در حالی خودروسازان موضوع افزایش قیمت خودرو را مطرح میکنند که شاهد افزایش شدید قیمت خودرو در کارخانه و بازار هستیم. خودروسازان بر این مدعا هستند که به دلایل مختلف از جمله افزایش ارز و فاصله شدید قیمت کارخانه تا بازار، فروش خودرو با قیمت نزدیک به بازار میتواند در میان مدت منجر به کاهش قیمت شود. همچنین قطعهسازان نیز به دلیل افزایش قیمت مواد اولیه خواستار افزایش قیمت خودرو میباشند؛ موضوعی که در این بین حایز اهمیت است، این است که علت اصلی درخواست خودروسازان مبنی بر افزایش قیمت خودرو صرفاً مسائل مترتب بر فشارهای خارجی و افزایش قیمت مواد اولیه است یا موضوعات دیگری مطرح است؟
به طور کلی در خصوص ریشه افزایش قیمت خودرو طی ماههای اخیر چند نظریه مطرح است: برخی ممنوعیت واردات خودرو را علت اصلی میدانند، برخی به متغیرهای برونزا و تحمیلی به اقتصاد ایران از جمله تحریمها و افزایش قیمت ارز اشاره میکنند، برخی وجود دلالان را در بازار به عنوان عامل افزایش قیمت برمیشمارند و برخی دیگر نیز ناکارآمدی مدیریتی را ریشه مشکلات عنوان میکنند. فارغ از اینکه کدامیک از عوامل مدیریت ناکارآمد خودروسازان، شرایط بازار یا فشارهای خارجی علت اصلی افزایش قیمت و حتی درخواست خودروسازان برای افزایش مجدد قیمت است، باید توجه داشت که ریشه موضوع را میتوان در ساختار هزینههای خودروسازان و مبنای قیمتگذاری خودروها یافت.
به بیان دیگر تا زمانی که مدل تعیین قیمت خودرو به طور دقیق مشخص نشود نمیتوان اظهارنظر کرد که علت نوسانات قیمتی اخیر در بازار چیست. تا زمانی که میزان، نوع و سرفصل هزینههای خودروسازان مشخص نگردد، نمیتوان هزینههای اضافی و ضروری خودروسازان را به همراه سهم عوامل مختلف در افزایش قیمت مشخص کرد، بنابراین شفافسازی در نوع هزینه و قیمتگذاری خودرو، حلقه مفقوده در ریشهیابی مسئله است.
با توجه به شرایط کنونی صنعت خودرو، به نظر میرسد همچون انتشار لیست دریافتکنندگان ارز دولتی، صنعت خودروسازی به ویژه خودروسازان دولتی نیازمند شفافیت هستند. شفافسازی هزینهها به ویژه نوع هزینهها که یکی از پایههای اصلی تعیین قیمت خودرو است، مسئله لازمالاجرایی است. بر این اساس افکار عمومی خواستار روشنشدن واقعیتهای موجود در خودروسازان است تا بتواند قضاوت منصفانهای داشته باشد.
قدر مسلم با انتشار دقیق دخل و خرج خودروسازان، مردم و مسئولان به راحتی میتوانند در خصوص علت افزایش قیمت خودروها و درخواست خودروسازان مبنی بر افزایش مجدد قیمت اعلام نظر کنند، وگرنه ادامه همین روش با اعلام صورتهای مالی تلفیقی و شرکتهای تو در تو هر روز به جای بهرهوری، خلاقیت، نوآوری در تولید و کاهش هزینهها، در ترازنامههای شرکتهای زیرمجموعه خودروسازها که در بورس ارائه میشود، مانند بودجه کشور تراز کردن حسابهای مالی بر اساس هزینهها صورت میگیرد؛ هزینههایی که بر اساس پرداخت حقوقهای نامتعارف، استخدامهای سفارشی، بالا رفتن هزینههای تأمین منابع، گران خریدن قطعات در زنجیرههای مشکوک و... در حال بالا رفتن است.