احداث راهآهن تبریز-میانه یکی از مهمترین و قدیمیترین پروژههای حملونقل کشور است که از سال ۱۳۷۹ عملیات احداث آن آغاز شد.
از آن تاریخ تاکنون به جای فرا رسیدن زمان افتتاح پروژه هر بار متولیان از تعویقی طولانی خبر دادند. طرحی که قرار بود ضمن تسهیل در رفت و آمد مردم، حجم قابل توجهی از کالا را جابهجا کند و رونق اقتصادی را برای استان و شهر تبریز به ارمغان بیاورد.
طی 20 سال گذشته، سه رئیسجمهور وعدههای متفاوتی برای بهرهبرداری آن دادهاند ولی تا به امروز هیچکدام از این وعدهها عملی نشده و همچنان این پروژه نیمهتمام مانده است.
آخرین وعده افتتاح هم همین اردیبهشت ماه جاری بود که چندی پیش معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار آذربایجان شرقی به جای اعلام زمان دقیق بهرهبرداری از پروژه از تعویق دوباره آن تا پایان سالجاری خبر داد. جواد رحمتی در مصاحبههای خبریاش گفته است که ۱۷۰ کیلومتر از راه آهن تبریز- میانه تا پایان امسال به بهرهبرداری میرسد. با این حال اکنون حتی معلوم نیست تا پایان ۹۸ هم این طرح به سرانجام برسد و مردم حرکت قطار بر روی ریل را با چشمهای خودشان ببینند.
راهآهن دوخطه میانه- بستانآباد- تبریز از ایستگاه میانه واقع در مسیر راهآهن تهران- تبریز شروع شده و با گذر از مسیری کوهستانی که از شهرهای ترکمانچای، بستانآباد و باسمنج، به ایستگاه موجود تبریز متصل میشود.
بهرهبرداری از راهآهن تبریز- میانه بهعنوان حلقه مفقوده اتصال راهآهن سراسری به راهآهن شمال غرب باعث پیوستگی بیشتر شبکه ریلی کشور میشود و بدون شک رشد صنعت حملونقل ریلی در شرایطی که افزایش قیمت حاملهای انرژی باعث رشد تورم شده است، میتواند باعث حل برخی مشکلات حملونقل در این منطقه شود.
پیگیری خدابخش یا پورمحمدی! مسئله این است
با روی کار آمدن مجید خدابخش، استاندار سابق آذربایجانشرقی، بازدیدهای مکرری از این پروژه انجام گرفت به طوریکه خدابخش، جمعه هر هفته به اتفاق اصحاب رسانه سر این پروژه رفته و از نزدیک شاهد پیشرفت آن بود و به صورت جدی پیگیری میکرد و حتی میتوان به صراحت گفت که بیشترین روند رو به رشد این پروژه در ۶ ماهه دوم سال ۹۶ و6 ماهه اول سال ۹۷ بود.
قانون منع به کارگیری بازنشستگان شامل مجید خدابخش شد و او از سمت استانداری کنار رفت. محمدرضا پورمحمدی جایگزین خدابخش شد و همه امیدها به این استاندار دانشگاهی بود.
وعده پشت وعده!
طی آخرین وعده مسوولان قرار بود این پروژه تا فروردین سال ۹۸ به بستان آباد برسد. اکنون درحالی که دو ماه از سال جدید میگذرد، همچنان صدای آشنای وعدهای دیگر به گوش میرسد.
معاون عمرانی استاندار آذربایجانشرقی در مصاحبه اخیر خود گفته است: ۱۷۰ کیلومتر از راهآهن تبریز- میانه تا پایان امسال به بهرهبرداری میرسد.
به عبارتی میتوان گفت که پروژه قطار تبریز- میانه همچنان در ریل وعده افتتاح بوده و به رویای ناتمام تبدیل شده است.
انتقاد تند امام جمعه تبریز از وعدههای بیپایان
در خطبههای این هفته نماز جمعه، نماینده ولیفقیه در استان با انتقاد از بیتوجهی به تسریع این پروژه گفت: ای نمایندگان شما پیگیری کنید و از وزارتخانه سوال بکنید که چرا به خط آهن میانه به تبریز بیتوجه هستند؟
حجتالاسلام والمسلمین آلهاشم تاکید کرد: بنده سال گذشته هم به موضوع خط راه آهن تبریز به میانه اشاره کرده بودم که چرا بعد از ۲۰ سال پروژه به نتیجه نرسیده است و مسوولان مربوطه به من قول دادند تا این پروژه در اوایل سال جدید تا بستانآباد به بهرهبرداری میرسد ولی حالا دو ماه از سال جدید هم گذشت و من چیزی نمیبینم.
ریلی که به مقصد نمیرسد
امام جمعه تبریز همچنین به مصاحبه اخیر معاون عمرانی استاندار آذربایجانشرقی در رابطه با به بهرهبرداری رسیدن این پروژه در اواخر سال ۹۸ هم اشاره کرد و گفت: این سوال ایجاد میشود که کدام دستهای پنهان است که نمیخواهند تا این پروژه به سرانجام برسد؟
نماینده مردم تبریز، آذرشهر و اسکو در مجلس با اشاره به انتقاد امام جمعه تبریز از پروژه خط آهن تبریز-میانه، به خبرنگار فارس گفت: بنده دغدغه امام جمعه در این رابطه را تائید کرده و قبول دارم چراکه این پروژه بیش از حد طولانی شده است.
محمدحسین فرهنگی افزود: البته پروژه خط آهن تبریز به میانه روند رو به رشدی هم داشت که نمونه آن در سال گذشته و امسال قابل لمس است که حاکی از تلاش مسوولان ذیربط میباشد.
وی گفت: در این یک و نیم سال اخیر شاهد روند رو به رشد در اجرای پروژه بودیم به طوریکه برخی اقلام که در خرید آنها با مشکلاتی مواجه شده را سال گذشته تهیه کردیم.
به اعتقاد فرهنگی در مجموع محدودیتهای بودجهای و کُندی دولت در تمام زمینهها باعث برخی مشکلات شده است.
این نماینده مجلس همچنین به نیمه تمام ماندن پلی مابین مایان و کجوار به خاطر آسفالتریزی اشاره کرده و گفت: تقریبا تمام کارهای این پل تمام شده است و فقط یک آسفالتریزی کوتاه دارد که انجام نمیگیرد.
فرهنگی تاکید کرد: مدام به مسوولان مربوط به این پروژه گوشزد میکنیم که در مجلس قیر رایگان تصویب شده و با استفاده از این شرایط یک روز هم آسفالتریزی این مسیر طول نمیکشد.
نماینده مردم تبریز در مجلس خاطرنشان کرد: افراد زیادی به خاطر فروشگاههای واقع شده در مایان و واحدهای صنعتی در کجوار در این مسیر ترد میکنند که به علت ناتمام ماندن مسیر مجبور به تردد از وسط شهر و مسیرهای ریلی هستند که قطعا آسفالتریزی آن مسیر در صرفهجویی وقت و کاهش آلایندگی شهر تاثیرات بسزایی خواهد داشت.
وی ادامه داد: مطرح کردن، تعلل یک پروژه به خاطر آسفالتریزی کوتاه صرفا مثالی بود تا از وضعیت موجود اطلاع داشته باشیم.
مقایسه تامین بودجه راهآهن رشت با خط آهن میانه به تبریز
فرهنگی گفت: اینکه چرا این مشکلات در خط راهآهن رشت وجود ندارد جای سوال دارد، چراکه این پروژه از طرف سازمان برنامه بودجه تامین میشود و با اینکه اعتبار بودجه آن از خط راهآهن میانه به تبریز کم است ولی تامین و تخصیص آن بیشتر میباشد.
وی افزود: متاسفانه این مشکلی است که از اوایل این دولت وجود دارد و به جای اینکه کمتر شود روز به روز زیادتر هم میشود.
این نماینده مجلس منظور امام جمعه تبریز از دستهای پنهانی که در خطبههای نماز جمعه مطرح کرد را کمکاری، ضعف مدیریتی و محدودیتهای مالی تعبیر کرد.
سوت قطاری که شنیده نمیشود
احمد علیرضا بیگی نماینده مردم تبریز، آذرشهر و اسکو در مجلس با تاکید بر اینکه محدودیت منابع مالی عامل اصلی کُندی اجرای پروژههاست، تصریح کرد: در حال حاضر پروژههای اولویتدار زیادی وجود دارد که به خاطر منابع کم تعطیل مانده است.
وی ادامه داد: برای مثال پروژه خط آهن تبریز به میانه از جمله این پروژههاست که هر سال وعده بهرهبرداری از آن در هفته دولت داده میشود ولی چندین سال است که هفته دولتها تمدید شده و این پروژه به بهرهبرداری نرسید.
نماینده مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه در پروژه خط آهن تبریز به میانه حاضر شدیم تا از بستانآباد سوار قطار شویم ولی این پروژه مورد بهرهبرداری قرار گیرد، گفت: چالش و درگیری اصلی من با وزیر سابق راه و شهرسازی نیز سر همین موضوع بود، چراکه آقای آخوندی مدعی بود هیچ بودجهای به این پروژه داده نشده است و برعکس سازمان برنامه و بودجه نیز خلاف آن را ادعا میکرد و معتقد بود که بودجه این پروژه تمام و کمال پرداخت شده است.
وی اضافه کرد: آخر سر هم معلوم نشد که حرف وزیر سابق صحت دارد و یا سازمان برنامه و بودجه.
۲۰ سال برای ساخت ۱۷۰ کیلومتر خط آهن
راهآهن دوخطه میانه- بستانآباد- تبریز از ایستگاه موجود میانه واقع در مسیر راهآهن تهران- تبریز شروع شده و با گذر از مسیری کوهستانی که از شهرهای ترکمانچای، بستانآباد و باسمنج عبور میکند، به ایستگاه تبریز متصل میشود.
این خط آهن به طول ۲۰۰ کیلومتر در ۱۲ قطعه طراحی شده است که ۷ قطعه ابتدایی آن از میانه تا بستانآباد به طول ۱۳۲ کیلومتر قرار دارد و پنج قطعه پایانی در محدوده بستانآباد- تبریز واقعشده است. گفتنی است که اکنون ۲۰ سال است که عملیات اجرایی ۱۷۰ کیلومتر از این طرح به طول انجامیده و به جای تمدید وعدهها از سوی متولیان هیچ عزمی برای پیشبرد این طرح دیده نمیشود.
در صورت بهرهبرداری از این پروژه و اتصال میانه به تبریز، مدت زمان سفر از تبریز به تهران از ۱۳ ساعت به حدود ۸ ساعت کاهش مییابد. همچنین هزینه اجرای پروژه نیز به سرعت از محل صرفه جویی ۵ ساعته در سفر به تهران جبران خواهد شد ولی علت این همه تعلل هنوز مشخص نیست.
گفتنی است که هنوز اراضی قرار گرفته در مسیر خط آهن تملک نشده است و مسئولان تازه پیگیر این موضوع شدهاند. بنابر این ضمن تملک اراضی مورد نیاز برای اجرای این طرح، نیاز است که بالاخره متولیان آستین بالا بزنند و این پروژه ملی را به سرانجام برسانند. طرحی که از آن به عنوان یکی از حلقههای مفقوده اتصال راهآهن سراسری به راهآهن شمال غرب که باعث پیوستگی بیشتر به شبکه ریلی کشور میشود؛ یاد میشود.