كامران حاجي حسني
همزمان با تحول شيوههاي استعماري از قرن 18 بدين سو و جايگزين شدن استعمار نو و فرانو به جاي استعمار كهن، هجمه به زيرساختهاي هويتي و فرهنگي جوامع، بزرگترين دستور كارِ غرب براي يكسانسازي فرهنگي جهان و قلع و قمع خرده فرهنگهاي بومي در مناطق مختلف بوده است. هدف نهايي نيز مشخص است: كرخت كردن افكار عمومي جوامع هدف در برابر سياستهاي استعماري غرب و فراهم نمودن زمينه استعماري نوين با دگرگونسازي قلب و ذهن جوامع! غرب البته در اين مسير ديگر هرگز توفيقاتي چون فروپاشي شوروي را تجربه نكرده است. اين مسئله را ميتوان ناشي از ضعف سياستمداران غربي و نحيفتر شدن آنها در يك دوره چندين ساله دانست. جايگزيني افرادي چون چرچيل و نيكسون با امثال ساركوزي، توني بلر، بوش، ترامپ و ديگران، روشنترين مصاديق اين ضعف رو به تزايد در رأس هرم فرماندهي غرب است.
به اعتراف انديشمندان غربي، الساعه بزرگترين فرهنگ مستقل موجود در برابر غرب كه زيرساختهاي تمدني آن را با تمام قدرت به چالش ميكشد، اسلام انقلابي موجود در ايران است. ما اما به عنوان مهمترين پرچمدار استقلال فرهنگي، تمدني، اقتصادي و... در برابر غرب، پيش از آنكه نگران تهاجم غرب باشيم، بايد از غربزدگان داخلي بترسيم. بر همين اساس، كمرنگ شدن مباني فكري اسلام ناب در سطح جامعه ايران را ميتوان بزرگترين خطر پيش روي منافع ملي ما در مواجهه با غرب تصور كرد. اين مسئله البته در ميان قشر نخبه جامعه، خطر بيشتري براي منافع ملي ما در بلندمدت خواهد داشت. «طرح ولايت» پرقدرتترين طرحي است كه تضمين وجود تفكر اسلام ناب بين دانشجويان كشور را مطمح نظر خود قرار داده است.
طرحي كه چكيده ديدگاههاي بزرگترين متفكران جبهه اسلام انقلابي را طي يك دوره زماني بسيار كوتاه، در اختيار دانشجويان قرار ميدهد. در 21 دوره گذشته طرح ولايت كشوري كه از سال 1375 تا كنون برگزار شده است، قريب به 42500 دانشجو شركت كرده و دانش آموخته شدهاند. علامه مصباح يزدي به عنوان فردي كه رهبر فرزانه انقلاب، وي را جايگزين بزرگاني چون شهيد مطهري و بهشتي معرفي كردهاند، مؤثرترين فرد در راهاندازي اين دوره پربركت بوده است. علامه مصباح البته طي سالهاي اخير در رده مهمترين سيبل تخريبهاي بيشمار غربزدگان داخلي قرار داشته و از اين نظر نيز به شهيد بهشتي شباهت قابل تأملي دارد. تعدد حملات تخريبي البته نشانه سطح تأثير اين عالم انقلابي و عمق خطري است كه جبهه غربگرا از وجود پربركت وي احساس ميكند.
علامه مصباح يزدي در معرفي اجمالي طرح ولايت، ميگويد:«انقلاب اسلامي ايران بزرگاني دارد كه بيش از 50 سال در راه مباحث اسلامي تلاش كردند كه حاصل آن اين مجموعه تفكرات ديني است كه امروز طراحي شده و به اين صورت در اختيار شما قرار گرفته است.» و در جايي ديگر تأكيد ميكند:«بنده در كارهاي فرهنگي كه در طول 70- 60 سال عمرم انجام دادهام، كمتر كاري را ميشناسم كه به اندازه طرح ولايت بركت داشته باشد. اين كار حاصل عمر 50- 40 سال تدريس و تحقيق در مسائل اسلامي است كه ثمرهاش امروز به اين شكل فشرده در اختيار شما قرار گرفته است.» طي اين دوره فشرده و كوتاه، شش سرفصل اصلي شامل «مباني معرفت ديني»، «خداشناسي فلسفي»، «انسان، راه و راهنماشناسي»، «فلسفه اخلاق»، «فلسفه حقوق» و «فلسفه سياست» به شركتكنندگان ارائه ميشود. درواقع، محتواي دوره، تركيبي از شناخت مباني اصيل تفكر اسلامي و پاسخگويي به جديدترين شبهههاي وارد شده در اين زمينه از سوي علوم انساني غرب و مروجان بيمزد و مواجب آن است.
به عنوان مثال، در درس انسان، راه و راهنماشناسي، به مهمترين مباحث بنيادين و اعتقادي اسلام در باب انسان(جايگاه انسان در نظام آفرينش، فلسفه آفرينش انسان و معناي زندگي)، وحي، نبوت، قرآن شناسي، خاتميت، امامت و مهدويت و پاسخ به جديدترين شبهات مرتبط ميپردازد. درس فلسفه سياست، به تبيين حكومت اسلامي(ضرورت اصول و مبادي، وظايف و ساختار)، تبيين نظريه ولايت فقيه(جايگاه، ادله، شرايط ولي فقيه، وظايف و اختيارات ولي فقيه) و بررسي برخي از مهمترين شبهات اين عرصه ميپردازد. درس فلسفه حقوق، به بررسي اجمالي مهمترين مكاتب حقوقي ميپردازد و تبيين نظام حقوقي اسلام و پاسخ به برخي از مهمترين شبهات درباره نظام حقوقي اسلام نظير فمنيسم، منزلت و حقوق زن در اسلام، اصول و مباني حقوق بشر و فلسفه مجازات را بر عهده دارد.
در مبحث خداشناسي فلسفي، به اثبات وجود خداي متعال، توحيد، كمال مطلق و برخي ديگر از مهمترين صفات الهي نظيرعلم، قدرت، خالقيت، حكمت و مسائل مرتبط با آن مانند هدف آفرينش، جبر، اختيار و... پرداخته ميشود. تبيين بنياديترين مباحث معرفت شناسي، نظير امكان معرفت يقيني و انواع آن، ارزش شناخت، بررسي نسبيگرايي معرفت شناختي و... از مباحث مطرح در درس «مباني معرفت ديني» است. آموزش اين حجم از مباحث عميق فكري در يك دوره 45 روزه، در نگاه اول، بعيد به نظر ميآيد. با اين حال، تسلط و تخصص اساتيد و برنامه منسجم و تجربه شده اين طرح طي ساليان متعدد، اين امر را ممكن كرده است. بيست و دومين دوره مباني انديشه اسلامي (طرح ولايت كشوري) در بازه زماني 20 تيرماه الي 30 مردادماه در مشهد مقدس برگزار ميشود.
دانشجويان ميتوانند جهت ثبتنام و كسب اطلاعات بيشتر در اين زمينه، به دفاتر بسيج دانشجويي دانشكده يا دانشگاه خود مراجعه نمايند. خبر خوب اما اين است كه برگزاري طرح ولايت، مختص دانشجويان نبوده و طرح ولايت اساتيد و طلاب نيز فعال است. در سطح اهميت طرح ولايت، همين بس كه علامه مصباح يزدي، درباره آن ميفرمايند:«بار ديگر تكرار ميكنم آنچه من طي اين 50 سال در اين زمينه به كمك استادان، دوستان و كساني كه همبحث بوديم و سالها زحمت كشيديم و مباحثه كرديم و كتاب نوشتيم، به دست آوردم، امروز بهصورت رايگان در اختيار شماست؛ نه نياز داريد كه دنبال استاد بگرديد و نه به عراق و ديگر شهرها و كشورها مسافرت كنيد!» كمترين حد قدرداني از چنين نعمتي، مغتنم دانستن آن و بهرهگيري از زلال معرفت اسلامي جاري در آن است. امري كه بر عهده دانشجويان، طلاب و اساتيد انقلابي است.