زندگی قستی درد بی درمانی است که این روزها بلای خانمان سوز بسیاری از ما ایرانی ها شده. چک، سفته و برات همه اجزای اصلی این زندگی ماشینی شده است تا ما بیش از گذشته زیر بار قرض فرو برویم و خود را وام دار فلان مغزه و فلان سمساری کنیم.
این حیات قسطی که از اولین روزهای زندگی مشترک هر یک از جوانان کلید می خورد معضلی از پول تالار گرفته تا اجاره بها را شامل می شود.
کارشناسان می گویند زندگی زیر سقف چک نه تنها بنیانی را بنا نمی کند بلکه اساس و ریشه خانواده را مورد تهدید جدی قرار می دهد و به عنوان یکی از دلایل اصلی در بالا رفتن میزان طلاق این منفورترین حلال ایفای نقش می کند.
برخی از جوانان به این فکر روزهای خود را شب و شب هایشان را روز می کنند که با عشق می توان زندگی را به ثمر رساند اما این تنها نمی تواند عاملی بر موفقیت در زندگی مشترک باشد بلکه برخی از بزرگترها در هنگام ازدواج همیشه این نکته را گوش زد می کنند که " عشق نون و آب نمی شه، فقر و زندگی قسطی شکمو به کمر می چسبونه و عشق رو به نفرت " اما هیچ کس گوشش گیرای این صحبت ها نیست پس دل به دریا می زند و خود را به زندگی از جنس قسط متصل می کند تا شاید کمبودهای مالیش در ابتدای زندگی به چشم نیاید و بتواند از خواسته های خانواده عروس سرفراز بیرون بیاید بی آنکه توجه ای به این موضوع داشته باشد از فردای شب عروسی کوهی از اقساط که مربوط به وام ازدواجی که تنها نام قرض الحسنه را با خود ید می کشد و سودی در حدود 500 هزار تومان در پایان دشت می کند و چک هایی که برای خرید led و ... خرج کرده موعد سر رسید را انتظا ر می کشند. حال بماند که این داماد بخت برگشته که زمانی فکر می کرد در راه بخت و زندگی گام برداشته چگونه می تواند اقساطش را پرداخت نماید.
یقینا در چنین شرایطی زمینه برای ایجاد فاصله بین زوجین بسیار مساعد می شود به گونه ای که فرد برای تامین مخارج و در آمدن از زیر بار اقساط زمان زیادی را برای کار کردن صرف می کند و با این رویه اولین کلید جدایی را با دست خود می زند.
رنگ و لعاب مصرف و صورت زرد زندگی
زندگی پر لعاب شهری چند ده سالی است رنگ مصرف گرایی به خود گرفته و به هیچ نحو حاظر نیست به اندازه ارزنی از آن دست بکشد.
موبایل، تلویزیون LCD و LED ، ماشین آخرین مدل، گوشی سری فلان همه از اجزایی این زندگی پر دردسر آهنی شده اند که باید به هر نحو ممکن برای دست یافتن به آنها کاری کرد حال می خواهد با چند شیفت کار کردن و از زهوار در رفتن مرد به دست آمده باشد یا اینکه زیر بار هزار و یک قلم قسط جور و ناجور با بهره های بانکی متفاوت حاصل شود.
زیاد راه دور نروید همین زندگی خودمان درگیر هزار قسط و بلای است که چیزی جز تعهد به چندین و چند موسسه مالی و بانک را برای ما به همراه نداشته است.
زندگی قسطی رسم این روزهای زندگی شهری است تا کسانی که توان چندانی برای پرداخت در مقابل نیازهای بی پایان خود ندارند اقدام به برآورده نمودن آنها به هر راه ممکن نمایند.
اما فاجعه اینجاست حرکت به سوی زندگی قسطی برای برآورده کردن خواسته ها پایانی برایش متصور نیست چرا که در دنیای پیشرفته هر روز مدل جدیدی از کالا در طرح ها و رنگ های متنوع در بازار مصرف عرضه می شود، که همین عامل باعث ایجاد وسوسه برای خرید و مصرف می شود، که به نوبه خود اگر با میزان درآمد افراد مطابقت نداشته باشد، باعث آسیب های جدی بر پیکره خانواده می شود.
اما در این میان تنها سود کنندگان بازار قسط های طولانی مدت بانک ها و موسساتی هستند که برای ارائه این دست از وام ها در ابتدا هزار نوع چشم نازک می کنند تا شاید با این قیافه گرفتن های اداره مسلکانه پرده ای بپوشانند بروی سودهای کلانی که از مردم اخذ می کنند بی آنکه کسی از آنها حساب و کتاب بخواهد و بگوید که چرا برای دو میلیون تومان ناقابل دو میلیون چهارصد هزار تومان دریافت می کنند. مطمئن باشید نرخ این وام ها با رشد پلکانی خود سودهای صعودی که نه نجومی را به همراه می آورند. حال خودتان کلاهتان را قاضی کنید در این بازار پر قیل و قال که همه به دنبال گرفتن قسط پشت هستند چه کسی در این بین بیش از همه سود می برد و چه کسی متضرر اصلی است؟
نیاز کاذب، فشاری بر زندگی
در این باره احمد سوری، جامعه شناس، در گفتگو با " جوان " می گوید: معمولا افراد به هر چیزی که فکر می کنند نیاز مند آن هستند. اگر به زندگی روزمره خود توجه کنیم خواهیم دید که هر بار آرزوی داشتن چیزی را می کنیم که این نشان از تمایلات درونی ما است که غالبا با توان مالی ما تطابق چندانی ندارد. در مجموع می توان گفت این نوع نگرش نوعی مصرف تخیلی است که انسان را به سوی مصرف گرایی سوق می دهند. اگر ما به جوامع گذشته نگاهی بیاندازیم به این نکته خواهیم رسید که بسیاری از زندگی ها در کمال سادگی ادامه پیدا می کردند. این موضوع نشان از نبود خواسته نیست بلکه دسترسی ها در آن زمان به حداقل ها نیز ممکن نبود ولی امروز شرایط متفاوت شده وافراد می توانند با قبول تعهد در برابر موسسات مالی و اعتباری این خواسته ها را مرتفع نمایند.
این استاد دانشگاه با اشاره به رواج مصرف گرایی می افزاید: فروشندگان با توسل به روش های مختلف اجناس خود را تبلیغ می کنند و از این طریق حس نیاز کاذب را در بین افراد تقویت می نمایند. این خود یکی از عواملی می گردد که افراد توجه روز افزونی به دریافت وام برای تامین موارد غیر ضروری خود داشته باشند.
محسن صادقی یکی دیگر از کارشناسان اقتصادی در گفتگو با جوان به ضرورت وجود پول برای انجام معاملات
اشاره می نماید و می گوید: موسسات مالی و اعتباری پول را در اختیار مردم قرار می دهند. مردمی که برای تامین خواسته های خود پول چندانی در دست ندارند به این موسسات مراجعه می کنند و به دنبال رفع خواسته های خود بر می آیند.
وی بیان می دارد: این موسسات با در اختیار گذاشتن وام هر چند زمینه را برای خرید کالا مسطح می کنند اما بسیاری از مردمی که از این تسهیلات استفاده بهره برده اند نمی توانند بدهی خود را صاف یا به عبارتی باز پرداخت نمایند به همین جهت در زندگی با مشکلات عدیده ای رو به رو می شود.
صادقی می گوید: من به عنوان یک اقتصاد دان می گویم که اگر چنین شرایطی برای افراد در خانواده به وجود بیاید و اقتصاد خانواده متزلزل شود محیط امن خانواده به محیطی پر استرس مبدل خواهد شد که تنها ثمره آن کش مکش بین اعضای آن است چرا که ذهن ها تماما در گیر رفع این معضل اساسی خواهد شد.
رابطه طلاق و اقتصاد خانواده
مهدی سوری کارشناس ارشد روان شناسی بالینی نیز در زمینه مشکلات اجتماعی و خانوادگی پیش آمده برای افراد در شرایطی که زندگی به سمت قسطی شدن حرکت می کند می گوید: یکی از مؤلفه های مهم و تأثیرگذار در طلاق، اقتصاد خانواده است. مشکلات مالی افزون بر اینکه خانواده را دچار استرس می کند باعث می شود زوجین ساعات بیشتری را بیرون از خانه سپری کنند تعداد شوهران چند شغله و خانم هایی که مجبورند برای بهبود وضعیت مالی خانواده و انجام تعهدات مالی که به موسسات مالی دارند کار کنند افزایش پیدا کرده است. یقینا این موضوع در کاهش روابط عاطفی زوجین تأثیر به سزایی دارد و باعث می گردد تا اولین جرقه های عدم تفاهم در زندگی زده شود و خانواده در سراشیب سقوط قرار گیرد.
زندگی قسطی تنها راه ظاهرسازی
برخی از کارشناسان بر این باورند موفقیت مالی در دو صورت نمود پیدا می کند. یکی با صرف سرمایه خود در اوقات فراغت آن را به دیگران پز می دهد و دیگری با گرایش با مصرف ظاهری اما نکته اینجاست این دو دسته از حرکات هر چند نمی توان به طور قطع گفت اما نه به قشر بالای جامعه اختصاص دارد و نه به قشر پایین بلکه این قشر متوسط جامعه هستند که در گیر و دار چشم و هم چشمی ها بیش از همه قرار می گیرند و برای نشان دادن توان مالی خود گاها حاظر به زیر بار وام های با باز پرداخت های بالا رفتن هستند تا شاید از این طریق ظاهر خود را موجه تر نشان داده و طبقه اجتماعی خود را بیش از آنچه که هست جلوه دهند.
این مرض که هم اکنون در لایه لایه های زندگی شهری و روستایی رسوخ نموده تنها ثمره ای که با خود به همراه دارد کلمه ای به نام فشار است. باید به این نکته توجه نمود که هم اکنون بسیاری از زندگی ها با همین نگاه شکل می گیرند و پایه های خود را بر این بنیان متزلزل بنا می کنند. بنابراین نمی توان توقع داشت زندگی در چنین شرایطی به سرانجام مقصود برسد و سراشیبی سقوط آن را مورد تهدید قرار ندهد.
و در پایان ...
در پایان باید گفت داشتن ماشین مدل بالا و خانه لوکس هر چند به عنوان یک ارزش انتزاعی خود نمایی می کند اما این نکته نباید فراموش شود که آرامش زیر خروارها بدهی ناشی از آن ها به درد و مصیبی عظیم مبدل خواهد شد تا امروز شاهد افزایش آمار طلاق در کشور باشیم. آمار و ارقام حکایت از آن دارند که در سال 87 طلاق در کشور برابر 11/4 درصد بوده است و در سل 88 این رقم به 12/9 درصد رسیده است. شاید باید عینک مصرف گرایی را از صورت برداشت و به زندگی رنگ و لعاب واقعی را بخشید تا دیگر هیچ کس از ترس نگوید " ازدواج نکن که بد بخت می شی ".
