معصومه طاهري
چهره ايران در خارج از كشور را بيش از هر رسانه‌اي خبرگزاري‌هاي ما در فضاي مجازي به تصوير مي‌كشند. یکی از پربيننده‌ترين خبرگزاري انگليسي‌زبان ايراني كه در اين حيطه نيز نقش مهمي را بازي كرده است خبرگزاري مهر است. به همين بهانه با حميدرضا غلامزاده دبير سرويس انگليسي اين خبرگزاري گفتوگو كرديم. او كه ليسانس مترجمي زبان و كارشناس ارشد مطالعات امريكا است در سال‌هاي اول پرس.تي از همكاران اين تلويزيون انگليسي‌زبان بوده همچنين با روزنامه‌ها و مجله‌هاي مختلف هم در زمينه ترجمه مقاله همكاري داشته است.
به نظر شما مخاطب انگليسي‌زبان در خارج از كشور به دنبال چه چيزي است؟مخاطب عمومي كنجكاو است بداند در ايران چه خبر است. به هرحال ايران را در اخبار به عنوان يك تهديد معرفي مي‌كنند كه دنبال بمب هسته‌اي بوده است؛ مثلاً بعد از 11 سپتامبر در امريكا گرايش به اسلام خيلي بيشتر شد. دليلش هم اين بود كه اينها مي‌شنيدند و كنجكاو بودند كه اين اسلام چه ديني است و مي‌رفتند مي‌خواندند و علاقه‌مند مي‌شدند. مثال معروف آن ايوان ريدلي بود كه خبرنگار بود و طالبان او را دستگير كرد و همانجا مسلمان شده بود. مخاطب عمومي ما دنبال اين است كه مي‌خواهد بداند در ايران چه خبر است ما سعي مي‌كنيم يك تصويري جامع هم از لحاظ فرهنگي و هم از لحاظ سياسي به مخاطبمان بدهيم. ما يك خبرگزاري كوچك نُقلي فشرده هستيم كه مهم‌ترين خبرهاي ايران و موضع‌گيري‌ها را مي‌خواهد به مخاطب خارجي بدهد، يك بخش فرهنگي و يك بخش سياسي.
همه مخاطب عادي نيستند؟بله يك موقعيت و طيف مخاطب ما مسئولان و افراد سمت‌دار يا رسانه‌هاي غربي هستند. از آلن اير تا خيلي از روزنامه‌نگارهاي رسانه‌هاي معروف يا حتي مسئولان رژيم صهيونيستي يا كاربرهاي توييتر كه از مهر نقل قول مي‌كنند. اينها به طور خاص دنبال موضع‌گيري هستند كه ببينند موضع ايران چيست و موضع ايران را از زبان ما بشنوند. خاطرم هست پنتاگون چند سال پيش گزارشي داده بود كه ايران برنامه موشكي‌‌اش را كنار گذاشته و شاهد آن اين است كه مهر و فارس كمتر خبر موشكي كار مي‌كنند. يعني مرجع استدلالش اين دو خبرگزاري بود. اينها بيشتر موضع‌گيري را مي‌خواهند؛ حالا بعضي از آنها كه فني‌تر هستند اين ارتباطاتشان را مي‌دانند كه خبرگزاري مهر متعلق به سازمان تبليغات است و رئيس سازمان تبليغات آن را رهبر انقلاب تعيين مي‌كند و لذا به اين سلسله مراتب و ارتباطات توجه دارند. اين را به نوعي يك تريبون رسمي مي‌دانند و موضع‌گيري آن را به نوعي موضع‌گيري نظام مي‌دانند كه از آنجا مي‌آيد. هر كدام ممكن است رويكرد خاص خودش را داشته باشد؛ مثلاً مطلبي درباره انتخابات بنويسيم بايد چيزي باشد كه مخاطب عام متوجه باشد و مخاطب خاص هم متوجه بشود و هر كدام سهم خودشان را از موضوع بگيرند.
تأثيرگذارترين خبرهايي كه توليد كرده‌ايد كدام خبرها بوده‌اند؟در حالت عادي بيشترين بازديد خبرهاي ما خبرهاي اقتصادي است. ما پنجره مخاطب به سوي ايران هستيم، اخبار ايران را براي آنها ترجمه مي‌كنيم و يك مقدار هم اخبار جهان را در بحث همكاري‌هايمان با رسانه‌هاي ديگر داريم. ولي اخبار اقتصادي ايران پر بازديدترين بخش ما است و بعد سياسي است به‌خصوص كه در يكي دو سال اخير بحث مذاكرات بود و بعد هم بحث اين كه شركت‌ها مي‌خواستند بيايند، دنبال اين هستند كه ببينند اقتصاد ايران چه خبر است به همين خاطر پربازديدهايمان اين قسمت است. ولي در موقعيت‌هاي خاص هم اخبار نظامي پربازديد است كه مثلاً يك رشد محسوس داريم. ولي خب ما سعي كرديم يك اتفاقاتي مثل انتخابات، مثل ماجراي حمله به مجلس و اين جور چيزها را زنده پوشش بدهيم.
خيلي فوري به‌خصوص در توييتر اخبار را پوشش بدهيم. خب اين اعتماد مخاطب را جذب مي‌كند. در ماجراي حمله تروریستی به مجلس عمده اطلاع‌رساني در توييتر به زبان انگليسي در دست ما بود.
مهم‌ترين رقيب منطقه‌اي خود را كدام سايت مي‌دانيد؟رقيب منطقه‌اي به آن معنا نداريم. چون خبرگزاري داخل ايران هستيم ما خبرگزاري ديگري نداريم كه داخل ايران باشد؛ خبرگزاري‌هاي خارجي هم كه داخل ايران هستند، به هر حال خبرگزاري «ايراني» نيستند و در جزئيات مزيت نسبي خبرگزاري‌هاي ايراني به قوت خودش باقي است. همين چند خبرگزاري داخلي خودمان است. ولي از لحاظ رويكرد به مخاطب آن هم رويكرد تحليلي الي‌ماشاء‌الله رسانه داريم كه هر كس رويكرد خاص خودش را دارد. كاري كه ما مي‌كنيم اين است كه سعي مي‌كنيم هم‌افزايي داشته باشيم.
با خبرگزاري‌هاي كشورهاي ديگر هم ارتباط دوسويه داريد؟بله با خبرگزاري‌هاي كشورهاي ديگر تفاهمنامه امضا مي‌كنيم و تبادل خبر داريم. مثلاً با سانا سوريه، يا اسپوتينك و تاس روسيه، يا پي پي‌اي پاكستان، يا شينهواي چين، يونهفاپ كره جنوبي، پرنسا لاتيناي امريكاي لاتين و... كه تعداد آنها زياد است. اين باعث مي‌شود محتواي ما بيشتر خوانده شود و ما محتوايي كه آنها توليد كرده‌اند را استفاده مي‌كنيم. اين كمك مي‌كند شبكه زياد بشود و ما از آن شبكه بتوانيم تأثيرگذارتر بشويم. ولي به هرحال هر رسانه‌اي طيف مخاطب خودش را دارد و ممكن است يك جايي موفق‌تر باشد. مثلاً الجزيره معمولاً در اين منطقه جزو موفق‌ترين‌هاست ولي ما گاهي مي‌شود براي آنها مي‌نويسيم تا بعضي از حرف‌هاي مشترك را آنها بزنند و منتشر كنند و حرف‌هاي ما كه با ديدگاه آنها نزديك‌تر است از طرف آنها منتشر بشود يا بحث در مصاحبه‌ها مي‌دهيم تا بتوانيم حرف خودمان را از طريق آنها بزنيم. به عنوان يك خبرگزاري رقيب ديگري نداريم هر خبرگزاري با كشورش تعريف مي‌شود ولي در مورد دسترسي مخاطب آنها هم هستند و من نمي‌توانم بگويم ما امتياز برتري داريم.
رسانه‌های خارجی هم از مطالب شما استفاده می‌کنند؟مثلاً گاردين مطلبي توريستي مي‌خواست ما در توليد محتوا به آن كمك كرديم. رسانه‌هاي مختلف از نشنال جئوگرافيك گرفته تا واشنگتن پست و جاهاي مختلف از ما مطلب يا عكس خواستند؛ خدا را شكر بخش بين‌الملل خوب ديده مي‌شود و جايگاه خودش را باز كرده است مثلاً هفته قبل براي يك كتاب درسي در هنگ‌كنگ، عكس‌هاي مهر را مي‌خواستند استفاده كنند و درخواست‌هايي با ايميل داشتند تا بتوانند با اجازه از مطالب و عكس‌هاي ما استفاده كنند.
پيشنهاد شما به فعالان بين‌المللي چيست؟فرهنگ مخاطب را بشناسند و اولويت‌گذاري كنند؛ مثلاً مخاطب اصلي ما امريكا است. پايين‌تر از آن انگليس است كمي پايين‌تر استراليا، هند، ايرلند و كشورهايي كه انگليسي‌زبان هستند بعد كشورهاي غربي كه زبان دومشان انگليسي است و همين طور لايه به لايه تعريف كرده‌ايم چون براي ما طرف غربي مهم‌تر است كه ايران را بشناسد تا مخاطب شرقي كه فرهنگش به ما نزديك‌تر است. غرب بيشتر ما را متهم مي‌كند و ايران‌هراسي در غرب بيشتر اتفاق مي‌افتد لذا اولويت‌بندي مي‌كنيم ولي خب مثلاً يك مقام هندي به كشور مي‌آيد يا يك اتفاق در هند يا پاكستان مي‌افتد به آن هم مي‌پردازيم. يادم است ايام سفر آقاي «مودي» نخست وزير هند كه به ايران آمده بود يك‌مرتبه مخاطب هندي‌مان بالا رفت براي همين سعي كرديم آنها را بيشتر مد نظر قرار بدهيم ولي در مجموع بيشتر اينگونه اولويت‌بندي مي‌كنيم هركسي بايد مخاطب خودش را بشناسد و ببيند كه چطوري مي‌خواهد كار بكند.
از خارجي‌ها تبليغات هم داريد؟بله؛ بين‌المللي هستند. فكر كنم يكي از امريكاست كه همين الان روي سايت انگليسي هست و در يكي از جلسات هم اخيراً از انگليس درخواست داشتيم.
در اخبار سوريه به‌خصوص اخبار انگليسي مظلوم واقع شده‌ايم مثلاً در بخش بين‌الملل جشنواره مدافعان حرم مقاله‌اي در زمينه انگليسي نبود. بيشتر سايت‌هايي كه تماس مي‌گرفتيم مي‌گفتند ما خبر پوشش مي‌دهيم تحليل نمي‌دهيم شما تحليل هم مي‌دهيد؟بله؛ ولي طبيعتاً خيلي كم است و يك نكته‌اي هم اين كه ما سعي كرده‌ايم خارجي‌هايي كه همسو هستند را پيدا كنيم و از آنها براي نوشتن كمك بگيريم ولي خود من و يكي از دوستان درباره سوريه چندين تحليل نوشته‌ايم.
فكر مي‌كنيد در بحث مقالات خبرگزاري چه موضوعاتي در دنيا بيشتر ديده شده است؟موضوعات مربوط به سوريه و بحث هسته‌اي خيلي خوب ديده مي‌شد و هنوز هم دنبال مي‌شود.
