریب کتاب‌سازی در کشور شده است، آنچنانکه مشاهده می‌شود برخی کتاب‌ها از سوی چند یا چندین ناشر، ثبت می‌شود تا آمار کتاب‌ها برای دریافت غرفه، کامل باشد.»
۴۳ ترجمه از مارکز!
حسینی‌پور ادامه می‌دهد: «وقتی درباره آسیب کتاب سازی در نمایشگاه کتاب صحبت می‌کنیم، منظورمان این نیست که مجریان برگزاری این رویداد به دنبال تقویت کتاب‌سازی هستند بلکه ناشران، رویداد نمایشگاه بین المللی کتاب تهران را فرصت عرضه گسترده کتاب می‌دانند و در این میان، بسیاری خواسته یا ناخواسته به ذائقه مخاطب آسیب می‌زنند. موقعی که از کتاب «۱۰۰ سال تنهایی» مارکز ۴۳ ترجمه منتشر می‌شود، خودتان را جای مخاطب عادی بگذارید، چه کار می‌کنید؟ مسئولیت نهاد‌های دیگر، برای ارتقای ذائقه عمومی چه می‌شود؟ یکی از مصادیق مهم کتاب‌سازی، جریان انتشار و عرضه ترجمه‌های موازی و سوء‌استفاده از ناآگاهی مخاطب است، در این شرایط برخی از ناشران منافع مادی خود را دنبال می‌کنند و به ترجمه‌های دوباره و بازنشر آن‌ها دست می‌زنند.»
حضور شبه‌ناشران در نمایشگاه
مدیر‌عامل موسسه خانه کتاب درباره فعالیت شبه‌ناشران در ماه‌های منتهی به نمایشگاه کتاب می‌گوید: «تا دی‌ماه سال جاری، بر اساس آمار موسسه خانه کتاب، ۸۲ هزار عنوان کتاب از سوی ۴ هزارو ۲۸۸ ناشر منتشر شده است که در مقایسه با زمان مشابه، رشد ۱۳ درصدی را نشان می‌دهد. نکته قابل توجه این است که در ۱۰ ماه نخست امسال، ۸۰ درصد کتاب‌ها از سوی ۸۷۶ ناشر منتشر شده است. به نظر می‌رسد تعداد قابل توجهی از این کتاب‌ها با هدف حضور در نمایشگاه منتشر شده است، اما حتی اگر به همین آمار بسنده کنیم، این پرسش ایجاد می‌شود که ثبت‌نام ۲ هزارو ۳۰۶ ناشر در نمایشگاه چه معنایی دارد؟! بسیاری از غرفه‌های شش یا ۹ متری در نمایشگاه کتاب که بیشتر در اختیار ناشرنماهاست، بازتابی از وضعیت آسیب‌های صنعت نشر محسوب می‌شود، در حالی که ناشران کتاب‌های پرمحتوا و باکیفیت در حوزه‌های مختلف، به‌ویژه در حوزه عمومی و کودک و نوجوان که تولید‌کننده فکر و اندیشه هستند و بار عمده نمایشگاه هم بر دوش آنهاست، کمتر دیده می‌شوند و معمولاً بیشترین ضرر را می‌بینند.»
به کتاب‌ساز‌ها بن کمتری می‌رسد
نیکنام حسینی‌پور با اشاره به سازوکار ارائه بن‌های کتاب به خریداران این کالای فرهنگی تأکید می‌کند: «موسسه خانه کتاب برای توزیع بن‌کارت‌ها در اسفند‌ماه آمادگی دارد، حتی اگر امکان شارژ بن‌کارت‌ها از سوی معاونت امور فرهنگی یا بانک عامل وجود ندارد، می‌توانند کارت‌های خام را در اختیار موسسه خانه قرار بدهند و در آستانه برگزاری نمایشگاه، بن کارت‌ها بر اساس فهرست موسسه خانه کتاب شارژ شود. اگر این پیشنهاد اجرایی شود، حجم فعالیت موسسه خانه کتاب در نمایشگاه با توجه به وجود ۲۰ هزار اهل قلم، کاهش پیدا می‌کند. با توجه به بازبینی آیین‌نامه اهل قلم، گروه‌بندی پدید‌آورندگان و شناسایی ناشران تولید‌کننده مصادیق کتاب‌سازی بی‌تردید میزان مبلغ بن‌کارت‌ها یکسان نخواهد بود.»
سیوسومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران از ۲۶ فروردین تا پنجم اردیبهشت ۱۳۹۹ برگزار می‌شود.
