سرویس فرهنگ و هنر جوان آنلاین: برگزاری مهم‌ترین جایزه ادبی کشور باز هم دچار حواشی شد. جایزه جلال که امسال دوازدهمین دوره اهدای آن برگزار می‌شود، همیشه محلی بوده برای ابراز انتقادات اهالی قلم، چه نسبت به جوایز و چه درباره رویکرد‌های این جایزه. هنوز هم انتقادات سال گذشته درباره اینکه چرا به کتاب «ر‌هش» رضا امیرخانی جایزه داده شد، ادامه داشت که امسال انتقاد‌های جدیدی به این جایزه وارد شد.
اگر انقلاب نبود، شرافتی هم نبود
شاکری که در این دوره از جایزه جلال تقدیر شد در سخنانی بیان داشت: «جمهوری اسلامی تکمیل کننده قیام لِله است و این اتفاق با هدایت امام راحل و معرفت او صورت پذیرفته و مصداق یخرج الظلمات الی النور بوده است. همه شرافت و عزت ما نتیجه انقلاب و حکمت امام راحل است که حرکت‌بخش و قیام‌آفرین بوده است. اگر امروز برخی می‌گویند که حدودشان در ممیزی کتاب، وطن است و نه انقلاب، باید بدانند که اگر انقلاب نبود حتی ایران هم شرافتی نداشت که به آن افتخار کنند.»
شاکری خاطرنشان کرد: «ما امسال پس از اعلام نامزد‌ها از دیدن برخی اسامی خون‌دل خوردیم، اما باز هم در این اختلاف‌ها وقتی یک کتابی در موردش توافقی حاصل می‌شود جرقه امیدی است، یعنی حرفی وجود دارد که بین ما و طرف مقابل مشابه است. بنده طی این سال‌ها منتقد جایزه جلال بودم، اما نه باندی و نه جناحی موضوعی را مطرح نمی‌کردم. هر نقدی که می‌کردم بر اساس مبنا بود.»
جایزه جلال فرصت پایش و تحقیق
سیدعباس صالحی وزیر ارشاد در آیین اختتامیه جایزه جلال گفت: یکی از ویژگی‌های این جایزه این است که علاوه بر حضور آثار متعدد پیشکسوتان، آثار اولی‌ها هم دیده می‌شود و این منجر به اعتمادسازی می‌شود، البته در آنچه باید انجام شود تا به آنچه باید برسیم فاصله داریم و باید گام‌های محکمی طی کنیم. عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه جایزه جلال فرصتی برای پایش، تحقیق و گفتگو راجع به ادبیات ایران به غیر از شاخه شعر است، گفت: وقتی به دوره‌های گذشته این جایزه می‌نگریم شاهد پیشرفت حوزه ادبیات ایران هستیم.
در حـوزه نویسنـدگان شاهد چند اتفـاق خـوب هستیم. یکی ظهـور نویسنـدگان جـوان است. نسل جـوان ایران معـدن ذخـایر آینـده ایـران است و در حوزه ادبیات خود را به خـوبی نشـان داده‌اند.
چرا تیراژ کتاب پایین است؟!
حجت‌الاسلام سیدهادی خسروشاهی، مستندنگار در اختتامیه جایزه جلال با ذکر خاطراتی از آشنایی و همراهی با جلال آل‌احمد، به انتقاد از وضعیت تیراژ کتاب پرداخت و گفت: در گذشته جمعیت کشور نصف حالا بود، اما تیراژ کتاب‌ها چندبرابر حالا بود. حالا بعد از گذشتن از ممیزی‌ها کتاب‌ها در تیراژ کم چاپ می‌شوند که از این میان نصف کتاب‌ها توزیع و از این نصف، نصفی خریداری و از نصف خریداری‌شده، نصفش خوانده و از این میزان فقط نصفش فهمیده می‌شود.
وی با بیان خاطره‌ای از جلال گفت: مقاله‌ای بود که با موضوع اسرائیل در مجله جنگ هنر امروز نوشته بود و باعث شد که کل آن ویژه‌نامه توقیف شود. به دیدارش رفتم و خواستار نسخه‌ای از آن مقاله شدم که تنها نسخه‌ای را که از آن داشت به من داد و سال‌ها پس از آن در قالب کتابی با عنوان «اسرائیل؛ عامل امپریالیسم» در قم با شمارگان ۵ هزار نسخه چاپ کرده بود. استقبال از آن آنقدر زیاد بود که در چاپ دوم خواستار انتشار ۵۰ هزار نسخه‌ای آن شدند که عنوان کردم «بیش از این برایم مقدور نیست و خودتان تجدید چاپش کنید»، این مسئله برای متولیان امروز کتاب هم که در قالب هزارنسخه کتاب را چاپ می‌کنند، قابل توجه است.
کتاب خوب در جلال دیده می‌شود
مهدی قزلی دبیر اجرایی جایزه جلال نیز در ادامه مراسم به ارائه گزارشی از روند برگزاری این رویداد پرداخت و در تشریح جریان دوره دوازدهم با اشاره به اینکه گستردگی، تنوع، نگاه همه‌جانبه و چتر گسترده و پهن‌پیکر جایزه جلال قابل توجه بوده است، بیان کرد: در شش دوره اخیر جایزه جلال از دوره هفتم تا دوازدهم، ۵۳ نفر ظرفیت در هیئت علمی وجود داشته است که ۳۵ نفر در این جایگاه حضور پیدا کرده‌اند، علاوه بر این ۶۶ درصد افراد بدون تکرار، یعنی از بین هر سه نفر در هیئت علمی دو نفر نخستین‌بار حضور داشته‌اند، این در حالی است که در شش دوره ابتدایی از دوره اول تا ششم، تنها از ۱۶ نفر برای حضور در جایگاه هیئت علمی استفاده شده است یعنی ۲ درصد.
وی ادامه داد: در این شش دوره، ۲۵ ناشر، جایزه جلال گرفته‌اند. آثار نشر چشمه پنج بار موفق به دریافت جایزه شده‌اند، آثار نشر‌های سوره مهر و نیماژ سه بار برنده شده‌اند، به عبارت دیگر این سه ناشر بیشترین آمار برندگان را داشته‌اند.
قزلی افزود: در این شش دوره، ۷۲ نفر ظرفیت برای حضور در جایگاه داوری وجود داشته است که ۵۲ نفر از سوی هیئت‌های علمی به عنوان داور انتخاب و معرفی شده‌اند، این یعنی ۷۲ درصد، همچنین در دوره‌های اولیه غالباً اعضای هیئت داوران اعلام نشده‌اند.
مدیر‌عامل بنیاد شعر و ادبیات داستانی ایرانیان درباره دوره دوازدهم بیان کرد: میانگین سنی نویسندگان نامزد شده در این دوره جایزه جلال ۴۵ سال است. از میان ۲۵ نویسنده و ۲۲ عنوان کتاب نامزد شده ۹ نفر آنان کمتر از ۴۰ سال سن دارند.
قزلی ادامه داد: در نظر داوران جایزه ادبی جلال‌آل‌احمد، هر کسی در هر سنی و با هر اعتباری کتاب خوب بنویسد دیده می‌شود. دلیل حرفم این است که در دوره دوازدهم دو نویسنده از برندگان این جایزه اثر اولی هستند. این موجب افتخار ماست، به علاوه نام چهار نشر یوشا، هیلا، گلگشت و انتشارات قدیانی در این شش دوره، نخستین‌بار است که در میان نامزد‌های جایزه جلال دیده می‌شود.
