کارشناس مسائل آسیای میانه و قفقاز با بیان اینکه روابط ایران با کشورهای این منطقه همچون سابق حفظ شده و توسعه‌ای نیافته،گفت: شرکت‌های ترک، چینی و روسی جای ما را گرفته‌اند و نتوانسته‌ایم بازاری برای کالاهای صادراتی فراهم کنیم. میرقاسم مومنی مدیر موسسه چشم‌انداز ابرار نوین در گفت‌وگو با فارس به تشریح عملکرد دولت یازدهم در قبال کشورهای حوزه آسیای میانه و قفقاز پرداخت . رئوس اظهارات او در ادامه می‌آید.
-منطقه آسیای میانه و قفقاز از قدیم الایام جزو حوزه تاریخی و تمدنی ایران و از نظر فرهنگی و دینی تحت تأثیر نفوذ معنوی ایران بوده است. طی این مدت رفت و آمدهایی در سطح مقامات عالی و تجار صورت گرفته است. هفت دیدار و ملاقات بین روسای جمهور ایران و آذربایجان انجام شد که رکوردی در دیدار دو رئیس جمهور بود.
-کریدور راه آهن شمال از طریق ایران، ارمنستان و روسیه میتواند خط آهن ایران را به اروپا وصل کند که به لحاظ استراتژیک حائز اهمیت است.
- سفر روحانی به قزاقستان و همچنین سفر رئیس جمهور قزاقستان به ایران منجربه گسترش مراودات تجاری و سرمایه‌گذاری مشترک شد. علاوه بر آن شاهد موافقت قزاقستان با عضویت دائم ایران در سازمان همکاری شانگهای بودیم.
- تاجیکستان به عنوان کشور فارسی زبان که دارای پیشینه فرهنگی و تاریخی مشترک با ایران است میتواند به عنوان شریک استراتژیک ایران در آسیای میانه باشد.
سرمایه‌گذاری‌های ایران در این کشور و صدور خدمات فنی و مهندسی پلی در جهت توسعه مناسبات دو کشور بوده و شرکت‌های ایرانی در چهار سال گذشته و با مشارکت در پروژه‌های سدسازی، جاده و توسعه صنعت آن کشور توانستند نقش مهمی را ایفا کنند و این یک دستاورد برای کشور بوده است.
از پتانسیل‌ها استفاده نکرده‌ایم
-اگر نگاهی به مناسبات ایران با آسیای میانه و قفقاز بیندازیم، با وجود اقدامات انجام گرفته، ظرفیت‌های موجود بیش از وضعیت فعلی است و با گذشته 25 سال از استقلال این کشورها، ولی هنوز نتوانسته‌ایم در حد معقول از این پتانسیل استفاده کنیم.
-ایران به لحاظ سیاسی هیچ مشکلی با این کشورها نداشته است.گسترش روابط سیاسی همراه با مناسبات اقتصادی جزو سیاست‌های ایران در قبال این منطقه بوده است ولی به‌رغم ظرفیت‌های این منطقه، روابط ایران با کشورهای منطقه آسیای میانه و قفقاز همچون سابق حفظ شده و توسعه‌ای نیافته است.حجم مناسبات تجاری با کشورهایی چون تاجیکستان نسبت به قبل کاهش یافته، البته با آذربایجان و قزاقستان شاهد افزایش حجم مناسبات بودیم.
شرکت‌های ترک و چینی جای ما را گرفته‌اند
-در حال حاضر شرکت‌های ترکیه‌ای، چینی و روسی جای ما را در این منطقه گرفته‌اند و این در حالی است که در تجارت بین‌الملل بازاریابی و یافتن بازار کالاهای صادراتی نقش مهمی در سیاست خارجی کشورها دارد. در آسیای میانه و قفقاز نتوانسته‌ایم بازاری برای کالاهای صادراتی فراهم کنیم.
-در جهان امروز دیپلماسی اقتصادی بر دیپلماسی سیاسی اولویت پیدا کرده است. کشورها براساس نوع نگاه تجاری و اقتصادی نسبت به تنظیم روابط سیاسی و دیپلماتیک خود اقدام می‌کنند.ما دیپلمات‌های آموزش دیده در حوزه اقتصادی نداریم و دیپلمات‌های ما بیشتر سیاسی هستند و این موضوع باعث شده ما نتوانیم از پتانسیل سفرا و سفارتخانه‌هایمان در راستای گسترش مناسبات اقتصادی استفاده کنیم.
-90 درصد تجار ایرانی که با هشت کشور آسیای میانه و قفقاز کار می‌کنند، نسبت به عملکرد سفارتخانه‌های ما در زمینه اقتصادی انتقاد دارند. عمده دیپلمات‌هایی که به کشورهای این منطقه اعزام شده‌اند حتی با زبان منطقه آشنا نیستند. در حالی که دیپلمات‌های سفارتخانه‌های این کشورها در تهران همه فارسی را به خوبی صحبت می‌کنند.
- اساسنامه وزارت خارجه به قبل از انقلاب بازمی‌گردد. ما نتوانستیم براساس متد جدید و دیپلماسی نوین کادرسازی و سیاستگذاری و برنامه‌ریزی کنیم و کماکان دیپلماسی سنتی حاکم است.ساختار وزارت خارجه نیاز به تغییر دارد و باید دیپلمات‌هایی که به خارج از کشور اعزام می‌شوند به لحاظ اقتصادی آموزش‌هم ببینند و علاوه بر آن از سازمان‌های مردم‌نهاد مثل انجمن‌های دوستی استفاده شود و دیپلماسی عمومی نیز توسعه یافته و کادر دیپلماتیک سفارتخانه‌های ما در راستای شناسایی ایران در کشورهای محل ماموریتشان تلاش کنند.
