به گزارش خبرنگار جوان آنلاین از اصفهان، سرهنگ جواد درستکار می نویسد وضعیت حجاب در بین دانش‌آموزان دختر نشان می دهد علی رغم راهکارهای مختلفی که درسند تحول بنیادین آموزش و پرورش پیش بینی شده اما عملاً هیچ کدام از این راهکار ها عملیاتی نشدند و اقدمات دیگر نیز چندان مؤثر واقع نشده است.
«حجاب» از ارزنده‌ترین نمود‌های فرهنگی، اجتماعی در تمدن ایرانی - اسلامی است که پیشینه آن به قبل از ورود اسلام می‌رسد، اما در فرهنگ اسلامی به اوج تعالی و منتهای ارزش و اعتبار خود رسید.
حجاب و عفاف پدیده مذهبی - ارزشی مهمی در تعالیم اسلامی است و توجه به زمینه‌های فرهنگی - اجتماعی به عنوان بستر آن بسیار شایسته و لازم است و اشاعه و تعمیق آن نیازمند آموزش‌های بنیادین و مداوم در خانواده، مدرسه، دانشگاه و اجتماع می باشد.
بدیهی است، در کنار شرایط مساعد اجتماعی برای ارزش تلقی کردن و الگوپذیری این فرهنگ، نیازمند نهادینه شدن آن در وجود افراد هستیم که بدون شک رسیدن به این هدف، مشارکت و توجه جدی همه نهاد‌ها و دستگاه‌ها به صورت مستمر و هدفمند را می طلبد.
در این بین یکی از دستگاه هایی که در زمینه نهادینه کردن فرهنگ پوشش و تربیت نسل آینده براساس ارزش های اخلاقی جامعه اسلامی گام های بسیار مهمی بر می دارد، آموزش و پرورش است.
روانشناسان و جامعه شناسان معتقدند رشد تربیتی انسان ها از سن 7 سالگی شکل می گیرد، کودکان وقتی پا به این سن می گذارند وارد محیط مدرسه شده و خواندن و نوشتن را می آموزند چرا که هر انسانی در این سن بیشترین آمادگی را برای آموختن دارد.
تجربه نشان داده، شوق به آموختن و الگو گرفتن از معلم خود در دانش آموزان مقطع تحصیلی ابتدایی به اندازه ای است که نه تنها در روزهای نخستین رفتن به مدرسه، از گفتار و رفتار معلم خود الگو برداری می کنند بلکه این آموزش ها تا سال های سال در وجود آن ها نهادینه می شود.
بی شک اگر وزارتخانه بسیار مهم و تاثیرگذار آموزش و پرورش که در تربیت انسان ها و نهادینه کردن باورها و اعتقادات جامعه مؤثر است، از همان سال اول تحصیلی دانش آموزان دختر را با حجاب و عفاف آشنا کرده و روی تربیت دینی آنها برنامه ویژه ای را ترتیب دهد در آینده شاهد دخترانی با حجاب و با عفاف در جامعه خواهیم بود که با علاقه قلبی و با تمام وجود به این سمت و سو سوق یافته اند و دیگر نیازی به پلیسی شدن این موضوع در جامعه به وجود نمی آید.
حجاب و عفاف در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش
حجاب و عفاف از آن دست مقوله‌هایی است که در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش راهکارهای مختلفی برای آن پیش‌بینی شده است. سند تحول بنیادین حدود 351 برنامه دارد که از این تعداد حدود 40 برنامه مرتبط با حوزه پرورشی است و 4 برنامه به حجاب و عفاف برمی‌گردد یعنی 10 درصد برنامه‌ها به مقوله حجاب و عفاف مرتبط است اما با این حال هنوز اقدام موثری در این رابطه انجام نشده است.
اگر بخواهیم مسائل را دقیق‌‌تر بررسی کنیم نه تنها این راهکارها تا به امروز عملیاتی نشده بلکه در بحث حجاب و عفاف یا برنامه موثری وجود نداشته یا اگر اقدامی هم بوده به‌صورت سلبی از سوی مدارس انجام شده که اتفاقاً نتیجه معکوسی داشته و به دلزدگی دانش‌آموزان ختم شده است.
یک روز از تدوین بسته کامل فرهنگی و تربیتی برای حجاب و عفاف می‌گویند و روز دیگر شیوه‌نامه توسعه و تحکیم فرهنگ حجاب و عفاف در آموزش‌وپرورش ابلاغ می‌شود اما پرسش اصلی میزان تأثیرگذاری این برنامه‌ها بر جامعه هدف است.
عدم تدوین برنامه مدون برای فرهنگسازی حجاب و عفاف در مدارس
"علیرضا کاظمی"، معاون پرورشی و فرهنگی وزارت آموزش و پرورش 25 اردیبهشت ماه سال جاری در جلسه کارگروه حمایت از توسعه و گسترش فرهنگ عفاف و حجاب، اظهار داشت: «امسال می‌خواهیم بسته کامل فرهنگی تربیتی برای حجاب و عفاف با تمرکز بیشتر بر دوره ابتدایی، متوسطه اول و دوم را تعریف و تدوین کنیم و با کمک تمام بخش‌های فعال آموزش و پرورش، تشکل‌های دانش‌آموزی و بخش‌های مردم نهاد گوشه‌ای از کار را بگیریم.»
این موضوع نشان می دهد، وزارت آموزش و پرورش از سال 84 به عنوان یکی از 26 دستگاهی که دبیرخانه شورای فرهنگ عمومی کشور وظایفی درحوزه عفاف و حجاب را برعهده اش نهاده، هیچ برنامه مدون و جامعی برای فرهنگ سازی این فریضه الهی در بین دانش آموزان سطح مدارس کشور و نظارت دقیق بر آن نداشته است. نتیجه این بی برنامگی وزارت آموزش و پرورش در حوزه عفاف و حجاب را می توان در انتشار کلیپ هایی از بد پوششی، حرکات موزون رفتارهای خارج از عرف و دارای ابتذال دانش آموزان دختر برخی از مدارس به ویژه مدارس غیر دولتی که برخی مواقع سر از فضای مجازی در می آورند مشاهده کرد.
در همین راستا "ابراهیم سحرخیز"، معاون سابق آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش 15 شهریور ماه 1396در گفت‌وگویی که با خبرگزاری فارس داشته، با بیان اینکه تغییرات مثبتی در حوزه عفاف و حجاب در دانش‌آموزان ایجاد نشده است، گفت: انتظاراتی که داشتیم برآورده نشده و به خصوص در شهر تهران و برخی مدارس غیردولتی، شاهد رشد بی‌حجابی هستیم.
سحرخیز با بیان اینکه تأثیر مدرسه و جامعه در مسئله حجاب متقابل است، اظهار داشت: مدرسه به خصوص در مقطع ابتدایی در این برهه نقش پررنگی دارد و تربیت دینی اگر در این زمان تحقق یابد دیگر در سنین بالاتر مشکلی وجود نخواهد داشت.
سحرخیز تصریح کرد: اگر سند تحول بنیادین آموزش و پرورش را خوب بفهمیم و خوب به آن عمل کنیم با تحقق تربیت دینی دیگر معضل عدم توجه به عفاف و حجاب، وجود نخواهد داشت.
نگاهی به وظایف آموزش پرورش درحوزه عفاف و حجاب
قانون راهکارهای اجرایی گسترش فرهنگ عفاف و حجاب در 13 دی 1384 به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی رسیده و به 26 دستگاه مربوطه ابلاغ شد تا نسبت به اجرایی کردن اقدام کنند. پس از آن کلیه دستگاه‌های مشمول ماده ۱۶۰ قانون برنامه چهارم توسعه، هم موظف شدند با تشکیل ستاد ویژه به ریاست یکی از معاونان خود نسبت به تدوین و تصویب آیین نامه‌ها و شیوه نامه‌های اجرایی و نیز راهکارهای مرتبط با دستگاه متبوع اقدام کرده و ضمن هدایت و نظارت بر آن گزارش عملکرد خود را هر سه ماه یک بار به شورای فرهنگ عمومی کشور ارسال کنند.
آموزش، ساماندهی، توجیه و به‌کارگیری مدیران، معلمان و تمامی پرسنل مدارس برای ترویج فرهنگ عفاف و حجاب در بین دانش‌آموزان و سازمان‌های مربوط نظیر بسیج، انجمن‌های اسلامی، انجام تحقیقات الزام در مورد بسط حیا و عفاف در مدارس به منظور اجرای برنامه‌های فرهنگی، تربیتی و پرورشی در آن، گنجاندن موضوع عفاف و حجاب از دیدگاه آیات و روایات همراه با تبیین ضرورت و فلسفه آن برای دانش‌آموزان در ۳۵ کتب درسی تمامی مقاطع تحصیلی، اهتمام به مثبت‌نگری و زیبا اندیشی در مورد فرهنگ عفاف و حجاب در تألیف کتب درسی هم بخش‌هایی از وظایف وزارت آموزش و پرورش در این حوزه است اما با نگاهی گذرا به وضعیت حجاب در میان دانش‌آموزان دختر مدارس به خصوص مدارس غیر انتفاعی می‌توان دریافت این وزارتخانه در انجام وظایف خود به درستی عمل نکرده است.
نتیجه گیری
یکی از مسائلی که با آن مواجه هستیم و منجر به ارائه طرح هایی از این دست شده، کم رنگ شدن ارزش های اسلامی و نشانه های آن از جمله عدم رعایت حدود شرعی حجاب و رواج پوشش های نامناسب در میان بخشی از افراد جامعه است.
مسلماً براساس قانون و شرع مقدس که امربه معروف و نهی از منکر را وظیفه ای همگانی دانسته، مقابله با بی حجابی و بد پوششی هم وظیفه عموم مردم و دستگاه های مسئول است و نباید این موضوع را صرفاً پلیسی نگاه کرد متاسفانه براساس یک باور غلط در جامعه مقابله با این موضوع بر دوش نیروی انتظامی افتاده است.
این نکته بسیار مهم را نباید از یاد برد که گشت ارشاد یا در شرایط ایده آل، نظارت عمومی پلیس، تنها می تواند خط نگه دار باشد و به صورت حداقلی از آفات بی حجابی به عنوان تنها یکی از مظاهر کم رنگ شدن ارزش های دینی ممانعت به عمل آورد، از چنین روشی مطلقاً نمی توان انتظار داشت افراد را تربیت کند و ارزش های دینی را در درونشان نهادینه سازد.
تربیت بر اساس تمامی تعاریف و در کلام و منش تمامی بزرگان این عرصه، فرآیندی از جنس اقناع و حاصل آن، عمل بر اساس انتخاب است و اجبار، تنها در شرایط خاص و به میزان خاصی می تواند در مسیر اقناع و درونی سازی، کارساز باشد. حجاب نیز در فرآیند تربیت چنین مسیری را باید طی کند.
پیشنهادها
مسلم است، در عصری که دشمن با استفاده از ابزارهایی مانند ماهواره، اینترنت، شبکه های اجتماعی، عکس و... به راحتی بر ذهن نوجوان و جوان ما تاثیر می گذارد و بی حجابی را نماد آزادی زن توجیه می کند، کار فرهنگ سازی مسئله حجاب و عفاف و اقناع کردن دختران عزیز این مرز بوم در خصوص فواید پوشش اسلامی – ایرانی اصیل بسیار سخت، دشوار و ظریف بوده و نیازمند مشارکت همه دستگاه ها و حوزه های اجتماعی و فرهنگی کشور است.
بنابر این پیشنهاد می شود آموزش و پرورش در این زمینه از خواهران بسیج، خواهران طلبه حوزه های علمیه، کارشناسان ستاد احیای امر به معروف، کارشناسان مشاوره زن ناجا و ... به منظور تدریس و آموزش مفاهیم حجاب و عفاف و پیامد بد پوششی و بی حجابی برای دانش آموزان در طول سال تحصیلی استفاده کند.
به نظر می رسد باید مدیران مدارس، دست والدین دانش آموزان را در خرید فرم مدرسه یا چادر باز گذاشته و نوعی احترام ویژه به دانش آموزانی که حجاب برتر (چادر) را برای خود بر می گزینند قائل شوند، همچنین اهمیت حجاب و عفاف در دانش آموان دختر را برای والدین آن ها در جلسات اولیا و مربیان تبیین کنند.
علاوه بر این انجام برنامه هایی نظیر برگزاری مسابقه نقاشی، داستان نویسی، کتاب خوانی و ...با موضوع حجاب و عفاف همراه با اعطای جوایز، اجرای بازی هایی که در آنها موضوع حجاب و عفاف لحاظ شده باشد، بردن دانش آموزان به اردوهای فرهنگی و مذهبی، دیدار با زنان محجبه موفق، اعطای چادر و مقنعه به عنوان نماد حجاب به صورت نمادین از سوی نماینده ولی فقیه در استان و یا شخصیت ها و چهره های سیاسی، فرهنگی، هنری و ورزشی برجسته،اجرای طرح پویش "من حجاب را دوست دارم" و عضو گیری از دانش آموزان در این پویش و اجرای برنامه های ویژه برای اعضای آن و اهدای جوایز ویژه و ارسال بسته های فرهنگی به دختران 9 تا 15 ساله که هنگام حضور در سطح شهر از حجاب مناسب برخوردار باشند می تواند از جمله اقداماتی است که می تواند در ترغیب دانش آموزان به حفظ حجاب و عفاف مؤثر واقع شود.
