سرویس فرهنگ و هنر جوان آنلاین: مدیر گروه ادب و هنر این شبکه تلویزیونی نیز اعلام کرد: «دوستان تئاتری می‌توانند در تلویزیون تله‌تئاتر کار کنند و اگر متن جدیدی دارند به شبکه ارسال کنند، هنوز هیچ بودجه‌ای برای تولید تله‌تئاتر‌ها تعیین نشده است، اما به دنبال فراهم کردن بودجه ساخت تله‌تئاتر تلویزیونی هستیم.» «جوان» درباره تولید تله‌تئاتر در تلویزیون با داریوش مؤدبیان بازیگر، کارگردان و فیلمنامه‌نویس پیشکسوت سینما و تئاتر که سابقه زیادی در ساخت تله‌تئاتر تلویزیونی در دهه ۶۰ دارد گفتگو کرده است.
فکر می‌کنید آنچه مدیر شبکه ۴ سیما درباره تولید تله‌تئاتر گفته است می‌تواند فصلی دوباره برای رونق این هنر نمایشی باز کند؟
من هم شنیده‌ام که در این زمینه جلساتی برگزار شده، اما خبری نشد. من که بعد از انقلاب نزدیک ۶۰ تئاتر تلویزیونی نوشته یا ترجمه و تهیه و بازی کرده‌ام در این جلسات نبوده‌ام، اما در خبرگزاری‌ها خوانده‌ام که جلسه‌ای برگزار شده است؛ جمعی نشسته و مذاکره کرده اند و پیشنهاد‌هایی هم داده‌اند که تاکنون عملی نشده است. در دهه ۶۰ در شرایط سخت تولید تلویزیونی و کمبود امکانات توانستیم با همان ابزار قدیمی تئاتر‌هایی تولید کنیم که تاثیرگذار بودند و اگر الان هم پخش شوند، مورد استقبال قرار می‌گیرند. در شرایط کنونی امکانات خوبی داریم، استودیو‌های خوبی داریم که استفاده نمی‌شود، متون برجسته‌ای داریم و همه زمینه‌های تولید فراهم است و می‌توانیم اقتباس کنیم، قطعاً می‌توانیم تئاترتلویزیونی داشته باشیم، اما اگر می‌خواهیم تئاتر خوب و تاثیرگذار و حرفه‌ای تلویزیونی داشته باشیم باید از کسانی که در این زمینه تخصص دارند، بهره بگیریم. نویسنده، تهیه‌کننده، بازیگران و کارگردان همه باید حرفه‌ای تلویزیون باشند، زبان تلویزیون را خوب بشناسند و ارتباط در تلویزیون را با توجه به مقتضیات زمان و مکانش خوب بشناسند تا کارهای ارزشمندی تولید شود، همان طور که بوده است.
به تله‌تئاتر‌هایی دهه ۶۰ اشاره کردید. چرا کار‌هایی که آن موقع ساخته و پخش می‌شد مورد استقبال مردم قرار می‌گرفت؟
دلایل گوناگونی دارد. در آن سال‌ها تعداد کارهای نمایشی به تعدادی که امروز داریم نبود، شبکه‌های تلویزیونی نیز محدود به دو شبکه بود. همان دو شبکه هم ساعات محدودی پخش داشتند و ۲۴ ساعته نبودند. تئاتر تلویزیونی هم هر روز پخش نمی‌شد بلکه در برخی روز‌ها پخش می‌شد. فیلم‌ها و سریال‌های تلویزیونی هم همینطور بودند. حالا را نگاه نکنید که تلویزیون گسترده شده، برنامه‌ها شبانه‌روزی شده، برنامه‌های سرگرم‌کننده مثل مسابقات و برنامه‌های ورزشی آمده که البته این‌ها موجب شد تا تلویزیون به سوی مخاطب عام برود. باید به عنوان تولیدکننده و برنامه‌ریز فرهنگی به جریان‌های مختلف فرهنگی چشم بدوزیم و متناسب با آن‌ها هزینه کنیم، فرهنگ هزینه‌بر است. در گذشته هم هزینه می‌شد، شرایط هم خوب نبود، فکر نکنید شرایط خوبی داشتیم، اما برای انجام این کارها هزینه می‌شد. برنامه‌ها تاثیرگذار بودند، چون کسانی که به تئاتر تلویزیونی به عنوان تهیه‌کننده، بازیگر و کارگردان خط و ربط می‌دادند، به اصطلاح این کاره بودند و برای این کار ساخته شده بودند. کسانی بودند که کار تئاتر تلویزیونی کرده بودند. همه اعضای گروه و دست‌اندرکاران متخصص و کاربلد بودند. الان خیلی سخت می‌شود این کار را کرد و چنین گروه‌هایی را تشکیل داد، بعد هم الان نظام اداری پیچیده‌ای شکل گرفته که در گذشته این نظام اداری دست و پا گیر وجود نداشت.
برای اینکه باز هم شاهد تکرار کارهای خوب باشیم چه باید کرد؟
امروز بعد همه حرف‌ها تازه می‌گویند باید حامی مالی داشته باشید. انگار وظیفه و مسئولیت فرهنگی خودمان را فراموش کرده‌ایم. برای تئاتر تلویزیونی هم باید به دنبال کسی باشید که شما را حمایت مالی کند. باید مثلاً یک اپلیکیشنی را پیدا کنید و در تئاتر برای آن تبلیغ کنید تا او هم شما را حمایت مالی کند و از این دست کارها. کسی از فرهنگ حمایت مالی نمی‌کند. بخش خصوصی دنبال پول و درآمد خودش است. نباید منتظر بخش خصوصی باشند. خود تلویزیون وظیفه دارد این کار را بکند و من امیدوارم این اتفاق بیفتد.
چه عواملی در توقف روند تولید تله‌تئاتر در سیما نقش داشته‌اند؟
این سؤال را باید از مدیران بپرسید. نقش اصلی را آن‌ها دارند، آن‌ها بخش پژوهشی و تحقیقاتی دارند، می‌توانند بروند بررسی کنند. امثال من فقط اجراکننده هستیم، البته برخی مدیران کنونی می‌گویند دوره من و امثال من (مؤدبیان) دیگر گذشته است. خودم یک بار پیشنهادی دادم و کاری را آماده کردم تا مرحله استودیو هم جلو رفت ولی مدیر عوض شد. مدیر جدید هم گفت این کار را نمی‌خواهیم، چون دوره‌اش گذشته است. حالا خودشان به این نتیجه رسیده‌اند که باید تله‌تئاتر تلویزیونی را احیا کنند، اما باید بدانند که این کار را به اهلش واگذار کنند وگرنه موفق نخواهند شد.
چندی پیش آماری منتشر شد که بیش از ۸۰ درصد مردم تاکنون به سالن‌های تئاتر نرفته‌اند. تله‌تئاتر‌های تلویزیونی چقدر می‌تواند در گرایش مردم به تئاتر مؤثر باشد؟
در گذشته هم این اتفاق افتاد که گرایش به تئاتر فراز و نشیب داشت. سالن‌ها بسته و صحنه‌های تئاتر خالی شدند. مشکلاتی سر اجرا‌ها به وجود آمد، حتی در مرکز هنر‌های نمایشی اعلام شد نباید به هیچ وجه کار ترجمه‌ای و کارخارجی روی صحنه برود. چند سالی هم نرفت. در همان سال‌ها ما در تلویزیون کار کردیم، بروید گزارش‌ها را در کتاب فرهنگ تئاتر‌های تلویزیونی ببینید که چه اتفاق‌هایی در آن سال‌ها افتاده است. سال ۶۳ من «سوزنبانان» را کار کردم، بسیاری دیدند و پسندیدند. سال ۶۴ مجموعه «طنزآوران جهان نمایش» را کار کردم، همان اقدام تلویزیون در پخش این آثار موجب شد تئاتری‌ها سراغ مدیران ارشاد رفتند و گفتند، تلویزیون با میلیون‌ها بیننده تئاتر پخش می‌کند، شما چرا اجازه نمی‌دهید ما برای هزار نفر تئاتر خارجی نمایش بدهیم.
با توجه به رویکرد تلویزیون درباره تله‌تئاتر‌ها چه پیشنهادی در این خصوص دارید؟
تلویزیون مجموعه‌ای از نمایش‌های خوب را دارد، بعد از انقلاب تعداد زیادی نمایش ضبط شد، می‌توانم بگویم حدود ۳۰۰ کار برجسته وجود دارد. من یک بار به تلویزیون پیشنهاد دادم از همین آرشیوی که در اختیار دارید که بسیار هم غنی است بیایید از همین‌ها آثاری را انتخاب کنید، آن‌ها را پخش و نقد کنید. کاری که در مورد فیلم‌های سینمایی الان انجام می‌شود را در مورد تئاتر هم انجام دهید. تهیه‌کننده و کارگردان و بازیگران تئاتر را بیاورید و بحث کارشناسی انجام بدهید، مردم هم تماشا کنند. قطعاً بسیار مؤثر است، حتی گفتم برای نقد تئاتر ابتدا از کارهای خودم شروع کنید و آن‌ها را نقد کنید، مثلاً در پرده عجایب را پخش کنید بعد آقای نصیریان به عنوان اصلی‌ترین عضو این گروه بیاید در مورد نمایش توضیح دهد و کارشناسان شما هم نقد کنند. این کار موجب شناخت بیشتر تماشاگر می‌شود، شور و هیجان تئاتری بیشتر می‌شود و در بیننده انگیزه ایجاد می‌شود که برود و تئاتر را در سالن و روی صحنه ببیند. همه جای دنیا این دو رسانه دست به دست هم می‌دهند و موجب ارتقای فرهنگ عمومی می‌شوند.
